Don'ant'e al vi en libr'a form'o la strang'a'n manuskript'o'n de Kapitan'o Carter, mi kred'as, ke kelk'a'j vort'o'j pri tiu rimark'ind'a person'o interes'os vi'n.
Mi'a unu'a memor'o pri Kapitan'o Carter rilat'as al kelk'a'j monat'o'j, kiam li viv'is ĉe mi'a patr'o en la ŝtat'o Virginio, iom antaŭ la intern'a milit'o de 1861–65. Mi est'is knab'o kvin'jar'a, sed mi bon'e memor'as la alt'a'n, mal'blond'a'n, glat'vizaĝ'a'n, atlet'a'n vir'o'n, kiu'n mi nom'is Onkl'o Joĉjo. Li ŝajn'is ĉiam rid'ant'a; kaj li part'o'pren'is la sport'o'j'n de la infan'o'j kun sam'a plen'kor'a kun'ul'ec'o, kiu'n li montr'is en la lud'o'j far'at'a'j de sam'aĝ'ul'o'j; kaj foj'e li sid'is tut'a'n hor'o'n, distr'ant'e mi'a'n av'in'o'n per rakont'o'j pri si'a strang'a, sovaĝ'a viv'o en ĉiu'j mond'o'part'o'j. Ni ĉiu'j am'is li'n, ankaŭ ni'a'j negr'a'j sklav'o'j. Li'a kondut'o est'is ĉiel ĝentleman'a, kaj li'a kapabl'o pri ĉeval'rajd'ad'o el'vok'is la admir'o'n de ĉiu.
Kiam la milit'o eksplod'is, li for'las'is ni'n, kaj dum dek kvin jar'o'j mi ne vid'is li'n. Li'a re'ven'o okaz'is sen'avert'e, kaj tio mult'e surpriz'is mi'n, ke li ŝajn'e neniel ŝanĝ'ig'is aŭ pli'aĝ'iĝ'is. En ĉe'est'o de ali'a'j li montr'iĝ'is la sam'a bon'kor'a feliĉ'ul'o, kiu'n ni antaŭ'e kon'is, sed kiam li kred'is si'n sol'a, mi oft'e vid'is li'n sid'ant'a dum hor'o'j, rigard'ant'a en la spac'o'n kun vizaĝ'esprim'o melankoli'a; kaj oft'e li tiel sid'is dum la nokt'o'j, rigard'ant'e al la ĉiel'o — al kio, tio'n mi sci'is nur post mult'a'j jar'o'j, kiam mi leg'is li'a'n manuskript'o'n.
Li dir'is al ni, ke li est'is esplor'ant'a pri or'o kaj arĝent'o en la ŝtat'o Arizon'o de post la milit'o: kaj la mult'a mon'o, kiu'n li hav'is tiam, montr'is, kiel li sukces'is. Pri la detal'o'j de si'a viv'o dum tiu period'o li est'is tre kaŝ'em'a, preskaŭ neni'o'n dir'ant'a.
Li rest'is ĉe ni dum unu jar'o, post'e ir'is al Nov'jork'o, kie li aĉet'is et'a'n loĝ'ej'o'n apud la river'o Hudson. Mi oft'e far'is vizit'o'j'n al li, dum komerc'a'j vojaĝ'o'j kun mi'a patr'o, kaj dum unu el mi'a'j last'a'j vizit'o'j al li'a bel'a dom'et'o, dum la vintr'o de 1885, mi observ'is li'n tre okup'at'a de verk'ad'o — verk'ad'o, mi nun kompren'as, de la ĉi kun'a manuskript'o.
En tiu temp'o li inform'is mi'n, ke okaz'e de si'a mort'o li vol'as nom'i mi'n por pri'zorg'i li'a'j'n afer'o'j'n, kaj li don'is al mi ŝlos'il'o'n al iu fak'o de la gard'o'ŝrank'o star'ant'a en li'a leg'o'ĉambr'o, dir'ant'e, ke tie mi trov'os li'a'n testament'o'n kaj iu'j'n instrukci'o'j'n, kies fidel'a'n plen'um'o'n mi dev'is promes'i al li.
Oft'e, kiam mi nokt'e ir'is al mi'a ĉambr'o, mi vid'is li'n de la fenestr'o, star'ant'a en la lun'lum'o ĉe la bord'o de la river'o Hudson, li'a'j brak'o'j lev'it'a'j al la ĉiel'o kvazaŭ pet'eg'e. Mi supoz'is tiam, ke li preĝ'as, kvankam mi neniam antaŭ'e kred'is li'n religi'a vir'o laŭ ortodoks'a koncept'o.
Subit'e, kelk'a'j'n monat'o'j'n post mi'a last'a vizit'o al li, mi kred'as je la unu'a de mart'o 1886, mi ricev'is telegram'o'n de li pet'ant'a'n mi'a'n tuj'a'n al'ven'o'n. Ĉiam mi est'is li'a prefer'at'o en mi'a famili'o, do mi rapid'is plen'um'i li'a'n pet'o'n.
Mi ating'is la et'a'n staci'dom'o'n, unu mejl'o'n de li'a hejm'o, maten'e de la kvar'a de mart'o, kaj kiam mi pet'is vetur'ig'ist'o'n ven'ig'i mi'n al la hejm'o de Kapitan'o Carter, li respond'is, ke se mi est'as amik'o de la Kapitan'o, li dev'as don'i al mi mal'bon'a'n nov'aĵ'o'n: ĝust'e en tiu maten'o, baldaŭ post tag'iĝ'o, oni trov'is la Kapitan'o'n mort'a.
Ial, la inform'o neniel surpriz'is mi'n, sed mi kiel ebl'e plej rapid'is al li'a hejm'o, por ke mi pri'zorg'u li'a'n korp'o'n kaj li'a'j'n afer'o'j'n.
Mi trov'is la bien'gard'ist'o'n, kiu est'is trov'int'a li'n, ĉirkaŭ'at'a de la lok'a polic'estr'o kaj plur'a'j urb'an'o'j en li'a et'a leg'o'ĉambr'o. La bien'gard'ist'o rakont'is la mal'mult'a'j'n detal'o'j'n pri si'a trov'o de la korp'o, kiu, laŭ li'a dir'o, est'is ankoraŭ varm'a, kiam li trov'is ĝi'n. Ĝi kuŝ'is, li dir'is, plen'e stern'it'a en la neĝ'o, kun la brak'o'j etend'it'a'j al la river'o, kaj kiam li montr'is al mi la lok'o'n, mi tuj konstat'is, ke ĝust'e tiu est'as la lok'o, kie mi vid'is li'n en tiu'j nokt'o'j, kiam li'a'j brak'o'j est'is etend'at'a'j al la ĉiel'o.
Tut'e mank'is sur la korp'o sign'o'j de per'fort'o, kaj, kun la help'o de lok'a kurac'ist'o, la mort'enket'an'o'j baldaŭ far'is decid'o'n, ke la mort'o okaz'is natur'e pro kor'mal'san'o.
Post'e, sol'a en li'a leg'o'ĉambr'o, mi mal'ferm'is la gard'o'ŝrank'o'n kaj el'tir'is la en'hav'o'n de la fak'o en kiu, laŭ li'a dir'o, mi trov'os mi'a'j'n instrukci'o'j'n. Kelk'lok'e ili ja montr'iĝ'is strang'a'j, sed mi sekv'is ili'n ĉiu'j'n, laŭ'ebl'e fidel'e kaj detal'e.
Li instrukci'is, ke mi trans'loĝ'ig'u li'a'n korp'o'n al la ŝtat'o Virginio, sen balzam'ig'o, kaj ke mi kuŝ'ig'u li'n en sen'kovr'il'a'n ĉerk'o'n, en tomb'o'n, kiu'n li jam est'is konstru'ig'int'a, kaj kiu, mi post'e trov'is, est'as bon'e ventol'at'a. La instrukci'o'j akcent'is, ke mi dev'as person'e pri'zorg'i ĉio'n ĝust'e kiel li pet'is, se neces'e tut'e sekret'e.
Si'a'n posed'aĵ'o'n li testament'is tiel, ke dum du'dek kvin jar'o'j mi ricev'u la tut'a'n rent'o'n, post'e la kapital'o iĝ'u tut'e mi'a. Li'a'j plu'a'j instrukci'o'j rilat'is tiu'n ĉi manuskript'o'n, kiu'n mi ten'u sigel'it'a kaj ne'leg'it'a dum dek unu jar'o'j: kaj mi ne publik'ig'u ĝi'n ĝis du'dek unu jar'o'j post li'a mort'o.
Strang'a afer'o pri la tomb'o, kie ankoraŭ kuŝ'as li'a kadavr'o, est'as tio, ke la grand'a pord'o est'as ekip'it'a de unu sol'a, grand'a, or'plat'it'a risort'a serur'o, mal'ferm'ebl'a nur de intern'e.
Vi'a tre sincer'e, Edgar Rice Burroughs
Mi est'as nun tre mal'jun'a vir'o: ĝust'e kiom'aĝ'a mi ne sci'as. Ebl'e mi est'as cent'jar'a, ebl'e pli: sed mi ne pov'as dir'i, neniam mi mal'jun'iĝ'is kiel ali'a'j hom'o'j, kaj neni'a'n infan'aĝ'o'n mi memor'as. Laŭ mi'a memor'o ĉiam mi est'is vir'o — vir'o proksim'um'e tri'dek'jar'a. Mi aspekt'as nun, kiel mi aspekt'is antaŭ pli ol kvar'dek jar'o'j, kaj tamen mi sent'as, ke ne ĉiam mi pov'os viv'i, ke en iu tag'o mi mort'os laŭ la ver'a mort'o, kiu'n sekv'as neni'a re'viv'iĝ'o.
Mi ne sci'as, kial mi tim'as la mort'o'n, mi, kiu du'foj'e mort'is kaj ankoraŭ viv'as: tamen mi sent'as pri ĝi sam'a'n tim'eg'o'n kiel vi, kiu neniam mort'is; kaj ver'ŝajn'e pro tiu tim'eg'o pri mort'o mi est'as tiel konvink'it'a pri mi'a mort'ont'ec'o.
Kaj pro tiu konvink'o mi decid'is skrib'i la histori'o'n pri la interes'a'j period'o'j de mi'a viv'o kaj de mi'a mort'o. Mi ne pov'as klar'ig'i la fenomen'o'j'n; mi pov'as nur ĉi tie skrib'i, per vort'o'j de ordinar'a aventur'ist'o, kronik'o'n pri la strang'a'j okaz'aĵ'o'j, kiu'j'n mi tra'viv'is dum la dek jar'o'j, kiam mi'a mort'a korp'o kuŝ'is ne'trov'it'a en kavern'o de Arizon'o.
Neniam mi rakont'is pri tio, kaj neni'u hom'o vid'os ĉi manuskript'o'n ĝis post kiam mi ir'os al la etern'ec'o. Mi sci'as, ke ordinar'a hom'a mens'o ne kred'as, se ĝi ne kompren'as, tial mi ne intenc'as est'i pilori'at'a de la publik'o, de la pastr'o'j kaj de la pres'potenc'ul'o'j, kaj montr'at'a kiel kolos'a mensog'ant'o, kiam mi ja dir'as nur simpl'a'j'n ver'o'j'n, kiu'j'n iam la scienc'o konstat'os. Ebl'e la ide'o'j lern'it'a'j sur Mars'o, kaj la sci'o, kiu'n mi pov'as kronik'i ĉi tie, help'os al pli fru'a kompren'o pri la mister'o'j de ni'a frat'in'a planed'o: mister'o'j vi'a'j, ne plu mister'a'j por mi.
Mi'a nom'o est'as Johano Carter; oni pli bon'e kon'as mi'n kiel Kapitan'o'n Jack Carter el Virginio. Je la fin'o de la uson'a intern'a milit'o mi trov'is mi'n posed'ant'o de kelk'cent'mil dolar'o'j (Konfederaci'a'j) kaj rang'o de kavaleri'a kapitan'o en arme'o ne plu ekzist'ant'a. Sen mastr'o, sen mon'o; kaj mi'a sol'a viv'rimed'o, la milit'ad'o, ne plu bezon'at'a. Mi decid'is hak'i voj'o'n sud'okcident'e'n kaj re'bon'ig'i mi'a'n sort'o'n, serĉ'ant'e or'o'n.
Dum preskaŭ unu jar'o mi esplor'is kun ali'a Konfederaci'a oficir'o, Kapitan'o James K. Powell el Richmond. Ni est'is tre bon'ŝanc'a'j; en la vintr'o de 1865, post mult'a'j sever'a'j tra'viv'aĵ'o'j, ni trov'is rimark'ind'a'n kvarc'a'n vejn'o'n, pli riĉ'a'n ol ni kuraĝ'is eĉ imag'i. Powell, min'a inĝenier'o laŭ eduk'o, dir'is, ke ni mal'kaŝ'is mineral'o'n de valor'o super'ant'a unu milion'o'n da dolar'o'j.
Ĉar ni'a il'ar'o est'is eg'e krud'a, ni decid'is, ke unu el ni dev'as re'ir'i al civiliz'o, aĉet'i la neces'a'n maŝin'ar'o'n kaj re'ven'i kun sufiĉ'e da labor'ist'o'j por bon'e ekspluat'i la min'o'n. Powell bon'e kon'is la region'o'n, kiel ankaŭ la mekanik'a'j'n bezon'aĵ'o'j'n, kaj ni decid'is, ke plej bon'e li far'os la vojaĝ'o'n. Ni konsent'is, ke prefer'e mi gard'u ni'a'n pretend'o'n al la ter'pec'o, okaz'e de la ebl'ec'o, ne tre grand'a, ke iu ali'a esplor'ist'o pretend'aĉ'os ĝi'n.
Je la tri'a de mart'o, 1866, Powell kaj mi pak'is li'a'j'n manĝ'aĵ'o'j'n sur du el ni'a'j ĉeval'o'j, kaj adiaŭ'int'e mi'n li ek'ir'is si'a'n voj'o'n mal'supr'e'n sur la mont'dekliv'o al la val'o, trans kiu ir'is la unu'a etap'o de li'a vojaĝ'o. La maten'o de li'a for'ir'o est'is bel'a, kiel kutim'e en Arizon'o. Mi pov'is vid'i li'n kaj li'a'j'n best'o'j'n trov'ant'a'j si'a'n voj'o'n al la val'o, kaj tiel dum la tut'a maten'o mi foj'e vid'et'is ili'n. Mi'a last'a rigard'o est'is je proksim'um'e la tri'a post'tag'mez'e, kiam li en'ir'is la ombr'o'n de la mont'ar'o ali'flank'e de la val'o.
Post ebl'e du'on'hor'o mi hazard'e rigard'is trans la val'o'n, kaj kun surpriz'o rimark'is tri et'a'j'n punkt'o'j'n en preskaŭ sam'a lok'o, kie last'foj'e mi vid'is mi'a'n amik'o'n kaj li'a'j'n du ŝarĝ'best'o'j'n. Mi ne kutim'as turment'i mi'n sen'kaŭz'e, sed ju pli mi pen'is konvink'i mi'n, ke ĉio bon'as ĉe Powell, kaj ke la tri punkt'o'j est'as antilop'o'j aŭ sovaĝ'a'j ĉeval'o'j, des mal'pli mi pov'is seren'ig'i mi'n.
Post kiam ni ven'is en la region'o'n, ni vid'is neniu'n mal'amik'a'n indi'an'o'n, kaj tial iĝ'is eg'e sen'gard'em'a'j, kaj kutim'is pri'rid'i rakont'o'j'n pri la grand'a nombr'o da tia'j ŝtel'ist'o'j kaj ili'a'j mort'ig'a'j mor'o'j kaj tortur'a'j kutim'o'j al kapt'it'o'j. Powell, mi sci'is, est'as bon'e arm'it'a, kaj spert'a batal'ant'o kontraŭ indi'an'o'j; sed ankaŭ mi est'is viv'int'a kaj batal'int'a dum mult'a'j jar'o'j inter la Siouxa ras'o de indi'an'o'j en la nord'o, kaj mi sci'is, ke li hav'os nur et'a'n fort'o'n kontraŭ ar'o da sekv'ant'o'j tia'j. Fin'e mi ne plu pov'is toler'i la ne'cert'ec'o'n, kaj arm'ant'e mi'n per du revolver'o'j kaj karaben'o, mi fiks'is al mi du zon'o'j'n da kartoĉ'o'j kaj sur'ĉeval'e ek'sekv'is la voj'o'n pren'it'a'n maten'e de Powell.
Tuj kiam mi ating'is eben'a'n ter'o'n, mi pli'rapid'ig'is mi'a'n ĉeval'o'n, kaj tiel daŭr'is ĝis krepusk'o, kiam mi trov'is la lok'o'n, kie ali'a'j post'sign'o'j al'iĝ'is al tiu de Powell.
Ĉiu'j tri est'is post'sign'o'j de sen'ŝu'a'j ĉeval'et'o'j, kaj la ĉeval'et'o'j est'is galop'int'a'j.
Mi sekv'is rapid'e, ĝis mal'lum'iĝ'is, kiam mi dev'is atend'i la lun'lev'iĝ'o'n: do mi hav'is temp'o'n por konsider'i la saĝ'ec'o'n aŭ mal'saĝ'ec'o'n de mi'a post'sekv'o. Ebl'e est'is, ke mi est'is imag'int'a al mi ne'ebl'a'j'n danĝer'o'j'n, kvazaŭ tim'em'a dom'edz'in'o, kaj ke kiam mi ating'os al Powell, li don'os bon'a'n pri'rid'o'n donac'e pro mi'a klopod'o. Sed mi ne est'as tip'o tro'sent'em'a, kaj la dev'o'sent'o ĉiam dum la viv'o est'is por mi ia fetiĉ'o; kio ebl'e klar'ig'as la honor'o'j'n ricev'it'a'j'n de tri respublik'o'j, kaj la amik'ec'o'n de potenc'a imperi'estr'o, en kies serv'o mi'a glav'o oft'e est'is sang'ruĝ'a.
Ĉirkaŭ la naŭ'a hor'o la lun'o sufiĉ'e bril'is, kaj mi pov'is ek'ir'i laŭ la spur'o'j sufiĉ'e rapid'e sur mi'a ĉeval'o. Je nokt'o'mez'o mi ating'is la akv'o'tru'o'n, kie Powell intenc'is tend'um'i. La lok'o est'is sen'hom'a, kun neniu'j sign'o'j de last'a'temp'a hom'okup'o. Interes'is mi'n rimark'i, ke la spur'o'j de la post'sekv'ant'a'j ĉeval'rajd'ant'o'j (mi nun konvink'iĝ'is, ke tia'j ili est'as) daŭr'is post tiu'j de Powell.
Nun mi iĝ'is cert'a, ke la sekv'ant'o'j est'as indi'an'o'j, kaj ke ili vol'as kapt'i Powell viv'a, por demon'a plezur'o de tortur'o. Do mi rapid'ig'is mi'a'n ĉeval'o'n eĉ danĝer'e, esperant'e sen'esper'e, ke mi traf'os la ruĝ'a'j'n fripon'o'j'n antaŭ ol ili atak'os li'n.
Subit'e mi aŭd'is, mal'proksim'e antaŭ mi, ne'klar'a'n son'o'n de du paf'o'j. Sci'ant'e ke nun, se iam, Powell bezon'os mi'n, mi kiel ebl'e plej rapid'ig'is mi'a'n ĉeval'o'n supr'e'n sur la mal'larĝ'a kaj mal'facil'a mont'o'voj'o. Dum proksim'um'e mejl'o mi aŭd'is neni'o'n plu, kaj subit'e la voj'o larĝ'iĝ'is en mal'grand'a'n sen'kresk'aĵ'a'n alt'eben'aĵ'o'n apud la supr'o de la mont'pas'ej'o. Ĵus mi est'is pas'int'a tra mal'larĝ'a super'pend'at'a kanjon'o, kiam mi en'ir'is la eben'aĵ'o'n, kaj tio, kio'n mi vid'is, plen'e konstern'is mi'n.
La etend'aĵ'o eben'a plen'e blank'is pro indi'an'a'j tend'o'j, kaj kelk'cent'o da ruĝ'a'j batal'ant'o'j dens'ĉirkaŭ'is iu'n objekt'o'n apud la centr'o. Ili'a atent'o est'is tiel fiks'it'a al tiu punkt'o, ke mi'n ili ne rimark'is, kaj facil'e mi pov'us re'ir'i en la mal'lum'o'n de la kanjon'o kaj for'fuĝ'i kun plen'a sekur'ec'o. La fakt'o, ke tia pens'o ne ven'is al mi antaŭ la post'a tag'o, for'ig'as ajn'a'n pretend'o'n al hero'ism'o, kiu'n la rakont'o pri ĉi tiu epizod'o pov'us rajt'ig'i al mi.
Kompren'ebl'e, mi bon'e diven'is, ke Powell est'as la punkt'o interes'a al ili, sed ĉu la pens'o aŭ la ag'o ven'is unu'e, mi ne sci'as. Cert'e est'as, ke sen'hezit'e mi el'tir'is mi'a'j'n revolver'o'j'n, kaj ĉeval'kur'e al'ir'is la tut'a'n indi'an'ar'o'n, paf'ant'e rapid'e, kaj plen'pulm'e hurl'ant'e. Est'ant'e tut'e sol'a, mi bon'e far'is taktik'o'n, ĉar la ruĝ'ul'o'j, konvink'it'a'j, pro la surpriz'o, ke ne mal'pli ol regiment'o atak'as ili'n, si'n turn'is fuĝ'e por si'a'j arĉ'o'j, sag'o'j, kaj paf'il'o'j.
Tio, kio'n mi vid'is pro ili'a dis'iĝ'o, plen'ig'is mi'n de tim'o kaj koler'o. En la klar'a'j lun'radi'o'j de Arizon'o kuŝ'is Powell; li'a korp'o est'is plen'a de indi'an'a'j sag'o'j. Mi cert'is, ke li jam mort'is, sed mi tiel rapid'is, por sav'i li'a'n korp'o'n de indi'an'a mutil'ad'o, kiel mi far'us por sav'i la vir'o'n mem de mort'o. Apud'e preter'rajd'ant'e li'n, mi klin'is mi'n, kaj kapt'ant'e li'a'n kartoĉ'zon'o'n tir'is li'n sur la inter'ŝultr'o'n de mi'a ĉeval'o. Unu rigard'o mal'antaŭ'e'n sufiĉ'is por konvink'i mi'n, ke re'ir'o laŭ la sam'a voj'o est'us pli danĝer'a ol daŭr'ig'o trans la alt'eben'aĵ'o. Mi spron'is mi'a'n kompat'ind'a'n best'o'n, kaj kur'ig'is ĝi'n al la pas'ej'o kiu'n mi pov'is vid'i ali'flank'e.
Nun la indi'an'o'j jam est'is konstat'int'a'j, ke mi sol'as, kaj ili'a'j mal'ben'o'j, sag'o'j kaj kugl'et'o'j ek'sekv'is mi'n; sed la lun'lum'o las'is nur la mal'ben'o'j'n ating'i mi'n. Mi'a ĉeval'o, kon'ant'e la lok'o'n pli bon'e ol mi, en'ir'is voj'o'n konduk'ant'a al la supr'o de la mont'ar'o, evit'ant'e la pas'ej'o'n kiu'n mi vid'is; kaj al tio, ver'ŝajn'e, mi ŝuld'as ne nur mi'a'n viv'o'n, sed ankaŭ la rimark'ind'a'j'n tra'viv'aĵ'o'j'n kaj aventur'o'j'n de la post'a'j dek jar'o'j.
Mi konstat'is, ke mi traf'is mal'ĝust'a'n voj'o'n, kiam la hurl'o'j de la persekut'ant'a'j sovaĝ'ul'o'j mal'fort'iĝ'ad'is mal'dekstr'e de mi. Tiam mi sci'is, ke ili ir'is mal'dekstr'e'n preter la ŝir'it'a'j rok'o'j ĉe la rand'o de la eben'aĵ'o, dum la ĉeval'o konduk'is mi'n dekstr'e'n, kaj efektiv'e, halt'ant'e moment'o'n, mi pov'is vid'i ili'n mal'aper'ant'a'j ĉirkaŭ apud'a mont'o. Mi sci'is, ke ili baldaŭ konstat'os si'a'n erar'o'n, kaj re'trov'os la ĝust'a'n spur'o'n post mi.
Mi ir'is plu'e'n je mal'long'a distanc'o, kaj trov'is bon'a'n voj'et'o'n ĉirkaŭ alt'a klif'o. La klif'o alt'iĝ'is dekstr'e de mi je kelk'cent metr'o'j, kaj mal'dekstr'e, perpendikl'e mal'supr'e'n, ir'is rok'plen'a kanjon'et'o. La voj'et'o'n mi sekv'is dum et'a temp'o, ĝis subit'e ĝi konduk'is dekstr'e'n al faŭk'o de kavern'o, kie ĝi fin'iĝ'is.
Nun jam est'is maten'o, kaj, laŭ'kutim'e en Arizon'o, plen'a tag'lum'o ven'is subit'e kaj sen'avert'e. De'ĉeval'iĝ'int'e, mi kuŝ'ig'is Powell sur la ter'o'n. Plej zorg'a esplor'o tamen rivel'is neniu'n sign'o'n de viv'o. Mi aplik'is divers'a'j'n rimed'o'j'n, kaj long'e klopod'is pri li, malgraŭ mi'a intern'a konvink'o, ke li est'as mort'a.
Powell est'is vir'o tre am'at'a de mi: li est'is ĉiel vir'ec'a, ĉiel ĝentleman'a, fidel'a kaj ver'a amik'o: kun sent'o'j kiel ebl'e plej ĉagren'a'j mi ĉes'ig'is la klopod'o'j'n pri li.
Las'ant'e li'a'n kadavr'o'n sur la rand'o, mi ramp'is sur'genu'e en la kavern'o'n por esplor'i ĝi'n. Mi trov'is ĝi'n grand'a, proksim'um'e tri'dek metr'o'j'n laŭ diametr'o, kaj pli ol dek metr'o'j'n alt'a: la plank'o est'is glat'a, eĉ polur'it'a, kio kun ali'a'j sign'o'j montr'is, ke la kavern'o est'is iam loĝ'at'a.
Ĝi'a fon'o est'is tiel ombr'ec'a, ke mi ne pov'is vid'i ĉu aŭ ne est'as mal'ferm'aĵ'o'j al ankoraŭ ali'a'j ĉambr'o'j.
Dum mi esplor'ad'is, mi ek'sent'is plaĉ'a'n dorm'em'o'n, kiu'n mi atribu'is al lac'ec'o post mi'a long'a kaj lac'ig'a vetur'ad'o, kaj al reakci'o post la ekscit'o de la batal'o. Mi sent'is mi'n sufiĉ'e sekur'a en mi'a nun'a lok'o, sci'ant'e, ke unu vir'o pov'us defend'i ĝi'n kontraŭ tut'a arme'o. Baldaŭ mi iĝ'is tiel dorm'em'a, ke tre tent'is mi'n la dezir'o stern'iĝ'i sur la plank'o de la kavern'o por iom'a dorm'o, sed mi sci'is, ke tio rezult'ig'us cert'a'n mort'o'n je la man'o'j de mi'a'j ruĝ'a'j amik'o'j, kiu'j pov'us ven'i en ajn'a minut'o. Mi pen'is al'ir'i la faŭk'o'n de la kavern'o, sed kvazaŭ ebri'e ŝancel'iĝ'is al la flank'o, kaj post'e fal'is stern'e sur la plank'o'n.
Sent'o de agrabl'eg'a sonĝ'em'o venk'is mi'n, mi'a'j muskol'o'j mal'streĉ'ig'is, kaj mi est'is ĵus ek'dorm'ont'a, kiam son'o de al'ven'ant'a'j ĉeval'o'j ating'is mi'a'j'n orel'o'j'n. Mi pen'is star'i, sed kun terur'o trov'is, ke mi'a'j muskol'o'j ne respond'as al mi'a vol'o. Mi nun tut'e vek'iĝ'is, sed mi'a'j muskol'o'j mal'funkci'is kvazaŭ mi ŝton'iĝ'is. Kaj nun unu'a'foj'e mi rimark'is iu'n vapor'o'n en la kavern'o, tre mal'dens'a'n, rimark'ebl'a'n nur kontraŭ la tag'lum'o de la faŭk'o. Al la naz'o ven'is iom pik'ant'a odor'o, kaj mi supoz'is, ke iu venen'a gas'o venk'is mi'n: sed mi tamen ne kompren'is, kiel mi hav'as liber'a mi'a'n mens'o'n, kaj nur mi'a'n korp'o'n ne pov'as influ'i aŭ mov'i.
Mi kuŝ'is rigard'e al la mal'ferm'aĵ'o de la kavern'o, kie mi pov'is vid'i la et'a'n pec'o'n da voj'et'o inter la kavern'o kaj la angul'o de la klif'o, kiu'n ĉirkaŭ'ir'as la voj'et'o. La bru'o de al'ven'ant'a'j ĉeval'o'j ĉes'is, kaj mi diven'is, ke la indi'an'o'j est'as ramp'ant'a'j laŭ la et'a rand'o konduk'ant'a al la kavern'o, kiu por mi iĝ'is en'tomb'ig'ej'o. Mi memor'as, ke mi esper'is rapid'a'n mort'ig'o'n, ĉar ne plaĉ'is al mi pens'i, kio'n ili pov'us farad'i al mi, se ili em'us.
Mi ne dev'is atend'i long'e. Ia bru'et'o sci'ig'is al mi ili'a'n apud'est'o'n, post'e ru ̧haŭta vizaĝ'o si'n'gard'em'e met'is si'n ĉirkaŭ la angul'o'n de la klif'o, kaj sovaĝ'a'j okul'o'j rigard'is en mi'a'j'n. Mi cert'is, ke li pov'is vid'i mi'n en la kavern'o, ĉar la fru'maten'a sun'lum'o tra la mal'ferm'aĵ'o rekt'e traf'is mi'n.
La sovaĝ'ul'o, anstataŭ proksim'iĝ'i, nur ek'star'is kaj gap'is al mi; post'e du'a sovaĝ'ul'o aper'is, post'e tri'a, kvar'a, kvin'a, streĉ'ant'e la kol'o'j'n de post la ŝultr'o'j de si'a'j kun'ul'o'j sur la mal'larĝ'a rand'o. Ĉiu vizaĝ'o montr'is solen'a'n tim'o'n: mi ne sci'as kial, kaj post'e dum dek jar'o'j ne sci'is.
Ke post tiu'j sovaĝ'ul'o'j trov'iĝ'as ankoraŭ ali'a'j, evident'is el la fakt'o, ke tiu'j plej proksim'a'j flustr'e send'is vort'o'j'n mal'antaŭ'e'n.
Subit'e el la fon'o de la kavern'o mal'antaŭ mi ven'is mal'laŭt'a, sed klar'e aŭd'ebl'a ĝem'ad'o. La indi'an'o'j aŭd'is ĝi'n, kaj fuĝ'is tim'eg'e. Tiel frenez'e ili kun'kur'is por post'las'i la ne'vid'it'a'n est'aĵ'o'n, ke almenaŭ unu fal'is de la rand'o al la rok'o'j mal'proksim'e mal'supr'a'j. Ili'a'j kri'eg'o'j eĥ'is kelk'temp'e en la kanjon'o, post'e la silent'o reg'is.
La son'o tim'eg'int'a ili'n ne ripet'iĝ'is, sed mi sufiĉ'e aŭd'is por pens'i, kia terur'aĵ'o trov'iĝ'as mal'antaŭ mi. Tim'o est'as relativ'a afer'o; cert'e mi pov'as dir'i sen hont'o, ke se mi'a'j sent'o'j dum la post'a'j minut'o'j est'is sent'o'j de tim'o, do Di'o protekt'u la tim'ul'o'n, ĉar cert'e tim'o en si mem est'as grand'eg'a pun'o. Ŝajn'as al mi, kiu ĉiam kutim'is plen'fort'e kaj san'korp'e batal'i, ke neni'o est'as pli terur'a ol tia tra'viv'aĵ'o, kuŝ'i paraliz'it'a antaŭ ne'kon'at'a danĝer'o, kies nur'a son'o sufiĉ'is por tim'kur'ig'i ar'o'n da sovaĝ'a'j indi'an'o'j kvazaŭ ŝaf'ar'o'n, kiu'n lup'o'j ĉas'as.
Plur'foj'e mi kred'is aŭd'i mal'laŭt'a'j'n son'o'j'n mal'antaŭ mi, kvazaŭ iu mov'as si'n, sed fin'e ĉio silent'iĝ'is, kaj mi hav'is okaz'o'n pri'pens'i mi'a'n situaci'o'n. Mi'a sol'a esper'o ŝajn'is est'i, ke la paraliz'o for'las'u mi'n sam'e subit'e, kiel ĝi mi'n kapt'is.
Mal'fru'e en la post'tag'mez'o mi'a ĉeval'o, kiu la tut'a'n temp'o'n star'is kun la rimen'o'j ne'fiks'it'a'j antaŭ la kavern'o, for'ir'is mal'rapid'e laŭ la voj'et'o kaj las'is mi'n sol'a kun la ne'kon'at'a mister'aĵ'o kaj la sen'viv'a korp'o de mi'a amik'o, kiu kuŝ'is vid'ebl'a al mi sur la rand'o antaŭ la kavern'o, kie mi las'is ĝi'n maten'e.
De tiam ĝis proksim'um'e nokt'o'mez'o ĉio silent'is tomb'ej'e. Subit'e la terur'a ĝem'ad'o de la maten'o re'frap'is mi'a'j'n orel'o'j'n, kaj de'nov'e el la ombr'a fon'o ven'is son'o de io mov'a, kaj mal'laŭt'a susur'ad'o, kvazaŭ de velk'a'j foli'o'j.
La efik'o sur mi'a'n taŭz'it'a'n nerv'ar'o'n est'is terur'a, kaj mi far'is super'hom'a'n pen'o'n por romp'i mi'a'j'n katen'o'j'n.
Mens'e, vol'e kaj nerv'e mi pen'is; ne muskol'e, ĉar eĉ mi'a'n et'fingr'o'n mi ne kapabl'is mov'i; tamen cert'e super'hom'e.
Subit'e io ced'is al mi'a pen'eg'o. Mi sent'is moment'a'n naŭz'o'n, kaj subit'a'n romp'o'n, kvazaŭ de ŝtal'a faden'o, kaj trov'is mi'n star'ant'a kun la dors'o ĉe la mur'o de la kavern'o, front'e al mi'a ne'kon'at'a mal'amik'o.
Tiam lun'lum'o plen'ig'is la kavern'o'n, kaj jen antaŭ mi kuŝ'is mi'a propr'a korp'o, ĝust'e kiel ĝi kuŝ'is dum tiu hor'o'j, kun la okul'o'j rigard'ant'a'j al la ekster'a rand'o kaj la man'o'j kuŝ'ant'a'j rigid'e sur la plank'o. Mi rigard'is al mi'a sen'viv'a korp'o, kaj post'e al mi mem, kun eg'a mir'o, ĉar tie mi kuŝ'as vest'it'a, kaj jen mi star'as nud'a kiel ĉe nask'iĝ'o.
La trans'ŝanĝ'o est'is tiel subit'a, ke ĝi moment'e forges'ig'is al mi ĉio'n krom mi'a strang'a metamorfoz'o. Mi'a unu'a pens'o est'is, ĉu, do, jen la mort'o? Tio'n mi tamen ne pov'is kred'i, ĉar mi pov'is sent'i mi'a'n kor'o'n, bat'ant'a kontraŭ la rip'o'j'n. Mi anhel'is, ŝvit'gut'o'j el'star'is sur la tut'a korp'o, kaj la mal'nov'a eksperiment'o, si'n pinĉ'i, pruv'is la fakt'o'n, ke neniel mi est'as fantom'o.
De'nov'e mi est'is memor'ig'at'a de mi'a'j ĉirkaŭ'a'j cirkonstanc'o'j, kiam ripet'iĝ'is la strang'a ĝem'ad'o el la kavern'a fon'o. Nud'a kaj sen'arm'il'a, neniel mi dezir'is renkont'i la ne'vid'at'aĵ'o'n, minac'ant'a mi'n.
Mi'a'j revolver'o'j est'is rimen'lig'it'a'j al mi'a sen'viv'a korp'o, kiu'n, pro iu mister'a kaŭz'o, mi sent'is mi'n ne'kapabl'a tuŝ'i. La karaben'o'n for'port'is mi'a ĉeval'o. La sol'a ebl'a ag'o ŝajn'is est'i fuĝ'o.
Ne'rezist'ant'e la tent'o'n, mi salt'is rapid'e tra la mal'ferm'aĵ'o en la stel'lum'o'n de bel'a nokt'o, tip'e Arizon'o. La freŝ'a, vigl'ig'a aer'o de la ĉirkaŭ'a mont'ar'o tuj re'viv'ig'is mi'n, kaj nun ekster la kavern'o mi sent'is nov'a'n kuraĝ'o'n tra'kur'i la vejn'o'j'n. Paŭz'ant'e sur la rand'o, mi insult'is mi'n pro mi'a tim'o, nun ŝajn'e sen'baz'a. Mi dir'is al mi, ke mi kuŝ'is, sen kapabl'o mov'iĝ'i, dum plur'a'j hor'o'j en la kavern'o, tamen neni'o mal'bon'a okaz'is al mi, kaj ke la bru'et'o'j nepr'e de'ven'is el tut'e natur'a'j kaj sen'danĝer'a'j kaŭz'o'j — ebl'e la form'o de la kavern'o est'as tia, ke ia vent'et'o tiel kaŭz'is en ĝi tia'j'n son'o'j'n.
Mi decid'is esplor'i, sed unu'e lev'is la kap'o'n por plen'ig'i la pulm'o'j'n je la pur'a, vigl'ig'a aer'o de la mont'o'j. Mal'supr'e etend'iĝ'is la bel'a kanjon'a rok'ar'o kaj la kakt'o'plen'a eben'aĵ'o, kiu'n la lun'lum'o tord'is al mirakl'a, sorĉ'a bel'o.
Mal'mult'a'j okcident'a'j mir'ind'aĵ'o'j est'as tiel inspir'a'j, kiel la bel'aĵ'o'j de panoram'o en Arizon'o: la for'a'j arĝent'a'j mont'o'j, la strang'a'j lum'o'j kaj ombr'o'j de la val'o'j, la grotesk'a'j detal'o'j de la rigid'a'j sed bel'a'j kakt'o'j, kun'e ili form'as bild'o'n sorĉ'a'n — oni sent'as kvazaŭ oni rigard'as mort'int'a'n kaj forges'it'a'n mond'o'n, mal'simil'a'n al ajn'a lok'o sur ni'a ter'o.
Dum mi tiel medit'is, mi turn'is mi'a'n rigard'o'n for de la ter'o, al la ĉiel'o, kie la mult'eg'a stel'ar'o form'is taŭg'a'n baldaken'o'n por la mir'ind'aĵ'o'j de la ter'a scen'o. Mi'a'n atent'o'n baldaŭ kapt'is grand'a ruĝ'a stel'o apud la horizont'o. Dum mi rigard'is ĝi'n, mi sent'is super'reg'a'n sorĉ'o'n — ĝi est'is Mars'o, la milit'a di'o, kaj por mi, milit'ec'a vir'o, ĝi ĉiam hav'is plej grand'a'n al'log'o'n. Dum mi rigard'is ĝi'n en tiu nokt'o, ĝi ŝajn'is vok'i mi'n de trans la ne'imag'ebl'a spac'o, al'log'ant'e mi'n, kiel magnet'ŝton'o al'log'as fer'er'o'n.
La sorĉ'o'n mi ne pov'is rezist'i: mi ferm'is la okul'o'j'n, etend'is la man'o'j'n al la di'o de mi'a ŝat'at'a profesi'o, kaj sent'is mi'n tir'at'a tra la vast'ec'o de la spac'o. Dum unu moment'o est'is eg'a mal'varm'o kaj komplet'a mal'lum'o.
Mi mal'ferm'is la okul'o'j'n al strang'a pejzaĝ'o. Mi sci'is, ke mi est'as sur Mars'o: ne dum eĉ moment'o mi dub'is pri tio. Mi ne dorm'is, ne neces'is, ke mi pinĉ'u mi'n: mi'a intern'a konsci'o inform'is mi'n tiel klar'e, ke mi est'as sur Mars'o, kiel vi'a normal'a mens'o inform'as vi'n, ke vi est'as sur Ter'o. Vi ne pri'demand'as vi'a'n fakt'o'n: mi ne pri'demand'is mi'a'n fakt'o'n.
Mi trov'is mi'n stern'it'a sur bed'o de flav'a, musk'o'simil'a veget'aĵ'ar'o, etend'iĝ'ant'a ĉirkaŭ mi en ĉiu direkt'o je sen'fin'a'j mejl'o'j. Ŝajn'is, ke mi kuŝ'as en profund'a, rond'a basen'o, ĉirkaŭ kies ekster'a rand'o mi pov'as vid'i mal'alt'a'j'n mont'o'j'n.
Est'is tag'mez'e. La sun'o plen'e bril'is sur mi'n, kaj ĝi'a varm'o intens'e traf'is mi'a'n nud'a'n korp'o'n. Tie kaj tie ĉi el'star'is kvarc'en'hav'a'j rok'o'j, kiu'j bril'et'is en la sun'lum'o; kaj je kelk'cent metr'o'j mal'dekstr'e vid'ebl'is mal'alt'a, ĉirkaŭ'mur'it'a en'ferm'aĵ'o, alt'a iom pli ol unu metr'o'n. Akv'o'n mi ne pov'is vid'i, kaj ĉar mi sent'is iom'a'n soif'o'n, mi decid'is esplor'i.
Ek'star'ant'e subit'e, mi ricev'is mi'a'n unu'a'n Mars'a'n surpriz'o'n, ĉar la pen'o, kiu sur Ter'o rezult'ig'us star'ant'a'n pozici'o'n, sur Mars'o salt'ig'is mi'n en la Mars'a'n aer'o'n je proksim'um'e tri metr'o'j. Mi tamen fal'is sur la grund'o'n sen grand'a sku'o. Nun la rezult'o de mi'a'j paŝ'o'j montr'iĝ'is eg'e grotesk'a. Mi trov'is, ke neces'as tut'e nov'e lern'i paŝ'i, ĉar la muskol'a pen'o, kiu sur Ter'o bon'e ir'ig'is mi'n, sur Mars'o far'is el mi plej strang'a'n klaŭn'o'n. Mi'a'j muskol'o'j, plen'e agord'it'a'j al la gravit'o de Ter'o, tut'e tromp'is mi'n, kiam mi prov'is lukt'i kontraŭ la mal'pli fort'a gravit'o kaj mal'pli alt'a aer'prem'o de Mars'o.
Far'int'e tamen la decid'o'n esplor'i la mal'alt'a'n konstru'aĵ'o'n, kiu est'is la sol'a vid'ebl'a sign'o de loĝ'ad'o, mi el'pens'is la ide'o'n prov'i re'ir'o'n al la fundament'a princip'o de ir'ad'o, ramp'ad'o. En tio mi sufiĉ'e sukces'is, kaj post kelk'a'j moment'o'j ating'is la mal'alt'a'n mur'o'n de la en'ferm'aĵ'o.
Ŝajn'e ne est'is fenestr'o'j aŭ pord'o'j en la plej apud'a mur'o, do, ĉar la mur'o est'is tiel mal'alt'a, mi si'n'gard'em'e re'star'iĝ'is, kaj trans ĝi rigard'is al afer'o pli strang'a, ol iam mi vid'is.
La tegment'o de la en'ferm'aĵ'o konsist'is el vitr'o, dik'a je dek centi'metr'o'j, kaj sub ĝi trov'iĝ'is kelk'cent grand'a'j ov'o'j, tut'e rond'form'a'j kaj blank'a'j kiel neĝ'o. Ili est'is preskaŭ ĉiu'j sam'grand'a'j, preskaŭ unu metr'o laŭ diametr'o.
Kvin aŭ ses jam el'kov'iĝ'is, kaj la grotesk'aĵ'o'j, kiu'j sid'is palpebr'um'ant'a'j en la sun'lum'o, preskaŭ dub'ig'is mi'n pri mi'a mens'a san'o. Ili ŝajn'is konsist'i nur el kap'aĵ'o, ili'a'j korp'o'j est'is et'a'j, kun long'a'j kol'o'j kaj ses krur'o'j; pli ĝust'e, mi post'e trov'is, oni dir'us kun du krur'o'j, du brak'o'j, kaj du mez'a'j membr'o'j uz'ebl'a'j laŭ'vol'e kiel brak'o'j aŭ kiel krur'o'j. Ili'a'j okul'o'j est'is ĉe la flank'o'j de la kap'o, iom super la centr'o, kaj tiel el'star'is, ke ili pov'is rigard'i antaŭ'e'n aŭ mal'antaŭ'e'n, kaj ankaŭ sen'de'pend'e unu de la ali'a, tiel ke la strang'a'j best'o'j pov'is rigard'i laŭ ajn'a direkt'o, aŭ sam'temp'e laŭ du direkt'o'j, sen turn'i la kap'o'n.
La orel'o'j, iom super la okul'o'j kaj pli proksim'a'j unu al la ali'a, est'is mal'grand'a'j tas'simil'a'j anten'o'j, kaj la naz'o'j est'is vertikal'a'j fend'et'o'j en la centr'o'j de la vizaĝ'o'j. Sur la flav'verd'a'j korp'o'j tut'e mank'is har'o'j. Mi post'e lern'is, ke la korp'o'j de la plen'kresk'ul'o'j est'as pli mal'pal'e verd'a'j, kaj la vir'o'j pli mal'pal'a'j ol la vir'in'o'j. Plu'e, la plen'kresk'ul'a'j kap'o'j est'as mal'pli ekster'proporci'a'j ol tiu'j de la nov'nask'it'o'j.
La iris'o de la okul'o'j est'as sang'ruĝ'a, kiel ĉe albin'o'j, kaj la pupil'o mal'pal'a. Tre blank'a'j est'as la okul'glob'o'j kaj la kurb'a'j dent'eg'o'j; ĉi last'a'j supr'e'n'kurb'iĝ'as kaj, pint'form'a'j, hav'as ver'e tim'ig'a'n aspekt'o'n.
Tia'j'n detal'o'j'n mi nur post'e pov'is not'i, ĉar en la moment'o mi mal'mult'e pov'is pri'mir'i la est'aĵ'o'j'n. Ĝust'e dum mi star'is, rigard'ant'e la mal'bel'eg'a'j'n id'o'j'n frakas'el'ir'i el si'a'j ov'o'j, mi preter'las'is rimark'i, ke du'dek'o da plen'kresk'a'j Mars'an'o'j al'ir'as al mi. Ven'int'e sur la mol'a'n musk'o'n, kiu kovr'as la tut'a'n surfac'o'n de Mars'o (krom kelk'a'j glaci'a'j region'o'j ĉe la polus'o'j, kaj kelk'a'j kultur'it'a'j distrikt'o'j) ili facil'e pov'us kapt'i mi'n, sed ili'a'j intenc'o'j est'is mal'pli indulg'a'j. Nur la klak'et'ad'o de la arm'il'o'j sur la plej proksim'a milit'ist'o don'is al mi avert'o'n.
Tia bagatel'a afer'o sav'is mi'a'n viv'o'n. Nur tial, ke la paf'il'o frap'is, dum si'a ir'o, kontraŭ li'a grand'a metal'a lanc'o, mi ne mort'is sen sci'o antaŭ'a, ke la mort'o apud'as. En la takt'o, tamen, la sonet'o ig'is mi'n turn'iĝ'i — kaj mi vid'is, je du metr'o'j de mi'a brust'o, pint'o'n de lanc'o long'a je dek du metr'o'j, kiu'n ten'as rajd'ant'a est'aĵ'o simil'a al la diabl'et'o'j, kiu'j'n mi ĵus rigard'is. Kompar'e kun tiu ĉi en'korp'iĝ'o de mal'am'o kaj venĝ'o, ili ja ŝajn'is sen'fort'a'j kaj sen'danĝer'a'j. La vir'o, por tiel nom'i li'n, hav'is alt'ec'o'n almenaŭ kvin'metr'a'n, kaj sur Ter'o pez'us proksim'um'e tri'dek ses kilo'gram'o'j'n. Li sid'is sur si'a best'o kiel ĉe ni oni sur'sid'as ĉeval'o'n, ten'ant'e la korp'o'n de la best'o per si'a'j mal'supr'a'j membr'o'j, dum li'a'j du dekstr'a'j brak'o'j ten'is la lanc'o'n, mal'alt'e ĉe la flank'o de la best'o: li'a'j du mal'dekstr'a'j brak'o'j etend'iĝ'is por help'i al li'a ekvilibr'o — mank'is al li ĉia brid'o kaj rimen'o por gvid'i la best'o'n.
Kaj la best'o! Kiel pri'skrib'i ĝi'n per ter'a lingv'aĵ'o? La ŝultr'o'j alt'is je pli ol tri metr'o'j. Sur ĉiu flank'o kvar krur'o'j. Vost'o larĝ'a, plat'a, pli grand'a ĉe la pint'o ol ĉe la radik'o. Buŝ'o grand'eg'a, kiu fend'is la kap'o'n de la naz'o ĝis la kol'o. Kiel ĝi'a mastr'o ĝi tut'e ne hav'is har'o'j'n. Ĝi'a korp'o est'is kiel mal'pal'a ardez'o kaj glat'bril'a, la ventr'o blank'a, kaj la krur'o'j bril'flav'a'j. La pied'o'j est'is sen'ung'a'j kaj karn'kusen'at'a'j, jen kial ili al'ven'is tiel sen'bru'e: tiu ĉi trajt'o, kaj la mult'ec'o de krur'o'j, karakteriz'as la Mars'a'n best'ar'o'n. Nur la plej alt'a spec'o de ”hom'a” Mars'an'o, kaj unu ali'a best'o, la sol'a mam'best'o sur Mars'o, hav'as ung'o'j'n, kaj tut'e mank'as sur la planed'o huf'best'o'j.
Post tiu unu'a al'kur'ant'a best'o ven'is dek naŭ pli'a'j, ĉiel simil'a'j, kvankam laŭ mi'a post'a sci'o ĉiu hav'is individu'a'j'n trajt'o'j'n, sam'e kiel ni hom'o'j mal'simil'as, kvankam ni ĝeneral'e simil'as. La bild'o, pli ĝust'e la konkret'a inkub'o, kiu'n mi pri'skrib'is, far'is al mi terur'a'n impres'o'n, kiam mi turn'is mi'n al ĝi.
Sen'arm'il'a kaj nud'a, mi instinkt'e solv'is mi'a'n problem'o'n laŭ la sol'a ebl'a solv'o — fuĝ'o for de la region'o de tiu pint'a, al'rapid'ant'a lanc'o. Mi do far'is tre ter'ec'a'n kaj sam'temp'e tre super'hom'a'n salt'o'n por ating'i la supr'o'n de la en'ferm'aĵ'o — la Mars'a kov'il'o, laŭ mi'a opini'o nun form'it'a.
La sukces'o de mi'a prov'o konstern'is mi'n tiel, kiel ĝi surpriz'is la Mars'an'o'j'n. Ĝi alt'ig'is mi'n almenaŭ dek metr'o'j'n en la aer'o'n, kaj sur'ter'ig'is mi'n for je tri'dek metr'o'j de mi'a'j persekut'ant'o'j, trans'e de la en'ferm'aĵ'o. Facil'e mi traf'iĝ'is sur la mol'a'n musk'o'n, kaj turn'int'e mi'n, vid'is mi'a'n mal'amik'ar'o'n mir'e rigard'ant'a al mi de trans la en'ferm'aĵ'o. Kelk'a'j esplor'is por konstat'i, ĉu mi est'is far'int'a mal'bon'o'n al ili'a id'ar'o. Ili mult'e parol'is inter si kaj gest'is kaj montr'is al mi. Trov'int'e, ke mi ne vund'is aŭ difekt'is la et'ul'o'j'n, ili komenc'is mal'pli batal'em'e si'n'ten'i al mi; sed nur pli post'e mi ek'sci'is, ke plej mult'e ili favor'e impres'iĝ'is pro mi'a salt'kapabl'o.
La Mars'an'o'j est'as grand'a'j; precip'e ili'a'j ost'o'j est'as grand'a'j kaj pez'a'j, kaj ili'a muskol'a fort'o est'as nur proporci'a al la gravit'o, kiu'n ili dev'as venk'i. Konsekvenc'e ili est'as eg'e mal'pli facil'mov'a'j kaj potenc'membr'a'j, proporci'e al si'a pez'o, ol ter'a'j hom'o'j. Ver'ŝajn'e, se unu el ili trov'us si'n sur Ter'o, li apenaŭ pov'us lev'i si'a'n propr'a'n pez'o'n de la grund'o. Efektiv'e, mi mem est'as cert'a, ke li ne pov'us.
Do, mi'a kapabl'o est'is sam'e mir'ind'a, kiel ĝi est'us sur Ter'o, kaj subit'e, anstataŭ vol'i mort'ig'i mi'n, ili komenc'is taks'i mi'n alt'valor'a trov'aĵ'o, kapt'ind'a por montr'i al si'a'j sam'spec'ul'o'j.
La ripoz'o, kiu'n pro tio mi nun ricev'is, don'is al mi ebl'ec'o'n prepar'i plan'o'j'n, kaj observ'i pli detal'e la batal'ant'o'j'n. Ili'n mi mens'e rilat'ig'is kun tiu'j ruĝ'a'j batal'ant'o'j, kiu'j ĝust'e en la antaŭ'a tag'o persekut'is mi'n.
Mi rimark'is, ke ĉiu port'as plur'a'j'n arm'il'o'j'n krom la grand'a lanc'o. Tiu, kiu plej mult'e for'ig'is mi'a'n em'o'n al for'kur'o, est'is ia'spec'a paf'il'o, pri kiu iel mi sent'is, ke ili tre lert'e sci'as uz'i ĝi'n. Ĝi est'is far'it'a el blank'a metal'o, kun lign'a kolb'o. La metal'o est'is, laŭ mi'a post'a sci'o, aloj'o de alumini'o kaj ŝtal'o, kiu'n ili lern'is hard'i al grad'o ne'kon'at'a al ni, kaj la lign'o est'is mal'mol'a kaj mal'pez'a, el spec'o propr'a al Mars'o.
La paf'il'o'j pez'as mal'mult'e, sed pro la et'kalibr'a'j, eksplod'a'j kaj radium'a'j paf'aĵ'o'j, kaj la long'a'j tub'o'j, ili est'as eg'e mort'ig'a'j laŭ paf'distanc'o'j tut'e ne'ebl'a'j sur Ter'o. Teori'e la paf'distanc'o est'as kvin'cent kilo'metr'o'j, sed por efektiv'a uz'o, eĉ kun si'a'j radi'a'j distanc'il'o'j, ili kapabl'as pri nur tri'cent. Tamen, tiu distanc'o sufiĉ'as por don'i al mi respekt'o'n por la Mars'a paf'il'o, kaj sen'dub'e ia telepati'a potenc'o avert'is mi'n kontraŭ la prov'o al for'kur'o, en plen'a tag'lum'o, de sub la buŝ'o'j de du'dek tia'j mort'ig'a'j il'o'j.
La Mars'an'o'j, post iom'a inter'parol'o, for'ir'is rajd'e al la direkt'o, de kiu ili ven'is, sed ili las'is unu el si'a nombr'o sol'a apud la en'ferm'aĵ'o. Rajd'int'e proksim'um'e du cent metr'o'j'n ili halt'is, rigard'ig'is si'a'j'n rajd'best'o'j'n al ni, kaj sid'is rigard'ant'e tiu'n apud la en'ferm'aĵ'o.
Li est'is tiu, kies lanc'o preskaŭ tra'bor'is mi'n, kaj evident'e est'is la estr'o de la ar'o, ĉar mi rimark'is, ke ili for'lok'iĝ'is laŭ li'a instrukci'o.
Nun li for'las'is si'a'n best'o'n, ter'e'n ĵet'is si'a'n lanc'o'n kaj ali'a'j'n arm'il'o'j'n, kaj ven'is al mi ĉirkaŭ la kov'il'o. Li est'is sam'e nud'a kiel mi, krom si'a'j ornam'aĵ'o'j sur'kap'a'j kaj sur'brust'a'j.
Je du'dek metr'o'j for de mi, li mal'lig'is grand'a'n metal'a'n brak'um'o'n, kaj, ten'ant'e ĝi'n al mi sur man'plat'o, al'parol'is mi'n en klar'a, sonor'a voĉ'o, sed en lingv'o, ne neces'as dir'i, por mi tut'e ne'kompren'ebl'a. Post'e li halt'is, kvazaŭ li atend'is mi'a'n respond'o'n, lev'ant'e si'a'j'n anten'simil'a'j'n orel'o'j'n, kaj el'star'ig'ant'e si'a'j'n strang'a'j'n okul'o'j'n al mi. La silent'o baldaŭ iĝ'is ĝen'a, do mi decid'is risk'i iom da parol'o mi'a'flank'e, des pli, ĉar mi diven'is, ke li far'as pac'propon'o'j'n. Cert'e, sur la ter'o, la for'ĵet'o de arm'il'o'j kaj la re'tir'iĝ'o de milit'ist'o'j signif'us pac'a'n intenc'o'n, do, kial ne sam'e sur Mars'o?
Met'ant'e man'o'n al la kor'o, mi profund'e riverenc'is al la Mars'an'o, kaj klar'ig'is, ke malgraŭ mi'a ne'kompren'o de li'a lingv'o, li'a'j gest'o'j kaj si'n'ten'o klar'e parol'is por la pac'o kaj amik'ec'o, kiu'j ĝust'e est'is ankaŭ en mi'a kor'o.
Kompren'ebl'e, tut'a mi'a parol'o est'is por li galimati'o, sed bon'e li kompren'is mi'a'n post'a'n far'o'n.
Etend'ant'e man'o'n al li, mi al'proksim'iĝ'is al li kaj pren'is la brak'um'o'n de li'a man'plat'o, met'is ĝi'n ĉirkaŭ mi'a brak'o supr'e de la kubut'o, rid'et'is al li, kaj star'is atend'ant'e. Li'a larĝ'a buŝ'o respond'is ankaŭ per rid'et'o, kaj kun'ig'ant'e unu el si'a'j mez'a'j brak'o'j kun mi'a, li gvid'is mi'n re'e'n al si'a rajd'best'o. Sam'temp'e li antaŭ'e'n'gest'is si'a'j'n kamarad'o'j'n. Ili ek'ir'is al ni kur'eg'e, sed li per nov'a gest'o mal'rapid'ig'is ili'n. Evident'e li kred'is, ke se oni de'nov'e tim'ig'os mi'n, mi salt'os tut'e for el la region'o!
Li dir'is kelk'a'j'n vort'o'j'n al ili, gest'is al mi, ke mi rajd'u post unu el ili, kaj post'e ek'sid'is sur si'a propr'a best'o. Iu el la ar'o el'met'is kelk'a'j'n man'o'j'n kaj lev'is mi'n al lok'o post si sur la glat'a dors'o de si'a best'o. Laŭ'ebl'e mi ten'is mi'n tie per la rimen'o'j, kiu'j lig'is li'a'j'n ornam'aĵ'o'j'n kaj arm'il'o'j'n.
Tiam la tut'a kavalkad'o turn'is si'n kaj galop'is for, cel'e al la mal'proksim'a mont'ar'o.
Post du'dek kilo'metr'o'j mi rimark'is subit'a'n alt'iĝ'o'n de la ter'o. Ni est'is ating'ont'a'j (laŭ mi'a post'a sci'o) la rand'o'n de unu el la long'a'j mort'int'a'j mar'o'j de Mars'o: mi'a ĵus'a renkont'o kun la Mars'an'o'j okaz'is en la mal'supr'o. Baldaŭ ni ating'is la mont'ar'o'n, kaj tra'ir'int'e mal'larĝ'a'n kanjon'o'n ven'is al val'o, ĉe kies fin'o est'is plat'aĵ'o, sur kiu vid'ebl'iĝ'is grand'eg'a urb'o. Tie'n ni galop'is, en'ir'ant'e per voj'o ŝajn'e ruin'a, kiu konduk'is el la urb'o, sed nur ĝis la rand'o de la plat'aĵ'o, kie ĝi fin'iĝ'is abrupt'e je larĝ'a ŝtup'ar'o.
Rigard'ant'e proksim'e dum ni preter'pas'is, mi vid'is ke la konstru'aĵ'o'j est'as sen'hom'a'j, kaj ŝajn'is, ke tia'j ili est'is dum mult'a'j jar'o'j. Apud la centr'o de la urb'o trov'iĝ'is grand'a plac'o, sur kiu, kaj en apud'a'j konstru'aĵ'o'j, loĝ'is pli mal'pli mil est'aĵ'o'j de la sam'a spec'o kiel mi'a'j kapt'ant'o'j — kapt'ant'o'j mi nun opini'is ili'n, kiom ajn ĝentil'manier'a'j.
Krom si'a'j ornam'aĵ'o'j, ĉiu'j est'is nud'a'j. La vir'in'o'j mal'mult'e diferenc'is, laŭ aspekt'e, de la vir'o'j, krom je si'a'j dent'eg'o'j, kiu'j est'is pli grand'a'j proporci'e al ili'a statur'o, kelk'foj'e alt'kurb'iĝ'ant'a'j ĝis la orel'o'j. Ili'a'j korp'o'j est'is pli mal'grand'a'j kaj pal'a'j, kaj ili'a'j fingr'o'j kaj pied'fingr'o'j hav'is rudiment'a'j'n ung'o'j'n, kiu'j tut'e mank'is al la vir'o'j. La plen'kresk'a'j vir'in'o'j vari'is laŭ alt'o de tri ĝis kvar metr'o'j.
La infan'o'j est'is pal'a'j, eĉ pli pal'a'j ol la vir'in'o'j, kaj ĉiu'j aspekt'is tut'e simil'a'j, krom ke kelk'a'j est'is pli alt'a'j — supoz'ebl'e tiu'j est'is pli aĝ'a'j.
Mi vid'is neniu'n sign'o'n de grand'a aĝ'o inter ili. Ili'a aspekt'o mal'mult'e ŝanĝ'iĝ'as post la matur'iĝ'o, kvar'dek'jar'o, ĝis, je aĝ'o proksim'um'e mil'jar'a, ili ek'vojaĝ'as laŭ'vol'e por si'a last'a pilgrim'o laŭ la river'o Iss, kiu konduk'as al lok'o, kiu'n neni'u viv'ant'a Mars'an'o kon'as, el kies font'o neni'u Mars'an'o iam re'ven'is, iam si'n'don'int'e al ĝi'a mal'varm'a, mal'lum'a akv'o.
Proksim'um'e nur unu Mars'an'o el mil mort'as pro mal'san'o kaj ebl'e ankoraŭ du'dek laŭ'vol'e far'as la last'a'n pilgrim'o'n. La ceter'a'j naŭ'cent sep'dek naŭ mort'as ne'natur'e, en duel'o'j, ĉas'ad'o, aviad'o, kaj en milit'o. Efektiv'e, plej grand'a mort'nombr'o ven'as jam en la infan'aĝ'o, kiam mult'op'e la et'a'j Mars'an'o'j est'as viktim'o'j de la blank'a'j simi'eg'o'j de Mars'o.
La kutim'a aĝ'daŭr'o de Mars'an'o post la matur'iĝ'o est'as ĉirkaŭ tri cent jar'o'j, sed est'us proksim'a al la mil'jar'o, se for'est'us la oft'a ne'natur'a mort'o. Pro la mal'mult'iĝ'ant'a'j viv'rimed'o'j de la planed'o neces'is kontraŭ'batal'i la long'viv'em'o'n, kiu'n kaŭz'is la Mars'an'a lert'o en medicin'o, tial oni evolu'is al bagatel'a taks'o pri hom'a viv'o. Tio'n atest'as ili'a'j danĝer'a'j sport'o'j, kaj la preskaŭ konstant'a milit'o inter la divers'a'j komun'um'o'j. Ceter'e, grav'as ĉi'rilat'e la fakt'o, ke neni'u Mars'an'o, vir'o aŭ vir'in'o, iam for'las'as ia'spec'a'n mort'ig'il'o'n.
Kiam ni apud'iĝ'is al la plac'o kaj oni ek'sci'is mi'a'n ĉe'est'o'n, tuj cent'o'j ĉirkaŭ'is ni'n, kaj ŝajn'is vol'i for'tir'i mi'n de mi'a sid'lok'o post mi'a gard'ant'o. Sed la konduk'ant'o de ni'a ar'o silent'ig'is kaj trankvil'ig'is ili'n, kaj ni trot'e trans'ir'is la plac'o'n al en'ir'ej'o de konstru'aĵ'o tiel bel'a, kia'n la hom'a okul'o iam vid'is.
La konstru'aĵ'o est'is mal'alt'a, sed kovr'is grand'eg'a'n are'o'n. Ĝi est'is far'it'a el bril'ant'a blank'a marmor'o kun mozaik'o de or'o kaj juvel'o'j, kiu'j fajr'er'is en la sun'lum'o.
La ĉef'a en'ir'ej'o est'is larĝ'a je kelk'cent metr'o'j kaj el'star'is de la konstru'aĵ'o por form'i grand'a'n baldaken'o'n super la en'ir'ej'a salon'o. Mank'is ŝtup'ar'o, sed iom'a dekliv'o al la unu'a etaĝ'o konduk'is en grand'eg'a'n salon'o'n ĉirkaŭ'at'a'n de galeri'o'j.
Sur la plank'o de tiu ĉi salon'o, krom mult'e da detal'e skulpt'it'a'j lign'a'j seĝ'o'j kaj pupitr'o'j, mi vid'is kvar'dek aŭ kvin'dek vir'a'j'n Mars'an'o'j'n ĉirkaŭ ŝtup'o'j de tribun'o. Sur ĝi kaŭr'is grand'statur'a milit'ist'o plen'ŝarĝ'it'a de metal'a'j ornam'aĵ'o'j, kolor'a'j plum'o'j, kaj bel'e far'it'a'j led'aĵ'o'j en kiu'j en'est'is bel'a'j juvel'o'j. De li'a'j ŝultr'o'j pend'is mal'long'a pelerin'o sub'ŝtof'it'a de skarlat'a silk'o.
Plej rimark'ind'a por mi'a'j okul'o'j est'is tio, ke ili ĉiu'j est'is tut'e sen'proporci'a'j laŭ grand'ec'o al la seĝ'o'j, pupitr'o'j kaj ali'a'j mebl'o'j: ĉi tiu'j est'is de grand'ec'o taŭg'a por hom'o'j kia'j mi, kontraŭ'e la grand'a'j korp'o'j de la Mars'an'o'j apenaŭ pov'is prem'iĝ'i en la seĝ'o'j'n, kaj sub la pupitr'o'j mank'is spac'o por ili'a'j long'a'j krur'o'j. Evident'is do, ke est'is ali'a'j viv'ant'o'j sur Mars'o krom la grotesk'a'j est'aĵ'o'j, en kies man'o'j'n mi traf'iĝ'is, sed la sign'o'j de eg'a antikv'ec'o, kiu'j ĉie vid'ebl'is, indik'is ke ebl'e la konstru'aĵ'o'j aparten'is al ras'o de long'e mort'int'a kaj forges'it'a.
Ni'a ar'o halt'is ĉe la en'ir'ej'o de la konstru'aĵ'o, kaj je sign'o de la konduk'ant'o oni mal'lev'is mi'n al la ter'o. Re'e li lig'is si'a'n man'o'n kun mi'a, kaj ni en'ir'is la aŭdienc'a'n salon'o'n. Mal'mult'a'j formal'aĵ'o'j neces'is por al'proksim'iĝ'i al la Mars'an'a ĉef'o. Mi'a kapt'int'o simpl'e paŝ'is al la tribun'o, kaj la ali'a'j don'is al li voj'o'n. La ĉef'o star'iĝ'is kaj dir'is la nom'o'n de mi'a eskort'ant'o, kiu si'a'vic'e halt'is kaj dir'is la nom'o'n de la ĉef'o kaj li'a'n titol'o'n.
Tiu'temp'e, la ceremoni'o kaj la vort'o'j neni'o'n signif'is al mi, sed post'e mi sci'is, ke tia est'is la kutim'a salut'o inter verd'a'j Mars'an'o'j. Se tem'us pri person'o'j fremd'a'j unu al la ali'a, do ne'pov'ant'a'j inter'ŝanĝ'i nom'o'j'n, ili silent'e inter'ŝanĝ'us ornam'aĵ'o'j'n, se ili'a'j intenc'o'j est'us pac'a'j — se ne, ili inter'ŝanĝ'us paf'o'j'n, aŭ prezent'us si'n per ali'a'j el si'a'j mult'spec'a'j mort'ig'il'o'j.
Mi'a kapt'int'o, kies nom'o est'is Tars Tarkas, est'is vic'ĉef'o de la komun'um'o, hom'o de grand'a kapabl'o en afer'o'j ŝtat'a'j kaj milit'a'j. Est'is evident'e, ke li klar'ig'as pri la okaz'aĵ'o'j de si'a ekspedici'o, inkluziv'e de la renkont'o kun mi, kaj kiam li fin'is si'a'n parol'o'n, la ĉef'o long'e al'parol'is mi'n.
Mi respond'is en angl'a lingv'o, simpl'e por konvink'i li'n pri mank'o de inter'kompren'il'o, sed mi rimark'is, ke kiam mi fin'ig'is rid'et'e, li sam'e rid'et'is. Tio, kaj simil'a okaz'aĵ'o dum mi'a unu'a parol'o kun Tars Tarkas, konvink'is mi'n, ke ni hav'as komun'e almenaŭ la kapabl'o'n rid'et'i, do kapabl'o'n rid'i, fin'e, do, humur'o'n. Sed post'e mi lern'is, ke la Mars'an'a rid'et'o est'as nur indiferent'a, kaj ke la Mars'an'a rid'o est'as efektiv'e afer'o plej terur'a kaj tim'ig'a.
La koncept'o'j pri humur'o inter la verd'a'j hom'o'j de Mars'o mult'e vari'as de ni'a'j. Agoni'o de ali'a hom'o est'as por tiu'j strang'a'j est'aĵ'o'j plej rid'ig'a, kaj plej oft'e ili si'n amuz'as per mort'ig'o de mal'liber'ig'it'o'j laŭ manier'o'j plej terur'a'j kaj strang'e kruel'a'j.
La ĉe'est'ant'a'j milit'ist'o'j ekzamen'is mi'n detal'e, palp'ant'e mi'a'j'n muskol'o'j'n kaj la teks'o'n de mi'a haŭt'o. La ĉef'o evident'e esprim'is dezir'o'n vid'i el'montr'o'n de mi'a'j kapabl'o'j, kaj sign'ant'e ke mi sekv'u, ek'ir'is kun Tars Tarkas al la plac'o.
Nu, de post mi'a unu'a mal'sukces'o mi est'is far'int'a neniu'n prov'o'n pri paŝ'ad'o, krom en lig'o kun la brak'o de Tars Tarkas, kaj nun mi ek'salt'is kaj flug'et'is inter la pupitr'o'j kaj seĝ'o'j kiel ia monstr'a akrid'o. Kontuz'int'e mi'n sever'e, kio nur amuz'is la Mars'an'o'j'n, mi de'nov'e al'pren'is ramp'a'n si'n'ten'o'n, sed tio ne plaĉ'is al ili, kaj iu alt'kresk'a ul'o, kiu mult'e pri'rid'is mi'n, sku'is mi'n al mi'a'j pied'o'j.
Kiam li mal'delikat'e star'ig'is mi'n, li'a vizaĝ'o al'proksim'iĝ'is al mi'a, kaj mi far'is la sol'a'n ag'o'n ebl'a'n al ĝentleman'o tiel brut'e trakt'it'a, sen'konsider'e al li'a fremd'ec'o: mi sving'is mi'a'n pugn'o'n rekt'e al li'a makzel'o, kaj li fal'is sen'kri'e. Rapid'e mi met'is la dors'o'n al la plej proksim'a pupitr'o, kaj atend'is la venĝ'o'n de li'a'j kun'ul'o'j kun la decid'o batal'i tiel bon'e kiel ebl'e kontraŭ tia nombr'o, antaŭ ol ced'i la viv'o'n.
Mi'a tim'o est'is sen'baz'a, tamen, ĉar la ali'a'j Mars'an'o'j, komenc'e mut'a'j pro mir'o, fin'e mult'e rid'is kaj aplaŭd'kri'is. Tiam mi ne re'kon'is la aplaŭd'o'n, sed post'e, kiam mi kon'at'iĝ'is kun ili'a'j mor'o'j, mi konstat'is, ke mi gajn'is i'o'n, kio'n ili mal'oft'e don'as: el'montr'o'n de aprob'o.
La frap'it'o kuŝ'is sen'mov'a, kaj neni'u proksim'iĝ'is al li.
Tars Tarkas ven'is al mi, etend'ant'e unu el si'a'j man'o'j, kaj ni ek'ir'is al la plac'o trankvil'e; kial, mi baldaŭ ek'sci'is.
Unu'e ili dir'is la vort'o'n ”sak” plur'foj'e, post'e Tars Tarkas far'is plur'a'j'n salt'o'j'n, ripet'ant'e la vort'o'n antaŭ ĉiu salt'o; post'e, turn'ant'e si'n al mi, li dir'is ”Sak!” Mi kompren'is ili'a'n dezir'o'n, kaj far'is salt'o'n tiel bon'a'n, ke mi trans'ir'is distanc'o'n almenaŭ kvin'dek'metr'a'n, kaj ĉi'foj'e ne perd'is la ekvilibr'o'n, sed al'ter'iĝ'is bon'e sur la pied'o'j. Mi re'ven'is per facil'a'j salt'et'o'j de dek metr'o'j al la grup'o.
Mi'a el'montr'o est'is vid'it'a de kelk'cent Mars'an'o'j en'tut'e, kaj ili tuj demand'is de'nov'a'n el'montr'o'n, kiu'n la ĉef'o ordon'is; sed mi mal'sat'is kaj soif'is, kaj far'is la decid'o'n postul'i de la est'aĵ'o'j tia'n komplez'em'o'n, kia'n ili evident'e ne laŭ'vol'e em'is. Tial mi ignor'is la ripet'at'a'j'n ordon'o'j'n pri salt'ad'o, kaj ĉiu'foj'e gest'is al mi'a buŝ'o kaj frot'is mi'a'n ventr'o'n.
Tars Tarkas kaj la ĉef'o inter'ŝanĝ'is kelk'a'j'n vort'o'j'n, kaj la unu'a, al'vok'int'e jun'a'n vir'in'o'n el la hom'amas'o, don'is al ŝi kelk'a'j'n instrukci'o'j'n kaj gest'is, ke mi akompan'u ŝi'n.
Mi pren'is ŝi'a'n etend'it'a'n brak'o'n kaj kun'e ni trans'ir'is la plac'o'n al grand'a konstru'aĵ'o ali'flank'e.
Mi'a kun'ul'in'o est'is preskaŭ tri metr'o'j'n alt'a, ĵus matur'iĝ'int'a, sed ankoraŭ ne plen'alt'a. Ŝi est'is mal'pal'e oliv'verd'a, kun glat'a, bril'ant'a haŭt'o. Ŝi'a nom'o, laŭ mi'a post'a sci'o, est'is Solla, kaj ŝi est'is an'o de la sekv'ant'ar'o de Tars Tarkas. Ŝi konduk'is mi'n al grand'a ĉambr'o en unu el la konstru'aĵ'o'j, kiu'j front'is al la plac'o; laŭ la silk'o'j kaj pelt'o'j sur la plank'o, ĝi ŝajn'is est'i dorm'ej'o por kelk'a'j el la indiĝen'o'j.
Plur'a'j grand'a'j fenestr'o'j bon'e lum'ig'is la ĉambr'o'n kaj mur'a'j pentr'aĵ'o'j kaj mozaik'o'j bel'e ornam'is ĝi'n; sed ĉie ŝajn'is reg'i atmosfer'o de antikv'ec'o, kiu konvink'is mi'n, ke la konstru'int'o'j de tia'j mir'ind'aĵ'o'j tut'e ne est'is sam'spec'a'j kun la krud'a'j du'on'best'o'j nun en'loĝ'ant'a'j.
Solla gest'is, ke mi sid'iĝ'u sur amas'o da silk'o'j apud la centr'o de la ĉambr'o, kaj far'is strang'a'n sibl'a'n son'o'n, kvazaŭ al iu en apud'a ĉambr'o. Respond'e al ŝi ven'is al mi'a vid'o nov'a Mars'a mir'ind'aĵ'o. Ĝi en'marŝ'is laŭ anas'a manier'o sur dek mal'long'a'j krur'o'j, kaj kaŭr'is antaŭ la knab'in'o kiel obe'em'a hund'id'o. Ĝi est'is grand'a kiel ĉeval'et'o, sed la kap'o simil'is al tiu de ran'o, krom ke la makzel'o est'is ekip'it'a de tri vic'o'j da long'a'j, akr'a'j dent'o'j.
Solla rigard'is en la okul'o'j'n de la sovaĝ'a best'o, dir'is kelk'a'j'n vort'o'j'n ordon'a'j'n kun gest'o al mi, kaj for'las'is la ĉambr'o'n. Mi demand'is al mi, kio'n far'os tiu sovaĝ'a monstr'aĵ'o, sol'a kun tia manĝ'ind'a frand'aĵ'o, kia mi. Sed ne'neces'e mi tim'is. La best'o, moment'o'n okul'e esplor'int'a mi'n, trans'ir'is la ĉambr'o'n al la sol'a el'ir'ej'o al'strat'a, kaj kuŝ'etend'is si'n trans la sojl'o.
Tio est'is mi'a unu'a spert'o pri Mars'a gard'o'hund'o, sed neniel mi'a last'a. Tiu best'o gard'is mi'n konstant'e dum mi est'is kapt'it'o inter la verd'a'j hom'o'j: du'foj'e ĝi sav'is mi'a'n viv'o'n, kaj neniam, krom kontraŭ'vol'e, ĝi dum moment'o for'est'is de mi.
Dum Solla for'est'is, mi kapt'is la okaz'o'n ekzamen'i pli detal'e la ĉambr'o'n, en kiu mi trov'iĝ'is. La mur'a pentr'aĵ'o montr'is scen'o'j'n mir'ind'e bel'a'j'n, mont'o'j'n, river'o'j'n, lag'o'j'n, serpent'um'a'j'n voj'o'j'n, sun'kis'at'a'j'n ĝarden'o'j'n — scen'o'j'n tut'e ter'simil'a'j'n, krom pro la mal'simil'a'j kolor'o'j de la veget'aĵ'o'j. La labor'o evident'e est'is far'it'a de majstr'a man'o, tiel subtil'a est'is la atmosfer'o, tiel perfekt'a la teknik'o. Tamen neni'e montr'iĝ'is desegn'o pri viv'ant'a est'aĵ'o, ĉu hom'a, ĉu best'a, per kiu mi pov'us form'i por mi koncept'o'n pri tiu'j ali'a'j kaj ebl'e mal'aper'int'a'j loĝ'ant'o'j de Mars'o.
Dum mi tiel fantazi'is konjekt'ant'e pri la strang'a'j anomali'o'j de Mars'o, Solla re'ven'is kun manĝ'aĵ'o kaj trink'aĵ'o.
Ŝi met'is ili'n sur la plank'o'n apud mi, sid'iĝ'is je kelk'a distanc'o, kaj atent'e rigard'ad'is mi'n. La manĝ'aĵ'o konsist'is el proksim'um'e unu funt'o de io fromaĝ'simil'a, preskaŭ sen'gust'a. La likv'aĵ'o ŝajn'is est'i lakt'o de iu best'o; ĝi ne est'is mal'plaĉ'a al la gust'o, kaj mi baldaŭ lern'is estim'i ĝi'n alt'e.
Post'e mi trov'is, ke ĝi de'ven'as ne de best'o (sur Mars'o ekzist'as nur unu mam'best'o, kaj eĉ tiu tre mal'oft'as), sed de grand'a plant'o, kiu kresk'as preskaŭ sen akv'o, kaj distil'as si'a'n mult'a'n lakt'o'n el la grund'o, la mal'sek'ec'o de la aer'o, kaj la radi'o'j de la sun'o. Unu sol'a plant'o de tiu ĉi spec'o don'as ok ĝis dek litr'o'j'n tag'e.
La manĝ'o mult'e re'fort'ig'is mi'n, sed mi sent'is bezon'o'n ripoz'i, kaj stern'int'e mi'n sur la silk'aĵ'o'j mi baldaŭ en'dorm'iĝ'is. Ŝajn'e mi dorm'is dum plur'a'j hor'o'j, ĉar kiam mi vek'iĝ'is est'is mal'lum'e, kaj mi est'is tre mal'varm'a. Mi rimark'is, ke iu est'is ĵet'int'a pelt'o'n sur mi'n; ĝi est'is tamen iom for'fal'int'a, kaj en la mal'lum'o mi ne pov'is vid'i por re'met'i ĝi'n. Subit'e iu man'o etend'ig'is kaj re'met'is ĝi'n, kaj post'e al'don'is ankoraŭ ali'a'n.
Mi supoz'is, ke mi'a observ'em'a gard'ant'o est'is Solla, kaj mi prav'is. Nur tiu knab'in'o, el ĉiu'j verd'a'j Mars'an'o'j kiu'j'n mi renkont'is, montr'is trajt'o'j'n de kompat'o kaj bon'vol'o; ŝi'a serv'em'o al mi'a'j materi'a'j bezon'o'j, kaj ŝi'a pri'zorg'em'o, evit'ig'is al mi mult'e da sufer'o.
La Mars'a'j nokt'o'j est'as eg'e mal'varm'a'j, tio'n mi ja spert'is, kaj ĉar apenaŭ ekzist'as temp'o'j de tag'iĝ'o kaj krepusk'o, la ŝanĝ'o'j de temperatur'o est'as subit'a'j kaj mal'komfort'a'j, sam'e kiel la subit'a'j ŝanĝ'o'j de plen'a tag'lum'o al plen'a mal'lum'o. La nokt'o'j est'as aŭ bril'e lum'a'j aŭ tre mal'lum'a'j. Se neni'u el la du Mars'a'j lun'o'j est'as en la ĉiel'o, reg'as preskaŭ komplet'a mal'lum'o, ĉar la tre mal'dens'a atmosfer'o apenaŭ difuz'as la stel'lum'o'n; kontraŭ'e, se ambaŭ lun'o'j est'as nokt'e en la ĉiel'o la surfac'o de la ter'o est'as bril'e lum'a.
Ambaŭ Mars'a'j lun'o'j est'as mult'e pli proksim'a'j al Mars'o ol ni'a lun'o al Ter'o; la pli proksim'a lun'o est'as for je nur ok mil kilo'metr'o'j, kaj la ali'a mal'proksim'as je nur du'dek du mil kilo'metr'o'j, kompar'e kun la preskaŭ kvar cent mil kilo'metr'o'j, kiu'j dis'ig'as ni'n de ni'a lun'o. La pli proksim'a lun'o de Mars'o tut'e ĉirkaŭ'ir'as la planed'o'n dum sep kaj du'on'a hor'o'j, tiel ke oni pov'as vid'i ĝi'n tra'vojaĝ'ant'a la ĉiel'o'n kiel ia grand'a aerolit'o, du aŭ tri'foj'e dum la nokt'o, montr'ant'a ĉiu'j'n si'a'j'n faz'o'j'n dum ĉiu trans'ir'o.
La mal'proksim'a lun'o ĉirkaŭ'ir'as Mars'o'n en iom pli ol tri'dek kaj kvar'on'a hor'o'j, kaj kun si'a frat'in'a planed'o strang'e kaj grandioz'e bel'ig'as la Mars'a'n nokt'o'n. Est'as bon'e, ke la Natur'o tiel mal'avar'e lum'ig'as la Mars'a'n nokt'o'n, ĉar la verd'a'j hom'o'j, est'ant'e nomad'a ras'o, mal'mult'e evolu'int'a laŭ intelekt'o, hav'as nur krud'a'j'n rimed'o'j'n por art'e'far'it'a lum'ig'ad'o; ili de'pend'as plej'mult'e je torĉ'o'j, i'a'j kandel'o'j, kaj strang'a spec'o de lamp'o por ia ole'o, kiu gener'as gas'o'n kaj brul'as sen meĉ'o.
Ĉi last'a don'as lum'o'n blank'a'n kaj intens'e bril'a'n, sed ĉar la bezon'at'a natur'a ole'o est'as trov'ebl'a nur per min'ad'o en unu el plur'a'j mal'proksim'a'j lok'o'j, ĝi est'as mal'oft'e uz'at'a de la verd'a'j hom'o'j, kies pens'o'j est'as ĉiam nur por la hodiaŭ'o, kaj kies mal'ŝat'o al man'a labor'o konserv'is ili'n en du'on'sovaĝ'a stat'o dum sen'nombr'a'j jar'cent'o'j.
Post kiam Solla re'met'is mi'a'j'n kovr'il'o'j'n, mi de'nov'e dorm'is kaj vek'iĝ'is nur en tag'lum'o. La ali'a'j loĝ'ant'o'j de la ĉambr'o est'is kvin, ĉiu'j in'a'j, kaj ili ankoraŭ dorm'is en amas'o, kun vari'ec'a sortiment'o de silk'o'j kaj pelt'o'j. Trans la sojl'o kuŝ'is la sen'dorm'a gard'o'best'o, ĝust'e kiel mi vid'is ĝi'n en la antaŭ'a tag'o; ŝajn'e ĝi eĉ unu muskol'o'n ne mov'is. Ĝi'a'j okul'o'j fiks'e atent'is mi'n, kaj mi ek'sci'vol'is, kio okaz'os, se mi prov'os for'kur'o'n.
Ĉiam mi em'is serĉ'i aventur'o'j'n kaj esplor'i kaj eksperiment'i, en cirkonstanc'o'j, kie pli saĝ'a'j hom'o'j evit'em'e paŝ'us. Kaj nun mi ek'pens'is, ke mi plej cert'e lern'os pri la ĝust'a si'n'ten'o de la best'o al mi, se mi prov'os for'las'i la ĉambr'o'n. Mi est'is sufiĉ'e cert'a, ke iam ekster la konstru'aĵ'o'n, mi pov'us eskap'i de ĝi, ĉar jam mi est'is tre fier'a pri mi'a salt'a kapabl'o. Ceter'e, jam mi pov'is konstat'i, laŭ ĝi'a'j krur'o'j mal'long'a'j, ke la best'o neniel kapabl'as salt'ad'i, nek, ver'ŝajn'e, kur'i.
Mal'rapid'e kaj zorg'em'e, do, mi lev'iĝ'is sur la pied'o'j, kaj tuj vid'is, ke la rigard'ant'o far'is sam'e; si'n'gard'em'e mi proksim'iĝ'is al ĝi, konstat'ant'e, ke per tren'a paŝ'ad'o mi pov'is ten'i mi'a'n ekvilibr'o'n kaj sam'temp'e sufiĉ'e rapid'e ir'i. En la mezur'o, ke mi al'proksim'iĝ'is al ĝi, ĝi si'n'gard'em'e re'tir'is si'n, ankoraŭ ten'ant'e la rigard'o'n al mi; kaj kiam mi ating'is la strat'o'n ĝi flank'e'n'tir'is si'n por don'i lok'o'n al mi. Tiam ĝi sekv'is mi'n, mal'antaŭ'e je dek paŝ'o'j, dum mi ir'is mi'a'n voj'o'n laŭ la sen'hom'a strat'o.
Evident'e ĝi'a misi'o est'as nur la protekt'o al mi, mi pens'is. Sed kiam ni ating'is la rand'o'n de la civit'o, ĝi subit'e salt'is antaŭ'e'n de mi, far'ant'e strang'a'j'n son'o'j'n, kaj montr'ant'e si'a'j'n mal'bel'a'j'n kaj tim'ig'a'j'n dent'eg'o'j'n. Pens'ant'e, ke mi iom pri'mok'os ĝi'n, mi kur'eg'is al ĝi, kaj kiam preskaŭ mi ating'is ĝi'n, mi salt'is en la aer'o'n, sur'ter'iĝ'ant'e mal'proksim'e for de ĝi kaj de la civit'o. Ĝi turn'is si'n tuj kaj atak'kur'eg'is al mi kun plej ne'imag'ebl'a rapid'ec'o. Mi est'is kred'int'a, ke la mal'long'a'j krur'o'j mal'help'os la rapid'ir'o'n, sed se ĝi konkur'us kun lepor'hund'o'j, ili ŝajn'us kvazaŭ ili en'dorm'iĝ'is sur mat'o. Post'e mi lern'is, ke ĝi est'as la plej rapid'a best'o sur Mars'o. Ceter'e, pro si'a inteligent'o, lojal'ec'o kaj sovaĝ'ec'o, ĝi est'as uz'at'a en ĉas'ad'o, en milit'o, kaj kiel protekt'ant'o de la Mars'a hom'o.
Mi tuj konstat'is, ke se mi rekt'e ir'os antaŭ'e'n, mi mal'facil'e evit'os la dent'eg'o'j'n de la best'o, do mi respond'is al ĝi'a kur'atak'o per retro'salt'ad'o trans ĝi en la moment'o, kiam ĝi preskaŭ ating'is mi'n. Tiu manovr'o don'is al mi grand'a'n avantaĝ'o'n, kaj mi pov'is ating'i la civit'o'n mult'e antaŭ ĝi. Kiam ĝi ven'is kur'e, mi salt'is al fenestr'o dek metr'o'j'n alt'a en unu el la konstru'aĵ'o'j rigard'ant'a'j trans la val'o'n.
Ten'ant'e la sojl'o'bret'o'n, mi tir'is mi'n al sid'a pozici'o sen rigard'i en la konstru'aĵ'o'n, kaj mal'supr'e'n rigard'is al la super'ruz'it'a best'o. Mi'a triumf'o mal'long'e daŭr'is, tamen.
Apenaŭ mi hav'is sekur'a'n sid'lok'o'n sur la fenestr'a sojl'o, grand'a man'o ven'is de mal'antaŭ'e kaj ten'eg'is mi'a'n kol'o'n, post'e per'fort'e tir'is mi'n en la ĉambr'o'n. Mi ĵet'iĝ'is sur mi'a'n dors'o'n, kaj vid'is, super'star'ant'a mi'n, grand'eg'a'n simi'simil'a'n best'o'n, blank'a'n kaj sen'har'a'n, krom la muk'a hirt'aĵ'o sur'kap'a.
La best'o, kiu pli ol iu ajn verd'a hom'o simil'is al ni'a Ter'a hom'o, fiks'is mi'n al la ter'o per grand'eg'a man'o, dum ĝi babil'is kaj gest'is al iu respond'ant'a best'o mal'antaŭ mi. Ĉi tiu, evident'e kun'ul'o de mi'a atak'int'o, baldaŭ ven'is al ni, port'ant'e grand'eg'a'n ŝton'a'n klab'o'n, cert'e kun la cel'o frakas'i mi'a'n krani'o'n.
La best'o'j est'is kvar aŭ kvin metr'o'j'n alt'a'j, kiam rekt'star'a'j, kaj simil'e al la verd'a'j Mars'an'o'j hav'is mez'a'j'n brak'o'j'n kaj krur'o'j'n. Ili'a'j okul'o'j est'is proksim'a'j unu al la ali'a, kaj ne el'star'is; ili'a'j orel'o'j est'is alt'e lok'it'a'j, kaj ili'a'j naz'o'j kaj dent'o'j tre simil'is tiu'j'n de ni'a Afrik'a goril'o. En'tut'e ili ne est'is mal'bel'a'j, kompar'e kun la verd'a'j Mars'an'o'j.
La klab'o est'is sving'iĝ'ant'a laŭ ark'o, kies fin'o est'us mi'a supr'e'n'rigard'ant'a vizaĝ'o, sed subit'e ia miriad'krur'a terur'aĵ'o ĵet'is si'n tra la pord'o rekt'e al la brust'o de la klab'ul'o. Kun tim'kri'eg'o la simi'o ten'int'a mi'n salt'is tra la fenestr'a mal'ferm'aĵ'o, sed ĝi'a kun'ul'o si'n ĵet'is al mort'lukt'o kun mi'a sav'ant'o — kiu est'is neni'u ali'a ol mi'a fidel'a gard'ant'o. Fidel'a hund'o mi nom'us ĝi'n, sed tiel mal'bel'a'n best'o'n mi ne pov'as rang'ig'i kun ni'a am'at'a hund'a ras'o sur'ter'a.
Kiel ebl'e plej baldaŭ mi re'star'iĝ'is, kaj met'int'e la dors'o'n al la mur'o rigard'is tia'n batal'o'n, kia'n oni mal'oft'e pov'as vid'i. La fort'o, mov'kapabl'o, kaj sovaĝ'ec'o de la du best'o'j est'is laŭ grad'o ne'kon'at'a al ni. Mi'a best'o hav'is la komenc'a'n avantaĝ'o'n, penetr'int'e profund'e per si'a'j dent'o'j en la brust'o'n de si'a kontraŭ'ul'o; sed la grand'a'j brak'o'j kaj pied'o'j de la simi'o, fort'ig'at'a'j de muskol'o'j mult'e pli grand'a'j ol tiu'j de la Mars'an'o'j, fiks'ten'is la gorĝ'o'n de mi'a gard'ant'o, kaj iom post iom el'tord'is la viv'o'n, kurb'ig'ant'e la kap'o'n mal'antaŭ'e'n al la korp'o.
Far'ant'e tio'n, la simi'o est'is for'ŝir'ant'a la propr'a'n brust'o'n, ten'at'a'n de fort'a'j makzel'o'j. Tie'n kaj re'e'n ili rul'iĝ'is sur la plank'o. De neni'u ven'is kri'o de tim'o aŭ dolor'o.
Baldaŭ mi vid'is, ke la grand'a'j okul'o'j de mi'a gard'ant'o tut'e el'star'as el si'a'j ing'o'j, kaj sang'o flu'as de ĝi'a naz'o.
Evident'is, ke ĝi ek'mal'fort'as, tamen ankaŭ la simi'o, kies lukt'o ĉiu'moment'e mal'pli intens'iĝ'is.
Subit'e mi re'konsci'iĝ'is plen'e, kaj kun tiu strang'a instinkt'o, kiu ĉiam instig'is mi'n al mi'a dev'o, mi rapid'is pren'i la klab'o'n fal'int'a'n al la plank'o komenc'e de la batal'o. Sving'ant'e ĝi'n kun la tut'a fort'o de mi'a'j Ter'a'j brak'o'j mi traf'is la kap'o'n de la simi'o, frakas'ant'e ĝi'a'n krani'o'n kvazaŭ ov'o'ŝel'o'n.
Apenaŭ far'int'e tio'n, mi turn'is mi'n por renkont'i nov'a'n danĝer'o'n. La kun'ul'o de la simi'o, post la komenc'a tim'o, est'is re'ven'int'a al la scen'o, tra la intern'o de la konstru'aĵ'o. Mi ek'vid'is ĝi'n antaŭ ol ĝi ating'is la pord'o'n. Nun ĝi ven'is hurl'e, kiam ĝi vid'is si'a'n sen'viv'a'n kun'ul'o'n stern'it'a'n sur la plank'o. Ŝaŭm'buŝ'a pro koler'o, ĝi ja tim'ig'is mi'n.
Ĉiam mi volont'e rest'as por batal'i, kiam la ŝanc'o'j por venk'o est'as sufiĉ'a'j, sed ĉi foj'e mi vid'is nek glor'o'n nek profit'o'n en lukt'o kontraŭ la fer'a'j muskol'o'j kaj terur'a sovaĝ'ec'o de tiu best'o el ne'kon'at'a mond'o; fakt'e la sol'a rezult'o de tia renkont'o cert'e est'us mi'a mort'o.
Mi star'is apud la fenestr'o kaj sci'is, ke se mi pov'us ating'i la strat'o'n, mi pov'us post'e ating'i la plac'o'n kaj sen'danĝer'ec'o'n, antaŭ ol la best'o pov'us traf'i mi'n; almenaŭ ekzist'is ebl'ec'o de si'n'sav'o per la fuĝ'o, kompar'e kun cert'a mort'o, se mi rest'us kaj eĉ plej intens'e batal'us.
Est'as ver'e, ke la klab'o rest'is al mi, sed kiom ĝi valor'us kontraŭ kvar brak'eg'o'j? Eĉ se unu'a'frap'e mi romp'us unu el ili, (se, kiel ver'ŝajn'e okaz'us, ĝi pen'us for'bar'i la klab'o'n) ĝi pov'us ating'i mi'n per la ceter'a'j tri antaŭ ol mi pov'us pret'iĝ'i por du'a atak'o.
En la moment'o, kiam tiu'j pens'o'j tra'pas'is mi'a'n mens'o'n, mi turn'is mi'n ek'ir'e al la fenestr'o, sed mi'a'j okul'o'j traf'is la korp'o'n de tiu, kiu ĵus batal'is por mi — kaj ĉi'a'n pens'o'n pri fuĝ'o tio for'ig'is. Ĝi kuŝ'is, anhel'ant'e, sur la plank'o de la ĉambr'o, tiel fiks'ant'e la okul'o'j'n sur mi'a'j'n, kiel se ĝi kor'tuŝ'e pet'us protekt'o'n. Mi ne pov'is rezist'i tiu'n rigard'o'n. Neces'is rest'i kaj batal'i por ĝi tiel fort'e, kiel ĝi ĵus far'is por mi.
Sen plu'a pens'ad'o mi turn'is mi'n por lukt'i kontraŭ la koler'frenez'a vir'simi'o. Ĝi'a proksim'ec'o est'is tia, ke tut'e mal'ebl'is uz'i taŭg'e la klab'o'n, kaj mi simpl'e ĵet'is ĝi'n al la al'ven'ant'a korp'eg'o. Ĝi traf'is iom sub la genu'o'j, el'ig'is kri'o'n de dolor'o kaj koler'o, kaj tiel ŝancel'is la best'o'n, ke tiu ĉi fal'is al mi kun la brak'o'j etend'it'a'j por mol'ig'i la al'ter'iĝ'o'n.
De'nov'e, kiel en la hieraŭ'a tag'o, mi uz'is Ter'a'n taktik'o'n. Sving'int'e mi'a'n dekstr'a'n pugn'o'n rekt'e al ĝi'a menton'o, mi tuj plen'fort'e per la ali'a pugn'o traf'is la fund'o'n de la ventr'o. La efik'o est'is mir'ind'a. Mi paŝ'is flank'e'n, kaj la simi'o fal'is al la plank'o, spir'eg'ant'e, kaj kurb'ig'it'e pro dolor'o. Salt'ant'e trans ĝi'a korp'o, mi ek'pren'is la klab'o'n kaj bat'eg'is ĝi'n ĝis mort'o, antaŭ ol ĝi pov'is re'star'iĝ'i.
Don'ant'e la fin'a'n bat'o'n, mi aŭd'is kviet'a'n rid'o'n mal'antaŭ mi. Turn'ant'e mi'n, mi vid'is Tars Tarkas, Solla kaj tri-kvar milit'ist'o'j'n, kiu'j star'is ĉe la ĉambr'o'pord'o. Kiam mi'a'j okul'o'j traf'is ili'a'j'n, du'a'foj'e mi ricev'is ili'a'n aplaŭd'o'n.
Mi'a for'est'o est'is rimark'it'a de Solla, kiam ŝi vek'iĝ'is, kaj rapid'e ŝi inform'is al Tars Tarkas, kiu tuj ek'ir'is kun kelk'a'j milit'ist'o'j por post'serĉ'i mi'n. Kiam ili al'proksim'iĝ'is al la rand'o de la civit'o, ili vid'is la vir'simi'o'n, kiam ĝi kur'eg'is en la konstru'aĵ'o'n, ŝaŭm'ant'e pro koler'o.
Tuj ili post'sekv'is ĝi'n, pens'ant'e, ke ebl'e ĝi'a'j ag'o'j est'os sign'o pri mi'a situ'o, kaj vid'is mi'a'n mal'long'a'n sed decid'ig'a'n batal'o'n kontraŭ ĝi. Tiu ĉi batal'o, al'don'e al mi'a frap'o al la Mars'a milit'ist'o en la hieraŭ'o, kaj mi'a salt'a kapabl'o, ig'is ili'n alt'e estim'i mi'n. Evident'e mank'as al ili ĉia delikat'a sent'em'o pri amik'ec'o kaj am'o, sed ili ver'e ador'as korp'a'n kapabl'o'n kaj kuraĝ'o'n, kaj em'as don'i ĉio'n ajn al si'a'j ador'at'o'j, dum tiu'j ten'as si'a'n rang'o'n per ripet'at'a'j ag'o'j de fort'o kaj kuraĝ'o.
Solla, kiu laŭ'vol'e akompan'is la serĉ'ant'ar'o'n, est'is la sol'a, kies vizaĝ'o ne tord'iĝ'is de rid'ad'o dum mi lukt'is por mi'a viv'o. Kontraŭ'e, ŝi est'is serioz'a pro kompat'o, kaj tuj kiam mi fin'mort'ig'is la monstr'o'n, ŝi kur'is al mi kaj zorg'em'e ekzamen'is mi'a'n korp'o'n, esplor'ant'e pri vund'o'j.
Konstat'int'e, ke mi est'as sen'vund'a, ŝi rid'et'is al si, kaj pren'int'e mi'a'n man'o'n, ek'ir'is al la ĉambr'o'pord'o.
Tars Tarkas kaj la ali'a'j milit'ist'o'j est'is en'ir'int'a'j kaj star'is super la nun rapid'e re'viv'iĝ'ant'a best'o, kiu sav'is mi'a'n viv'o'n, kaj kies viv'o'n si'a'vic'e sav'is mi mem. Ili ŝajn'is profund'e argument'i, kaj fin'e unu el ili al'parol'is mi'n; sed re'memor'is, ke mi ne sci'as li'a'n lingv'o'n, kaj re'e turn'is si'n al Tars Tarkas. Tiu ĉi far'is iu'n ordon'o'n al li, kaj si'n'turn'is por sekv'i ni'n el la ĉambr'o.
Io pri ili'a si'n'ten'o al mi'a best'o ŝajn'is al mi minac'a, kaj mi hezit'is for'las'i. Est'is bon'e, ĉar la milit'ist'o tir'is pistol'o'n el ĝi'a ing'o, kaj est'is mort'ig'ont'a la best'o'n. Mi al'salt'is, kaj supr'e'n'frap'is li'a'n brak'o'n. La kugl'o traf'is la lign'a'n ĉirkaŭ'aĵ'o'n de la fenestr'o kaj eksplod'is, bor'ant'e tru'o'n tra la lign'o kaj la mason'aĵ'o.
Tiam mi sur'genu'i ̧gis apud la terur'aspekt'a best'o kaj, lev'ant'e ĝi'n sur'pied'ig'e, gest'is, ke ĝi akompan'u mi'n. Mi'a'j ag'o'j kaŭz'is strang'a'j'n rigard'o'j'n de surpriz'o sur la vizaĝ'o'j de la Mars'an'o'j: ili ne pov'is kompren'i, krom stult'e, tia'j'n trajt'o'j'n, kia'j est'as dank'em'o kaj kompat'o. La milit'ist'o, kies paf'il'o'n mi for'frap'is, rigard'is demand'e al Tars Tarkas, sed tiu ĉi gest'is, ke oni las'u mi'n ag'i laŭ'vol'e. Tiel ni re'ir'is al la plac'o, kun mi'a grand'a best'o ĉe mi'a'j kalkan'um'o'j kaj Solla, kiu firm'e pren'is mi'a'n brak'o'n.
Do mi hav'is minimum'e du amik'o'j'n sur Mars'o — unu, jun'a vir'in'o, kiu zorg'is pri mi kun patr'in'a zorg'em'o, la ali'a, mut'a best'o kiu, kiel mi post'e lern'is, hav'is en si'a mal'bel'a korp'o pli da am'o, pli da lojal'ec'o, pli da dank'em'o ol oni pov'us trov'i en ĉiu'j kvin milion'o'j da verd'a'j Mars'an'o'j, kiu'j vag'ad'as en la mort'int'a'j civit'o'j kaj mort'int'a'j mar'fund'o'j de Mars'o.
Post maten'manĝ'o, kiu preciz'e est'is kopi'o de la hieraŭ'a manĝ'o, kaj est'is sam'a kiel preskaŭ ĉiu post'a manĝ'o, kiu'n mi hav'is inter la verd'a'j hom'o'j de Mars'o, Solla akompan'is mi'n al la plac'o, kie mi trov'is la tut'a'n popol'o'n, kies an'o'j rigard'is aŭ help'is, dum oni jung'is mastodont'a'j'n best'eg'o'j'n al grand'a'j tri'rad'a'j ĉar'o'j. Ĉi tiu'j vetur'il'o'j nombr'is je proksim'um'e du'cent kvin'dek. Ĉiu'n el ili tir'is unu'op'a best'o, kiu, laŭ si'a aspekt'o, facil'e pov'us tir'i la tut'a'n ĉar'ar'o'n.
La ĉar'o'j mem est'is grand'a'j, mult'spac'a'j, kaj luks'e dekoraci'it'a'j. En ĉiu sid'is Mars'an'in'o plen'ŝarĝ'it'a de metal'a'j ornam'aĵ'o'j, juvel'o'j, silk'o'j kaj pelt'o'j. Sur la dors'o de ĉiu best'o sid'is jun'a Mars'an'o kiel vetur'ig'ist'o. Sam'e kiel la best'o'j, sur kiu'j rajd'is la milit'ist'o'j, ĉi tiu'j tir'best'o'j port'is nek buŝ'pec'o'n, nek brid'o'n — oni gvid'is ili'n nur per telepati'o.
La telepati'a kapabl'o est'as mult'e evolu'ig'it'a en ĉiu'j Mars'an'o'j, el kio rezult'as la simpl'ec'o de ili'a lingv'o, kaj la mal'mult'a'j vort'o'j uz'at'a'j eĉ dum long'a inter'parol'ad'o. Ĝi est'as la Esperant'o de Mars'o, per kiu la alt'a'j kaj mal'alt'a'j best'o'j de tiu paradoks'a mond'o pov'as pli mal'pli bon'e inter'komunik'iĝ'i, laŭ la intelekt'a medi'o de la genr'o kaj la evolu'o de la individu'o.
Dum la kavalkad'o form'is si'a'n unu'o'par'a'n vic'o'n, Solla kun'en'ig'is mi'n en mal'plen'a'n ĉar'o'n, kaj ni ek'ir'is kun la procesi'o, ĝis la lok'o, kie mi en'ir'is la civit'o'n en la antaŭ'a tag'o. Unu'a'vic'e rajd'is en la karavan'o du'cent milit'ist'o'j, laŭ lini'o'j de kvin flank-al-flank'e, kaj po du'dek kvin ekster'rajd'ant'o'j ir'is laŭ ni'a'j flank'o'j.
Apart'e de mi, ĉiu'j person'o'j est'is bon'e arm'it'a'j, vir'o'j, vir'in'o'j kaj infan'o'j. Post ĉiu ĉar'o trot'is Mars'a hund'o. Mi'a propr'a hund'o sekv'is ni'a'n ĉar'o'n proksim'e; fakt'e, la fidel'a best'o neniam propr'a'vol'e for'las'is mi'n dum ĉiu'j mi'a'j dek jar'o'j sur Mars'o. Ni'a voj'o konduk'is trans'e'n al la et'a val'o antaŭ la civit'o, tra la mont'et'o'j kaj mal'supr'e'n al la fund'o de la mort'int'a mar'o, kiu'n mi antaŭ'e trans'ir'is, sur'voj'e de la kov'il'o al la plac'o. Efektiv'e mi trov'is, ke la kov'il'o est'as la fin'a punkt'o de ni'a hodiaŭ'a vojaĝ'o, kaj ĉar la tut'a kavalkad'o ek'galop'is frenez'e, tuj kiam ni ating'is la plat'a'n mar'fund'o'n, ni baldaŭ ating'is ni'a'n cel'o'n.
Oni rest'ig'is la ĉar'o'j'n kun milit'ist'a preciz'ec'o ĉirkaŭ la kvar mur'o'j de la en'ferm'aĵ'o, kaj dek'o da milit'ist'o'j, inkluziv'e de Tars Tarkas, kun la grand'eg'a ĉef'ul'o kiel konduk'ant'o, el'sel'iĝ'is kaj al'ir'is ĝi'n. Mi rimark'is, ke Tars Tarkas klar'ig'as i'o'n al la ĉef'ul'o, kies nom'o est'is io simil'a al Lorkas Tomel-Jed — la ”Jed” est'as nur titol'o.
Mi baldaŭ sci'is la tem'o'n de ili'a parol'o, ĉar Tars Tarkas vok'is por Solla, kaj gest'is al ŝi, ke ŝi ven'ig'u mi'n al li.
Jam spert'a pri la art'o de Mars'a marŝ'ad'o, mi rapid'is respond'i al li'a ordon'o, kaj ir'is al la flank'o de la kov'il'o, kie star'is la milit'ist'o'j.
Kiam mi ating'is ili'n, unu rigard'o sufiĉ'is por montr'i, ke preskaŭ ĉiu'j ov'o'j el'kov'iĝ'is, ĉar la kov'il'o plen'is de mal'bel'a'j diabl'id'o'j. Ili alt'is je proksim'um'e unu metr'o, kaj sen'halt'e ĉirkaŭ'vag'is en la en'ferm'aĵ'o, kvazaŭ ili serĉ'as nutr'aĵ'o'n.
Kiam mi halt'is antaŭ li, Tars Tarkas montr'is trans'e'n al la kov'il'o, kaj dir'is ”Sak.”
Mi diven'is, ke li vol'as ripet'aĵ'o'n de mi'a hieraŭ'a salt'eg'o por mir'ig'i al Lorkas Tomel, kaj, ĉar konfes'ind'e mi'a kapabl'o plaĉ'is al mi, mi baldaŭ respond'is, salt'ant'e eĉ trans'e'n al la ĉar'o'j, kiu'j'n oni las'is ĉe la ali'a flank'o de la en'ferm'aĵ'o. Kiam mi re'ven'is, Lorkas Tomel grunt'is i'o'n al mi, kaj post'e far'is al si'a'j milit'ist'o'j i'a'n ordon'o'n pri la kov'il'o. Ili ne plu atent'is mi'n, kaj tiel mi pov'is rest'i proksim'e kaj rigard'i ili'a'j'n ag'o'j'n, kiu'j rezult'ig'is breĉ'o'n en la mur'o de la kov'il'o, sufiĉ'e grand'a'n por las'i la Mars'an'id'o'j'n el'ir'i.
Ambaŭ'flank'e de la mal'ferm'aĵ'o, la vir'in'o'j kaj la jun'a'j ge'mars'an'o'j form'is el si du solid'a'j'n vand'o'j'n, kiu'j konduk'is inter la ĉar'o'j al la for'a eben'ter'o. Inter la du vand'o'j el'kur'is la Mars'an'id'o'j, sovaĝ'a'j kiel cerv'o'j. Oni las'is ili'n kur'i la tut'a'n long'ec'o'n de la koridor'o, post'e la vir'in'o'j kaj pli aĝ'a'j infan'o'j kapt'is ili'n unu'op'e; la last'a vir'in'o en la vic'o kapt'is la unu'a'n id'o'n ating'int'a'n la fin'o'n, tiu kontraŭ ŝi en la vic'o kapt'is la du'a'n, kaj tiel plu, ĝis ĉiu'j id'o'j est'is for'las'int'a'j la en'ferm'aĵ'o'n kaj kapt'it'a'j. Ĉiu vir'in'o kapt'int'a id'o'n for'las'is la vic'o'n kaj re'ir'is al si'a ĉar'o; id'o kapt'it'a de unu el la jun'ul'o'j post'e trov'is si'n don'it'a al iu vir'in'o.
Mi vid'is, ke la ceremoni'o, se tiel dign'e oni pov'us nom'i la afer'o'n, est'as fin'it'a, kaj serĉ'int'e Solla mi trov'is ŝi'n en ni'a ĉar'o, prem'ant'a al si unu el la mal'bel'a'j id'o'j.
Est'as simpl'a labor'o eduk'i la id'o'j'n de la verd'a'j Mars'an'o'j; oni dev'as nur instru'i ili'n parol'i kaj uz'i la milit'il'o'j'n, per kiu'j oni arm'as ili'n de la unu'a jar'o de ili'a viv'o.
Ven'int'e el ov'o'j, en kiu'j ili rest'is dum kvin jar'o'j, la period'o kov'a, ili pas'as en la mond'o'n plen'e evolu'int'a'j, krom je grand'ec'o. Tut'e ne'kon'at'a'j de la propr'a'j patr'in'o'j, kiu'j si'a'vic'e apenaŭ kon'as ili'a'j'n patr'o'j'n, ili est'as infan'o'j de la komun'um'o, kaj est'as eduk'at'a'j de la vir'in'o'j, kiu'j okaz'e kapt'as ili'n, kiam ili for'las'as la kov'il'o'n.
Pov'as eĉ okaz'i, ke ili'a'j anstataŭ'a'j patr'in'o'j ne hav'is propr'a'n ov'o'n en la kov'il'o; tiel est'is pri Solla, kiu komenc'is ov'de'met'i nur je mal'pli ol unu jar'o, antaŭ ol ŝi iĝ'is patr'in'o al la id'o de iu ali'a vir'in'o. Tia afer'o fakt'e est'as bagatel'aĵ'o inter la verd'a'j Mars'an'o'j, ĉar la am'o patr'a kaj fil'a est'as tiel ne'kon'at'a al ili, kiel ĝi est'as oft'a inter ni. Mi kred'as, ke tia Mars'an'a sistem'o, kiu daŭr'is jam dum jar'cent'o'j, ĝust'e est'as la kaŭz'o, ke la kompat'ind'a'j best'o'j perd'is ĉiu'j'n delikat'a'j'n kaj human'a'j'n instinkt'o'j'n. De la nask'iĝ'o ili est'as fremd'a'j al ge'patr'a am'o, kaj ne kon'as la signif'o'n de la vort'o ”hejm'o.” Oni instru'as al ili, ke ili rajt'as viv'i nur ĝis kiam ili pov'as demonstr'i per korp'a fort'o kaj sovaĝ'ec'o, ke ili taŭg'as por viv'i. Se ili montr'iĝ'as iel mis'form'it'a'j aŭ difekt'a'j, oni tuj mort'paf'as ili'n; kaj ili konstat'as, ke neni'u las'as unu sol'a'n larm'o'n fal'i pro la mult'a'j sufer'aĵ'o'j, kiu'j'n ili tra'viv'as dum la fru'a infan'aĝ'o.
Mi ne vol'as dir'i, ke la plen'kresk'a'j Mars'an'o'j est'as ne'neces'e aŭ intenc'e kruel'a'j al si'a'j id'o'j. Tem'as simpl'e pri tio, ke la tut'a viv'o por ili est'as fort'a kaj sen'kompat'a lukt'o por ekzist'i sur mort'ant'a planed'o, kies proviz'o'j tiel el'ĉerp'iĝ'is, ke ĉiu pli'a viv'o signif'as pli'a'n postul'o'n de la jam mal'riĉ'iĝ'ant'a komun'um'o.
Per zorg'a selekt'ad'o ili bred'as nur la plej hard'it'a'j'n specimen'o'j'n de ĉiu spec'o, kaj kun preskaŭ super'natur'a antaŭ'vid'em'o ili aranĝ'as, ke la nask'o'nombr'o sufiĉ'as nur por ekvilibr'i la mort'o'nombr'o'n. Ĉiu plen'kresk'a Mars'in'o de'met'as proksim'um'e dek tri ov'o'j'n ĉiu'jar'e; la ov'o'j, kiu'j taŭg'as laŭ la prov'o'j pri grand'ec'o, pez'o, kaj specif'a pez'o est'as kaŝ'it'a'j en iu'j sub'ter'a'j kavern'o'j, kie la mal'varm'a temperatur'o mal'ebl'ig'as la kov'ad'o'n. Ĉiu'jar'e konsil'ant'ar'o de du'dek ĉef'ul'o'j zorg'e ekzamen'as la ov'o'j'n, kaj oni detru'as el la proviz'o de ĉiu jar'o ĉiu'j'n krom cent el la plej perfekt'a'j. Post kvin jar'o'j, kvin cent perfekt'a'j ov'o'j est'as elekt'it'a'j el la mil'o'j de'met'it'a'j. Oni met'as ili'n en la preskaŭ hermetik'a'j'n kov'il'o'j'n, por ke ili el'kov'iĝ'u per la sun'radi'o'j post period'o kvin'jar'a. La el'kov'iĝ'ad'o, kiu'n ni vid'is hodiaŭ, est'as sufiĉ'e tip'a okaz'aĵ'o, ĉar naŭ'dek naŭ procent'o'j de la ov'o'j el'kov'iĝ'is dum du tag'o'j. Se la ceter'a'j ov'o'j iam el'kov'iĝ'is, ni sci'is neni'o'n pri la sort'o de la id'o'j; oni ne dezir'is ili'n, ĉar ili pov'us hered'i kaj trans'don'i la tendenc'o'n al long'a kov'iĝ'ad'o, kaj tiel difekt'i la sistem'o'n, kiu'n oni el'labor'is dum jar'cent'o'j, kiu permes'as al la plen'kresk'a'j Mars'an'o'j sci'i la temp'o'n por re'ven'i al la kov'il'o'j, eĉ la preciz'a'n hor'o'n.
Oni konstru'as la kov'il'o'j'n en mal'proksim'a'j kaj dezert'a'j lok'o'j, kie ne ekzist'as probabl'ec'o, ke ali'a'j trib'o'j el'trov'os ili'n. La rezult'o de tia katastrof'a el'trov'o est'us simpl'e, ke mank'us id'o'j al la komun'um'o dum kvin jar'o'j. Mi post'e pov'is observ'i la sekv'o'j'n, post la el'trov'o de ali'trib'a kov'il'o.
La komun'um'o de verd'a'j Mars'an'o'j, en kiu'n la sort'o ĵet'is mi'n, konsist'is el proksim'um'e tri'dek mil hom'o'j. Ili vag'ad'is tra grand'a are'o de sen'akv'a ter'o, inter kvar'dek kaj ok'dek grad'o'j de sud'a latitud'o, flank'at'a orient'e kaj okcident'e de du grand'a'j fekund'a'j ter'pec'o'j. Ili'a ĉe'flok'o trov'iĝ'is en la sud'okcident'a angul'o de la region'o, apud la kruc'iĝ'o de du tiel nom'at'a'j Mars'a'j kanal'o'j.
Ĉar la kov'il'o est'is met'it'a mal'proksim'e nord'e'n de ili'a teritori'o, en lok'o, kiu'n ili kred'is ne'loĝ'at'a kaj ne'frekvent'at'a, ni est'is entrepren'ont'a'j grand'eg'a'n vojaĝ'o'n, pri kiu kompren'ebl'e mi mem sci'is neni'o'n.
Post ni'a re'ven'o al la mort'int'a civit'o mi rest'is dum plur'a'j tag'o'j sufiĉ'e sen'okup'a. En la tag'o post ni'a re'ven'o ĉiu'j milit'ist'o'j for'rajd'is fru'e en la maten'o kaj ne re'ven'is antaŭ la mal'lum'iĝ'o. Post'e mi sci'is, ke ili ir'is al la sub'ter'a'j kavern'o'j en'hav'ant'a'j la ov'o'j'n, kiu'j'n ili port'is al la kov'il'o; la kov'il'o'n ili ferm'is por plu'a kvin'jar'o.
La kavern'o'j, en kiu'j oni kaŝ'is la ov'o'j'n ĝis la kov'a temp'o, trov'iĝ'is plur'a'j'n kilo'metr'o'j'n sud'e de la kov'il'o, kaj ĉiu'jar'e la konsil'ant'ar'o de du'dek ĉef'ul'o'j kutim'is vizit'i ili'n. Kial ili ne konstru'is la kavern'o'j'n kaj kov'il'o'j'n en lok'o pli proksim'a al si'a hejm'o, tio'n mi neniam sukces'is el'trov'i; ĝi rest'as por mi unu el mult'a'j enigm'o'j pri Mars'o.
La dev'o'j de Solla nun'temp'e est'is du'obl'a'j, ĉar ŝi dev'is pri'zorg'i, al'don'e al mi, la Mars'id'o'n. Tamen ni ambaŭ bezon'is mal'mult'a'n atent'o'n, kaj ĉar ni ambaŭ est'is progres'int'a'j en Mars'a sci'o, ŝi decid'is eduk'i ni'n kun'e.
La id'o est'is alt'a unu kaj tri'on'a'n metr'o'n, tre fort'a, kaj korp'e perfekt'a. Ceter'e, li lern'is rapid'e, kaj ni mult'e amuz'iĝ'is pro la rival'ad'o inter ni. La Mars'a lingv'o, mi jam dir'is, est'as tre simpl'a, kaj post semajn'a stud'ad'o mi pov'is sci'ig'i per ĝi ĉiu'j'n mi'a'j'n bezon'o'j'n, kaj kompren'i ĉi'a'n parol'o'n al mi. Simil'e, pro la instru'o de Solla, mi evolu'ig'is mi'a'j'n telepati'a'j'n kapabl'o'j'n tiel, ke baldaŭ mi pov'is percept'i ĉio'n okaz'ant'a'n ĉirkaŭ mi.
Tio mult'e surpriz'is Sollan, ke mi pov'is percept'i telepati'a'j'n komunik'o'j'n de ali'a'j, oft'e kiam ili ne cel'is mi'n, kaj tamen neni'u pov'is leg'i mi'a'n mens'o'n. Komenc'e tio ĝen'is mi'n, sed post'e mi tre ĝoj'is pri ĝi, ĉar ĝi don'is al mi grand'a'n avantaĝ'o'n super la Mars'an'o'j.
Je la tri'a tag'o post la kov'il'a ceremoni'o ni ek'ir'is hejm'e'n, sed apenaŭ la procesi'o ating'is la kamp'ar'o'n, kiam oni ordon'is tuj'a'n re'ir'o'n. Kvazaŭ prepar'it'a'j dum mult'a'j jar'o'j por tio, la verd'a'j Mars'an'o'j mal'aper'is en la larĝ'a'j'n pord'o'j'n de apud'a'j konstru'aĵ'o'j, kaj post tri minut'o'j la tut'a kavalkad'o de milit'ist'o'j, ĉar'o'j kaj mastodont'o'j neni'e est'is vid'ebl'a.
Solla kaj mi en'ir'is konstru'aĵ'o'n en la antaŭ'a part'o de la civit'o, tiu'n, fakt'e, kie mi lukt'is kontraŭ la simi'eg'o'j.
Dezir'ant'e sci'i la kaŭz'o'n de la subit'a retro'ir'o, mi ir'is al supr'a etaĝ'o kaj rigard'is el la fenestr'o al la val'o kaj la mont'et'o'j; kaj tie vid'ebl'is la kaŭz'o. Grand'a aviad'il'o, griz'pentr'it'a, ven'is mal'rapid'e super la supr'o de la plej proksim'a mont'et'o. Post ĝi ven'is ali'a, post'e ali'a, ĝis en'tut'e du'dek flug'is mal'rapid'e kaj majest'e al ni.
Ĉiu port'is strang'a'n standard'o'n, kaj sur la pru'o iu'n insign'o'n, kiu bril'is en la sun'lum'o kaj montr'iĝ'is klar'e eĉ je tiu distanc'o. Mi vid'is mult'nombr'a'j'n hom'o'j'n sur la antaŭ'a'j ferdek'o'j, sed mi ne pov'is diven'i, ĉu ili trov'is ni'n, aŭ ĉu simpl'e ili esplor'e rigard'as al la mort'int'a civit'o.
Cert'e ili ricev'is ne'ĝentil'a'n akcept'o'n, ĉar subit'e kaj sen'avert'e la verd'a'j Mars'an'o'j paf'is salv'o'n el la fenestr'o'j de la konstru'aĵ'o'j front'ant'a'j la val'o'n, trans kiu ven'is nun, tiel trankvil'e, la grand'a'j aviad'il'o'j.
Tuj la scen'o ŝanĝ'iĝ'is kvazaŭ magi'e; la plej proksim'a aviad'il'o prezent'is la flank'o'n al ni, kaj per tut'a ar'o da paf'il'eg'o'j re'don'is ni'a'n salv'o'n. La ali'a'j aviad'il'o'j sam'e sekv'is, kaj sam'e ag'is. Ni'a propr'a paf'ad'o daŭr'is, kaj mi kred'as, ke ĝi traf'is je sep'dek kvin pro cent'o. Neniam en la viv'o mi vid'is tia'n cert'traf'a'n paf'ad'o'n, kaj ŝajn'is, ke pro ĉiu kugl'o fal'is iu el la hom'o'j sur la aviad'il'o'j, dum la standard'o'j kaj la supr'a'j mekanik'aĵ'o'j dis'iĝ'is je flam'ŝpruc'o'j kiam la paf'aĵ'o'j tra'falĉ'is ili'n.
La paf'ad'o de la aviad'il'o'j est'is preskaŭ sen'efik'a. Mi post'e lern'is la kaŭz'o'n; la subit'ec'o de ni'a unu'a salv'o, kiu trov'is la an'o'j'n de la aviad'il'o'j tut'e ne'prepar'it'a'j, kaj plej'part'e detru'is la distanc'il'o'j'n de ili'a'j paf'il'eg'o'j. Mi ankaŭ lern'is, ke ĉiu verd'a Mars'an'o est'as instru'it'a, ke li cel'u al iu difin'it'a objekt'o, en simil'a'j cirkonstanc'o'j de milit'o.
Ekzempl'e, la plej bon'a'j paf'ist'o'j ĉiam cel'as al la radi'a'j cel'il'o'j kaj distanc'il'o'j de la mal'amik'a'j paf'il'eg'o'j; ali'a'j simil'e cel'as al la pli mal'grand'a'j paf'il'o'j. Kelk'a'j cel'as al la paf'ist'o'j, ali'a'j al la oficir'o'j, al la supr'a'j mekanik'aĵ'o'j, la helic'o'j, kaj tiel plu.
Je du'dek minut'o'j post la unu'a salv'o la grand'a aviad'il'ar'o for'tren'is si'n laŭ la direkt'o, de kiu ĝi ven'is. Kelk'a'j vid'ebl'e lam'is, kaj ŝajn'is apenaŭ direkt'at'a'j de si'a'j pli'mal'grand'ig'it'a'j an'ar'o'j. Ili tut'e ĉes'is paf'i, kaj direkt'is la tut'a'n energi'o'n al for'fuĝ'o. Ni'a'j milit'ist'o'j tiam kur'is al la supr'a'j tegment'o'j de ni'a'j konstru'aĵ'o'j kaj post'sekv'ig'is daŭr'a'n kaj plej mort'ig'a'n paf'ad'o'n al la aviad'il'o'j.
Unu post la ali'a, tamen, la aviad'il'o'j sukces'is trans'ir'i la supr'o'j'n de la mont'et'o'j, ĝis kiam rest'is nur unu el ili vid'ebl'a. Tiu ĉi est'is ricev'int'a ni'a'n plej sever'a'n paf'ad'o'n, kaj ŝajn'is tut'e sen'hom'a, ĉar neni'u est'is vid'ebl'a sur ĝi'a'j ferdek'o'j. Mal'rapid'e ĝi de'iĝ'is de si'a voj'o, far'ant'e cirkl'o'n retro'e'n al ni laŭ kompat'ind'a manier'o. Tuj la milit'ist'o'j ĉes'is paf'i, ĉar evident'is, ke la aviad'il'o est'as tut'e sen'kapabl'a.
Kiam ĝi ven'is apud la civit'o'n, la milit'ist'o'j el'kur'is sur la eben'a'n ter'o'n por renkont'i ĝi'n, sed evident'is, ke ĝi ankoraŭ est'as tiel alt'a, ke ili ne pov'os ating'i ĝi'a'j'n ferdek'o'j'n. El mi'a sekur'a lok'o fenestr'a mi pov'is vid'i la kadavr'o'j'n de ĝi'a an'ar'o dis'ĵet'it'a'j, kvankam mi ne pov'is vid'i, kia'j est'aĵ'o'j ili est'as. Neni'u viv'o'sign'o montr'iĝ'is, dum ĝi driv'is mal'rapid'e sud'orient'e'n laŭ et'a vent'o.
Ĝi driv'is je dek ok metr'o'j super la ter'o, sekv'at'a de ĉiu'j milit'ist'o'j, krom proksim'um'e cent, al kiu'j oni ordon'is gard'i la tegment'o'j'n por la okaz'o, ke re'ven'os la aviad'il'ar'o, aŭ ali'a'j help'a'j mal'amik'o'j. Baldaŭ evident'ig'is, ke ĝi traf'iĝ'os je la front'o de la konstru'aĵ'o'j ĉirkaŭ du kilo'metr'o'j sud'e, kaj mi vid'is plur'a'j'n milit'ist'o'j'n galop'i antaŭ'e'n, for'las'i si'a'j'n best'o'j'n kaj en'ir'i la konstru'aĵ'o'n, kiu'n ĝi ver'ŝajn'e traf'os.
En la moment'o antaŭ ol ĝi frap'iĝ'is kontraŭ la konstru'aĵ'o, la milit'ist'o'j svarm'e sur'ir'is ĝi'n el la fenestr'o'j kaj per si'a'j grand'eg'a'j lanc'o'j mol'ig'is la kolizi'o'n. Post kelk'a'j moment'o'j ili el'ĵet'is grapl'a'j'n hok'o'j'n, kaj la sur'ter'a'j milit'ist'o'j pov'is tir'i ĝi'n mal'supr'e'n al si.
Bon'e fiks'int'e ĝi'n, ili amas'e grimp'is la flank'o'j'n kaj esplor'is la aviad'il'o'n de unu fin'o al la ali'a. Mi pov'is vid'i, ke ili ekzamen'as la mort'int'o'j'n, evident'e por trov'i ankoraŭ sign'o'j'n de viv'o, kaj baldaŭ kelk'a'j ven'is el la intern'aĵ'o kun'tren'ant'e et'a'n hom'o'n. Ĝi est'is du'on'e tiel alt'a kiel la verd'a'j Mars'an'o'j, kaj de mi'a balkon'o mi pov'is vid'i, ke ĝi paŝ'as rekt'e sur du krur'o'j, kaj mi supoz'is, ke ĝi est'as ia nov'a Mars'a monstr'aĵ'o kiu'n mi ankoraŭ ne kon'is.
Ili al'ter'ig'is si'a'n kapt'it'o'n, kaj post'e komenc'is sistem'e pri'rab'i la aviad'il'o'n. Tio postul'is plur'a'j'n hor'o'j'n, dum kiu'j oni rekvizici'is kelk'a'j'n ĉar'o'j'n por port'i la rab'aĵ'o'n, kiu konsist'is el arm'il'o'j, paf'aĵ'o'j, silk'o'j, pelt'o'j, juvel'o'j, strang'e skulpt'it'a'j ŝton'a'j uj'o'j, kaj mult'e da solid'a'j nutr'aĵ'o'j kaj likv'aĵ'o'j, inkluziv'e mult'a'j'n barel'o'j'n da akv'o, la unu'a'j'n de mi vid'it'a'j'n post mi'a al'ven'o sur Mars'o.
Post'e oni ŝnur'lig'is la aviad'il'o'n kaj tren'is ĝi'n mal'proksim'e'n en la val'o'n, laŭ sud'okcident'a direkt'o. Tiam kelk'a'j el ili sur'ir'is ĝi'n kaj ŝajn'is al mi de mal'proksim'e, ke ili verŝ'as el i'a'j uj'o'j sur la kadavr'o'j'n, kaj sur la ferdek'o'j'n kaj mekanik'aĵ'o'j'n.
Tio'n far'int'e, ili grimp'e for'las'is la aviad'il'o'n, glit'ant'e al'ter'e'n laŭ la ŝnur'lig'il'o'j. La last'a milit'ist'o, antaŭ ol for'las'i la ferdek'o'n, turn'is si'n kaj ĵet'is i'o'n sur la aviad'il'o'n, kaj atend'is moment'o'n por konstat'i la sekv'o'j'n de si'a ag'o.
Et'a flam'ŝpruc'o lev'iĝ'is de la traf'it'a lok'o. Apenaŭ li pov'is for'las'i kaj al'ter'iĝ'i, oni liber'ig'is ĉiu'j'n ŝnur'lig'il'o'j'n, kaj la grand'a aviad'il'o, mal'pez'ig'it'a pro la rab'ad'o, supr'e'n'ir'is majest'e en la aer'o'n kun flam'ant'a'j ferdek'o'j.
Mal'rapid'e ĝi driv'is sud'orient'e'n, ĉiam pli supr'e'n dum la flam'o'j mal'pez'ig'e brul'ig'is ĝi'a'j'n lign'a'j'n part'o'j'n. Mi rigard'is ĝi'n de la supr'o de la konstru'aĵ'o dum mult'a'j hor'o'j, ĝis fin'e ĝi mal'aper'is sur la horizont'o. Ja est'is impon'e vid'i, kiel tiu flot'ant'a funebr'a brul'stak'o driv'as sen'direkt'e kaj sen'hom'e tra la vast'a'j spac'o'j de la Mars'a ĉiel'o, for'las'it'aĵ'o de mort'o kaj detru'o, bon'e simbol'ant'a la viv'o'n de la strang'a'j kaj sovaĝ'a'j hom'o'j, inter kiu'j'n la sort'o traf'ig'is ĝi'n.
Tre deprim'it'e, mi mal'rapid'e ir'is mal'supr'e'n al la strat'o. La scen'o, kiu'n mi ĵus vid'is, signif'is por mi la mal'venk'o'n kaj detru'ig'o'n de simpati'a'j hom'o'j, anstataŭ nur venk'o'n de la verd'a'j mars'an'o'j super hord'o de simil'a'j kre'it'aĵ'o'j. Mi ne pov'is klar'ig'i al mi tia'n ŝajn'a'n halucin'o'n, nek pov'is liber'iĝ'i de ĝi; ie en la intern'o de mi'a anim'o mi sent'is strang'a'n sopir'em'o'n al tiu'j ne'kon'at'a'j batal'int'o'j, kaj grand'a esper'o lev'iĝ'is en mi, ke la aviad'il'ar'o re'ven'os kaj pag'os si'a'n ŝuld'o'n al la verd'a'j milit'ist'o'j tiel sen'kompat'e atak'int'a'j ĝi'n.
Sekv'ant'e ĉe mi'a'j kalkan'o'j, laŭ si'a nun'a kutim'o, trov'iĝ'is mi'a gard'best'o, Ul'a, kaj kiam mi ating'is la strat'o'n Solla al'kur'is al mi kvazaŭ ŝi de long'e serĉ'is mi'n. La kavalkad'o jam est'is re'ir'ant'a al la plac'o, for'las'int'e por tiu tag'o la plan'o'n hejm'e'n marŝ'i; en la fin'o, la plan'o for'las'iĝ'is dum tut'a semajn'o, pro tim'o ke atak'e re'ven'os la aviad'il'ar'o.
Lorkas Tomel est'is ruz'a milit'ist'o, kaj intenc'is evit'i atak'o'n sur eben'a ter'o kun ŝarg'o de ĉar'o'j kaj infan'o'j, do ni rest'is en la mort'int'a civit'o ĝis ĉia danĝer'o ŝajn'is for.
Kiam Solla kaj mi en'ir'is la plac'o'n, mi vid'is i'o'n, kio plen'ig'is mi'n miks'e je esper'o, tim'o, ĝoj'o kaj deprim'o, sed plej'part'e je feliĉ'o; al'proksim'iĝ'ant'e al la ar'o de Mars'an'o'j, mi ek'vid'is la kapt'it'in'o'n el la aviad'il'o, kiu'n du Verd'mars'an'in'o'j tren'is mal'delikat'e en apud'a'n konstru'aĵ'o'n.
Mi'a'j okul'o'j vid'is svelt'a'n, knab'in'ec'a'n hom'in'o'n, ĉiel simil'a'n al la ter'a'j vir'in'o'j de mi'a pas'int'a viv'o. Unu'e ŝi ne vid'is mi'n, sed en la moment'o antaŭ ol ŝi tra'ir'is la pord'o'n de la konstru'aĵ'o destin'it'a por si'a mal'liber'ej'o, ŝi turn'is si'n, kaj ŝi'a'j okul'o'j renkont'is mi'a'j'n. Ŝi'a vizaĝ'o est'is oval'a, kaj tre, tre bel'a; ĉiu ĝi'a trajt'o est'is delikat'a, la okul'o'j est'is grand'a'j kaj bril'a'j, kaj sur ŝi'a kap'o est'is amas'o da nigr'a'j, bukl'a'j har'o'j. Ŝi'a haŭt'o est'is la kolor'o de pal'a kupr'o, kaj kontrast'e kun ĝi bril'is la karmezin'o de ŝi'a'j vang'o'j kaj la ruben'o de ŝi'a'j bel'form'a'j lip'o'j.
Tut'e mank'is sur ŝi vest'o'j, nur kelk'a'j'n ornam'aĵ'o'j'n ŝi port'is. Neni'u vest'o pov'us al'don'i al la bel'ec'o de ŝi'a perfekt'e simetri'a korp'o.
Kiam ŝi'a rigard'o traf'is mi'n, ŝi'a'j okul'o'j plen'e mal'ferm'iĝ'is pro surpriz'o, kaj ŝi far'is et'a'n gest'o'n per si'a liber'a man'o, gest'o'n kiu'n natur'e mi ne kompren'is. Dum moment'o ni rigard'is unu la ali'a'n, post'e la esprim'o de esper'o kaj kuraĝ'o, kiu bel'ig'is ŝi'a'n vizaĝ'o'n, kiam ŝi unu'e vid'is mi'n, ŝanĝ'ig'is al komplet'a deprim'iĝ'o, miks'it'a kun mal'ŝat'o kaj mal'estim'o. Mi konstat'is, ke mi ne respond'is al ŝi'a signal'o, kaj kiom ajn mi est'is ne'sci'a pri Mars'a'j kutim'o'j, mi sent'is intuici'e, ke ŝi est'is pet'int'a por help'o kaj protekt'o sen'respond'e de mi. Fin'e oni tren'is ŝi'n for en la profund'aĵ'o'n de la mal'liber'ej'a konstru'aĵ'o.
Re'konsci'iĝ'ant'e pri mi'a'j cirkonstanc'o'j, mi rigard'is al Solla, kiu vid'is la renkont'iĝ'o'n, kaj surpriz'iĝ'is pro strang'a esprim'o sur ŝi'a kutim'e sen'emoci'a vizaĝ'o. Ŝi'a'j'n pens'o'j'n mi ne pov'is diven'i, ĉar ankoraŭ mi lern'is la Mars'a'n lingv'o'n nur sufiĉ'e por mi'a'j ĉiu'tag'a'j bezon'o'j.
Kiam mi ating'is la pord'o'n de ni'a konstru'aĵ'o, mi trov'is nov'a'n surpriz'o'n. Al'ven'is milit'ist'o port'ant'a al mi arm'il'o'j'n kaj ornam'aĵ'o'j'n de si'a spec'o, kiu'j'n li don'is al mi kun kelk'a'j ne'kompren'ebl'a'j vort'o'j, kaj mien'o sam'temp'e respekt'plen'a kaj minac'a. Post'e Solla, kun la help'o de plur'a'j ali'a'j vir'in'o'j, re'model'is la ornam'aĵ'o'j'n por taŭg'i al mi'a pli mal'grand'a statur'o, tiel ke fin'e mi kovr'iĝ'is de milit'ist'a plen'arm'aĵ'o.
De tiu temp'o Solla instru'is al mi, kiel uz'i la divers'a'j'n arm'il'o'j'n, kaj kun la Mars'a'j id'o'j mi pas'ig'is plur'a'j'n hor'o'j'n ĉiu'tag'e per ekzerc'o sur la plac'o. Bon'e kon'ant'e simil'a'j'n arm'il'o'j'n de ni'a Ter'o, mi baldaŭ far'is bon'a'n progres'o'n.
Nur la vir'in'o'j pri'zorg'is ni'a'n eduk'o'n. Ili okup'iĝ'as ne nur per eduk'ad'o de la id'o'j, sed ankaŭ per la fabrik'ad'o de la divers'a'j artikol'o'j uz'at'a'j de la Mars'an'o'j. Ili far'as la pulv'o'n, la kartoĉ'o'j'n kaj la arm'il'o'j'n, fakt'e ĉio'n valor'a'n.
En milit'a'j temp'o'j ili est'as rezerv'an'o'j, kaj, kiam neces'e, batal'as kun eĉ pli da inteligent'o kaj mal'mild'o ol la vir'o'j.
La vir'o'j'n oni eduk'as por la pli alt'a'j tavol'o'j de la milit'scienc'o, por la strategi'o kaj dispon'ad'o de grand'a'j ar'o'j da soldat'o'j. Ili far'as la leĝ'o'j'n laŭ'bezon'e, kaj ne est'as mal'help'at'a'j de la precedenc'o, administr'ant'e la just'ec'o'n.
La mor'o'j est'as far'it'a'j per plur'generaci'a ripet'ad'o, sed la pun'o por mal'obe'o al iu mor'o est'as afer'o por individu'a decid'o de juĝ'ist'ar'o el sam'rang'ul'o'j de la kulp'ul'o. Mi pov'as dir'i, ke mal'oft'e la just'ec'o mank'as traf'i, fakt'e ĝi reg'as laŭ invers'a proporci'o al la fort'ec'o de la leĝ'ar'o. En unu afer'o almenaŭ la Mars'an'o'j est'as feliĉ'a popol'o — ili ne hav'as leĝ'ist'o'j'n.
Dum plur'a'j tag'o'j mi ne de'nov'e vid'is la kapt'it'in'o'n, post'e nur moment'e mi ek'vid'is ŝi'n, kiam oni konduk'is ŝi'n al la aŭdienc'a ĉambr'eg'o, kie okaz'is mi'a unu'a renkont'o kun Lorkas Tomel. Mi ne pov'is ne rimark'i, kiel ne'neces'e sever'e kaj mal'delikat'e ŝi'a'j gard'ist'o'j trakt'is ŝi'n, tiel mal'simil'e al la preskaŭ patr'in'a bon'kor'ec'o, kiu'n Solla montr'is al mi, kaj la respekt'plen'a si'n'ten'o de la mal'mult'a'j Mars'an'o'j, kiu'j ĝen'is si'n por rimark'i mi'n.
Mi rimark'is, ke ambaŭ'foj'e, kiam mi vid'is la kapt'it'in'o'n, ŝi inter'parol'is kun si'a'j gard'ist'o'j, kio konvink'is mi'n, ke ili parol'is komun'a'n lingv'o'n. Pro la nov'a stimul'o mi persvad'is al Solla, ke ŝi rapid'ig'u mi'a'n lern'ad'o'n, kaj post kelk'a'j tag'o'j mi est'is lern'int'a la Mars'a'n lingv'o'n sufiĉ'e bon'e por pov'i parol'i flu'e, kaj kompren'i preskaŭ ĉio'n.
En la nun'a temp'o ni'a'n dorm'ej'o'n okup'is tri aŭ kvar vir'in'o'j, kaj du el la ĵus el'kov'it'a'j id'o'j, krom Solla kaj ŝi'a jun'a protekt'at'o, mi mem kaj mi'a gard'best'o Ul'a. Est'is kutim'o por la plen'kresk'ul'o'j inter'parol'i iom sen'cel'e antaŭ ol en'dorm'iĝ'i, kaj nun, kapabl'a kompren'i ili'a'j'n vort'o'j'n, mi aŭskult'is entuziasm'e, malgraŭ tio, ke neniam mi part'o'pren'is la konversaci'o'n.
En la nokt'o post la vizit'o de la kapt'it'in'o al la aŭdienc'ej'o la inter'parol'ad'o pri'is tiu'n tem'o'n, kaj mi'a'j orel'o'j tuj atent'is. Mi ĝis nun tim'is demand'i al Solla pri la bel'a kapt'it'in'o, ĉar mi not'is la strang'a'n esprim'o'n sur ŝi'a vizaĝ'o post mi'a unu'a renkont'o kun la nun'a en'karcer'ul'in'o.
Mi ne pov'is nepr'e dir'i, ke ĝi est'is esprim'o de ĵaluz'o, tamen, juĝ'ant'e laŭ mezur'il'o'j de ni'a Ter'o, mi decid'is ŝajn'ig'i indiferent'ec'o'n pri la afer'o, ĝis mi lern'os pli cert'e pri la si'n'ten'o de Solla al tiu, okup'int'a mi'a'n mens'o'n.
Sarkoja, unu el la pli aĝ'a'j vir'in'o'j en ni'a ej'o, ĉe'est'is la aŭdienc'o'n kiel gard'ant'in'o, kaj al ŝi oni far'is la demand'o'j'n.
”Kiam,” demand'is iu el la vir'in'o'j, ”ni pov'os regal'iĝ'i per la agoni'o de la ruĝ'ul'in'o? Aŭ ĉu Lorkas Tomel-Jed intenc'as ten'i ŝi'n por re'aĉet'o?”
”Oni intenc'as kun'konduk'i ŝi'n kun ni al Tark, kaj far'i ekspozici'o'n de ŝi'a agoni'o dum la grand'a lud'ar'o antaŭ Tal Hajus,” respond'is Sarkoja.
”Kia'manier'e ŝi mort'os?” demand'is Solla, ”ŝi est'as et'korp'a kaj tre bel'a; mi esper'is, ke oni ten'os ŝi'n por re'aĉet'o.”
Sarkoja kaj la ali'a'j vir'in'o'j grunt'et'is koler'e pro tia mal'fort'ec'o de Solla.
”Est'as bedaŭr'ind'e, Solla, ke vi ne nask'iĝ'is antaŭ jar'milion'o,” abrupt'e dir'is Sarkoja, ”kiam la kav'o'j de la ter'o plen'is de akv'o, kaj la hom'o'j est'is tiel mol'a'j, kiel la likv'aĵ'o sur kiu ili vel'is. Nun'temp'e ni progres'is ĝis punkt'o, kiam tia'j sentiment'o'j sign'as mal'fort'ec'o'n kaj atavism'o'n. Ne est'os bon'e, se Tars Tarkas ek'sci'as, ke vi hav'as tia'j'n degener'a'j'n sentiment'o'j'n; mi dub'as, ĉu vi'a'n tip'o'n li kred'us taŭg'a por la grav'a'j respond'ec'o'j de patr'in'ec'o.”
”Mi konstat'as neni'o'n mal'bon'a'n pri mi'a esprim'o de interes'o pri la ruĝ'ul'in'o,” re'dir'is Solla. ”Neniam ŝi far'is mal'bon'o'n al ni, kaj ŝi ne far'us, se ni est'us ŝi'a'j kapt'it'o'j.
Nur la vir'o'j de ŝi'a ras'o est'as, kiu'j milit'as kontraŭ ni, kaj mi ĉiam kred'is, ke tio'n ili far'as nur pro ni'a mal'amik'a si'n'ten'o al ili. Ili pac'e viv'as kun ĉiu'j, krom kiam laŭ'dev'e ili milit'as; kontraŭ'e, ni pac'e rilat'as kun neni'u. Konstant'e ni milit'as inter ni, kaj ankaŭ kontraŭ la ruĝ'ul'o'j, kaj en ni'a'j komun'um'o'j eĉ la individu'o'j batal'as inter si. Ho, daŭr'as nur konstant'a sang'o'verŝ'ad'o de la moment'o kiam ni frakas'as ni'a'n ov'o'n, ĝis ni ĝoj'e al'ir'as la sin'o'n de la mister'a river'o, la mal'lum'a kaj mal'nov'eg'a river'o Iss, kiu port'as ni'n al ne'kon'at'a, sed cert'e ne pli terur'a ekzist'o! Feliĉ'a est'as tiu, kiu'n traf'as fru'e la mort'o! Dir'u, kio'n oni vol'as al Tars Tarkas, li ne pov'as far'i al mi pli terur'a'n sort'o'n, ol daŭr'o de la inkub'a viv'o, kiu'n ni dev'ig'e hav'as nun.”
Tiu ĉi subit'a el'kor'dir'o de Solla tiel surpriz'is kaj konstern'is la ali'a'j'n vir'in'o'j'n, ke post kelk'a'j vort'o'j da riproĉ'o ili ĉiu'j re'fal'is en silent'o'n, kaj baldaŭ en'dorm'iĝ'is. La epizod'o ja cert'ig'is mi'n pri la amik'a si'n'ten'o de Solla al la kompat'ind'ul'in'o, kaj konvink'is mi'n, ke feliĉ'a sort'o traf'ig'is mi'n en ŝi'a'j'n man'o'j'n, anstataŭ al la zorg'o de la ali'a'j vir'in'o'j. Mi sci'is, ke ŝi ŝat'as mi'n, kaj nun, kiam mi trov'is, ke ŝi mal'am'as kruel'ec'o'n kaj barbar'ec'o'n, mi est'is cert'a, ke mi pov'as de'pend'i je ŝi por help'i mi'n kaj la kapt'it'in'o'n for'kur'i, kondiĉ'e, kompren'ebl'e, ke for'kur'o ebl'os.
Mi eĉ ne sci'is, ĉu ekzist'as pli bon'a'j lok'o'j, al kiu'j fuĝ'i, sed mi tre vol'is risk'i mi'a'n sort'o'n inter hom'o'j iom laŭ mi'a propr'a spec'o, prefer'e ol rest'i pli long'e inter la mal'bel'eg'a'j kaj sang'avid'a'j verd'a'j hom'o'j de Mars'o. Tamen, kie'n ir'i, kaj kiel, est'is por mi nun la problem'o.
Mi decid'is, ke tuj kiam montr'iĝ'os ebl'ec'o, mi konfidenc'os al Solla, kaj mal'kaŝ'e pet'os ŝi'a'n help'o'n, kaj fort'e decid'int'e tio'n, mi far'is turn'o'n en mi'a'n silk'ar'o'n kaj pelt'ar'o'n, kaj en'ir'is la sen'sonĝ'a'n kaj re'freŝ'ig'a'n dorm'o'n de Mars'o.
Fru'e en la post'a maten'o mi el'lit'iĝ'is. Oni las'is al mi mult'a'n liber'ec'o'n, ĉar Solla inform'is mi'n ke, kondiĉ'e ke mi ne prov'os for'las'i la civit'o'n, mi rajt'as sen'ĝen'e promen'i. Ŝi avert'is mi'n tamen, ke mi ne ir'u sen'arm'il'a, ĉar la civit'o, kiel ĉiu'j for'las'it'a'j urb'o'j de la antikv'a Mars'a civiliz'o, est'as loĝ'at'a de la grand'a'j blank'a'j simi'o'j, kiu'j'n mi jam renkont'is.
Ŝi klar'ig'is krom'e, ke Ul'a cert'e mal'help'os mi'n for'las'i eĉ se mi prov'os, kaj ŝi avert'is mi'n ne el'tir'i ĝi'a'n sovaĝ'ec'o'n per ignor'o al la ordon'o. Ĝi'a karakter'o est'as tia, ŝi dir'is, ke ĝi cert'e re'ven'ig'us mi'n, mort'a'n aŭ viv'a'n, se mi kontraŭ'star'os ĝi'n — ”prefer'e mort'a'n,” ŝi al'don'is.
En tiu maten'o mi elekt'is nov'a'n strat'o'n por esplor'o, kaj subit'e trov'is mi'n ĉe la lim'o de la civit'o. Antaŭ mi est'is mal'alt'a'j mont'o'j, inter kiu'j trov'iĝ'is kanjon'o'j, al'log'e invit'ant'a'j al mi. Ven'is al mi la pens'o, ke jen bon'a temp'o por prov'i la kvalit'o'j'n de Ul'a. Mi est'is cert'a, ke la best'o am'as mi'n; mi jam vid'is pli da am'em'o ĉe ĝi ol ĉe iu ajn ali'a Mars'a viv'ant'aĵ'o, ĉu hom'a ĉu best'a, kaj mi est'is cert'a, ke dank'em'o pro la du'foj'a sav'o de ĝi'a viv'o lud'os pli grand'a'n rol'o'n ĉe ĝi, ol la dev'o'sent'o al kruel'a'j kaj sen'am'a'j mastr'o'j.
Kiam mi al'proksim'iĝ'is al la civit'lim'o, Ul'a kur'is zorg'em'e antaŭ mi'n, kaj prem'is si'a'n korp'o'n al mi'a'j krur'o'j. Ĝi'a esprim'o est'is pli pled'ant'a ol sovaĝ'a, kaj ĝi ne montr'is la dent'eg'o'j'n, nek el'ig'is si'a'j'n terur'a'j'n gorĝ'avert'o'j'n. For de la am'o kaj amik'ec'o de sam'spec'ul'o'j, mi jam form'is por mi grand'a'n am'o'n por Solla kaj por Ul'a, ĉar normal'a Ter'an'o nepr'e dev'as hav'i i'a'n el'ir'o'n por si'a natur'a am'em'o, kaj tial mi decid'is turn'i mi'n al simil'a instinkt'o en la grand'a best'o, cert'a, ke ĝi ne sen'iluzi'ig'os mi'n.
Ĝis nun mi neniam kares'is ĝi'n, sed nun mi sid'is sur la ter'o kaj met'is la brak'o'j'n ĉirkaŭ ĝi'a kol'o. Mi kares'ad'is ĝi'n, parol'ant'e en mi'a nov'e lern'it'a Mars'lingv'o, sam'e kiel mi parol'us hejm'e al mi'a propr'a hund'o aŭ al iu ali'a best'a amik'o, ĝi'a respond'o al mi est'is rimark'ind'a; ĝi mal'ferm'is al ekstrem'o si'a'n faŭk'o'n, plen'e nud'ig'ant'e si'a'n supr'a'n dent'eg'ar'o'n, kaj taŭz'ant'e si'a'n naz'o'n ĝis la grand'a'j okul'o'j kovr'iĝ'is de karn'fald'o'j. Se iam vi vid'is la rid'o'n de skot'a ŝaf'hund'o, vi pov'as bild'ig'i al vi la vizaĝ'a'n distord'iĝ'o'n de Ul'a.
Ĝi ĵet'is la dors'o'n al'ter'e'n kaj rul'is si'n ĉe mi'a'j pied'o'j; salt'is al mi kaj per si'a pez'o rul'ig'is mi'n sur la ter'o'n; post'e tord'is si'n ĉirkaŭ mi kiel lud'em'a hund'id'o, kiu prezent'as si'a'n dors'o'n por avid'at'a kares'ad'o. La rid'ind'ec'o de la afer'o plen'e venk'is mi'n; ten'ant'e mi'a'j'n flank'o'j'n, mi ŝancel'iĝ'is pro rid'ad'o, la unu'a rid'ad'o pas'int'a mi'a'j'n lip'o'j'n dum mult'a'j tag'o'j, efektiv'e la unu'a rid'ad'o de'post iu amuz'a okaz'aĵ'o, kiu'n mi tra'viv'is kun Poveli.
Mi'a rid'ad'o tim'ig'is Ul'a'n, ĝi'a'j grotesk'a'j mov'o'j ĉes'is, kaj ĝi ramp'et'is kompat'ind'e al mi, ŝov'ant'e si'a'n mal'bel'a'n kap'o'n en mi'a'j'n genu'o'j'n. Tiam mi memor'is la signif'o'n de rid'ad'o sur Mars'o — tortur'o, sufer'o, mort'o. Trankvil'ig'ant'e mi'n, mi frot'is ĝi'a'n kap'o'n kaj dors'o'n, parol'is al ĝi dum kelk'a'j minut'o'j, post'e per ordon'a ton'o sekv'ig'is ĝi'n, al'ir'ant'e la mont'o'j'n.
Ne plu tem'is pri ordon'ad'o; de tiu moment'o Ul'a est'is si'n'don'a sklav'o, kaj mi ĝi'a sol'a mastr'o.
Neces'is nur kelk'a'j minut'o'j por marŝ'i al la mont'o'j, kaj tie mi trov'is neni'o'n special'e interes'a'n. Mult'a'j bril'kolor'a'j kaj strang'form'a'j flor'o'j divers'lok'e kolor'is la kanjon'o'j'n, kaj de la supr'o de la unu'a mont'o mi vid'is en la nord'o perspektiv'o'n de mont'ar'o post mont'ar'o, ĝis la okul'o'j traf'is tre grand'a'j'n mont'o'j'n; mi post'e trov'is, ke mont'eg'o'j est'as mal'oft'a'j sur Mars'o, kaj efektiv'e nur kelk'a'j super'as la alt'ec'o'n de pli ol mil tri'cent metr'o'j.
Mi'a maten'a promen'o est'is por mi grav'a, ĉar ĝi rezult'ig'is perfekt'a'n inter'kompren'iĝ'o'n kun Ul'a, al kiu Tars Tarkas fid'is por mi'a mal'liber'iĝ'o. Nun mi sci'is, ke kvankam teori'e mi est'as mal'liber'ul'o, efektiv'e mi est'as liber'a, kaj mi rapid'is retro'e'n al la civit'a'j lim'o'j antaŭ ol la for'iĝ'o de Ul'a el'trov'iĝ'os de li'a'j iam'a'j mastr'o'j. La tra'viv'aĵ'o decid'ig'is mi'n neniam de'nov'e for'las'i la lim'o'j'n ordon'it'a'j'n al mi, ĝis mi est'os pret'a for'las'i definitiv'e por ĉiam, ĉar mi pov'us risk'i en'karcer'ig'o'n por mi, kaj mort'o'n por Ul'a, se oni el'trov'us tia'n far'o'n.
Re'e ĉe la plac'o, mi por la tri'a foj'o vid'is la kapt'it'in'o'n.
Ŝi est'is star'ant'a kun si'a'j gard'ist'o'j antaŭ la en'ir'ej'o al la aŭdienc'a ĉambr'o, kaj kiam mi al'proksim'iĝ'is ŝi don'is mal'estim'a'n rigard'o'n al mi, kaj turn'is al mi la dors'o'n. La ag'o est'is tiel vir'in'ec'a, tiel ter'vir'in'ec'a, ke, malgraŭ tio, ke ĝi pik'eg'is mi'a'n mem'estim'o'n, ĝi ankaŭ varm'ig'is mi'a'n kor'o'n per sent'o de kun'ul'ec'o. Est'is bon'e sci'i, ke krom mi iu ali'a sur Mars'o hav'as hom'a'j'n instinkt'o'j'n de civiliz'it'a spec'o, eĉ se ili manifest'as si'n tiel dolor'ig'e.
Se Mars'a vir'in'o vol'us tiel montr'i mal'ŝat'o'n aŭ mal'estim'o'n, ŝi plej ver'ŝajn'e far'us tio'n per glav'o'pik'o, aŭ per fingr'o'mov'o sur paf'il'a el'las'il'o; sed ĉar ili'a'j sentiment'o'j est'as plej'part'e atrofi'a'j, nur plej serioz'a ofend'o el'vok'us ĉe ili tia'n koler'o'n. Solla, mi menci'u, est'is escept'o; neniam mi vid'is ŝi'n far'i kruel'a'n aŭ eĉ krud'a'n ag'o'n, aŭ inter'romp'i si'a'n daŭr'a'n bon'kor'ec'o'n. Ŝi ja est'is, kiel ŝi'a'j kun-Mars'an'in'o'j dir'is pri ŝi, kar'a kaj alt'valor'a re'ir'aĵ'o al antaŭ'a tip'o de am'a kaj am'at'a pra'av'o.
Vid'ant'e, ke la kapt'it'in'o al'tir'as la atent'o'n de si'a'j ĉirkaŭ'ant'o'j, mi halt'is por rigard'i. Mi ne dev'is long'e atend'i, ĉar Lorkas Tomel kaj li'a sekv'ant'ar'o de ĉef'ul'o'j al'proksim'iĝ'is al la konstru'aĵ'o kaj gest'ant'e, ke la gard'ist'o'j sekv'u kun la kapt'it'in'o, en'ir'is la aŭdienc'a'n ĉambr'eg'o'n. Sci'ant'e, ke mi est'as iom favor'at'a person'o, kaj konvink'it'a, ke la milit'ist'o'j ne kon'as mi'a'n kompetent'ec'o'n pri ili'a lingv'o (ĉar mi pet'is al Solla, ke ŝi ten'u tio'n sekret'a, pretekst'ant'e, ke mi ne vol'as parol'i kun la vir'o'j ĝis mi flu'e parol'os la lingv'o'n), mi risk'is en'ir'i la aŭdienc'ej'o'n por aŭskult'i la proces'o'n.
La konsil'ant'ar'o kaŭr'is sur la ŝtup'ar'o de la tribun'o, kaj mal'supr'e de ili star'is la kapt'it'in'o kaj du gard'ist'in'o'j. Mi vid'is, ke unu el la vir'in'o'j est'as Sarkoja, kaj tiel kompren'is, kiel ŝi est'is ĉe'est'int'o en la antaŭ'a tag'o kaj pov'is raport'i afer'o'j'n al la dorm'ej'an'o'j en la antaŭ'a nokt'o. Ŝi'a si'n'ten'o al la kapt'it'in'o est'is plej sever'a kaj brut'a. Ten'ant'e si'n, ŝi en'ig'is si'a'j'n rudiment'a'j'n ung'o'j'n en la karn'o'n de la kompat'ind'a knab'in'o, aŭ tord'is ŝi'a'n brak'o'n dolor'e.
Kiam neces'is mov'iĝ'i de unu lok'o al ali'a, ŝi aŭ tir'is ŝi'n krud'e, aŭ puŝ'is ŝi'n antaŭ'e'n mal'delikat'e. Ŝajn'is, ke ŝi el'verŝ'as sur tiu'n, ne kapabl'a'n defend'i si'n, la tut'a'n mal'am'o'n, kruel'o'n kaj sovaĝ'ec'o'n de si'a'j naŭ'cent jar'o'j, fort'ig'at'a'j de ne'diven'ebl'a'j epok'o'j de brut'a'j kaj sovaĝ'a'j pra'av'o'j.
La ali'a gard'ist'in'o est'is mal'pli kruel'a, ĉar tut'e indiferent'a; se ŝi est'us la sol'a gard'ist'in'o (tia, feliĉ'e, ŝi ja est'is dum'nokt'e), la kapt'it'in'o apenaŭ est'us atent'at'a.
Kiam Lorkas Tomel lev'is la okul'o'j'n, ek'parol'ant'e al la ĉe'est'ant'ar'o, li'a'j okul'o'j traf'is mi'n, kaj li turn'is si'n al Tars Tarkas kun gest'o kaj parol'o sen'pacienc'a'j. Tars Tarkas far'is i'a'n respond'o'n, kiu'n mi ne aŭd'is, kiu est'is rid'et'ig'a por Lorkas Tomel; post'e ili ambaŭ ne plu atent'is mi'n.
”Kio est'as vi'a nom'o?” demand'is Lorkas Tomel al la kapt'it'in'o.
”Dej'a Tor'is, fil'in'o de Mors Kajak de Heliumio.”
”Kaj kia'spec'a est'is vi'a ekspedici'o?”
”Ĝi est'is tut'e nur scienc'esplor'a, send'it'a de la patr'o de mi'a patr'o, Je'dak'o de Heliumio, por re'map'i la aer'a'j'n cirkul'o'j'n, kaj prov'i la dens'ec'o'n de la atmosfer'o,” respond'is la kapt'it'in'o per kviet'a, bon'e modul'it'a voĉ'o. ”Ni est'is ne'prepar'it'a'j por batal'o, ĉar ni'a cel'o est'is pac'a, kiel bon'e sign'is la standard'o'j sur ni'a aviad'il'o. Ni'a labor'o est'is kaj por vi'a interes'o, kaj por ni'a, kaj bon'e vi sci'as, ke sen ni'a'j labor'o'j kaj scienc'a'j far'o'j ne est'us sur Mars'o sufiĉ'e da akv'o aŭ da aer'o por viv'ten'i unu hom'o'n. Dum jar'cent'o'j ni ten'is la proviz'o'n de akv'o kaj aer'o je la sam'a kvant'o, kaj tio'n ni far'is malgraŭ la sovaĝ'a kaj brut'e sen'sci'a ĝen'ad'o flank'e de vi, verd'a'j hom'o'j.”
”Kial, ho kial, vi ne lern'as viv'i amik'e kun ali'a'j?! Ĉu por ĉiam, dum la flu'o de la jar'o'j, vi evolu'os al la fin'a esting'iĝ'o neniam super'ant'e, laŭ inteligent'o, la mut'a'j'n best'o'j'n, kiu'j serv'as vi'n. Ras'o sen skrib'it'a lingv'o, sen art'o, sen hejm'o'j, sen am'o; viktim'o'j de eduk'ad'o, dum jar'mil'o'j, laŭ la terur'a ideal'o de komun'ism'o! Posed'int'e ĉio'n komun'e, eĉ vi'a'j'n vir'in'o'j'n kaj infan'o'j'n, vi sekv'e nun posed'as komun'e neni'o'n. Vi mal'am'as inter vi, sam'e kiel vi mal'am'as ĉio'n krom vi mem. Re'ven'u al la mor'o'j de ni'a'j komun'a'j pra'patr'o'j, re'ven'u al la lum'o de bon'kor'ec'o kaj kun'ul'ec'o. La voj'o est'as liber'a antaŭ vi, vi trov'os la man'o'j'n de la ruĝ'a'j hom'o'j etend'it'a'j por help'i vi'n. Kun'e ni pov'os ankoraŭ labor'i por reg'i ni'a'n mort'ant'a'n planed'o'n. La nep'in'o de la plej eminent'a kaj potenc'a hom'o de Heliumio pet'as vi'n. Ĉu vi re'ven'os?”
Kiam la parol'o fin'iĝ'is, Lorkas Tomel kaj la milit'ist'o'j sid'is dum kelk'a'j moment'o'j, silent'e kaj intens'e rigard'ant'e la jun'a'n vir'in'o'n. Kio pas'is tra ili'a'j mens'o'j, tio'n neni'u hom'o pov'as sci'i, sed mi ver'e kred'as, ke la parol'o iom kor'tuŝ'is ili'n; se est'us inter ili unu eminent'a vir'o, sufiĉ'e fort'karakter'a por super'met'i si'n el la rutin'a mor'ar'o, la moment'o est'us la komenc'o de nov'a kaj signif'o'plen'a epok'o por Mars'o.
Tars Tarkas lev'iĝ'is por parol'i, kaj sur li'a vizaĝ'o est'is tia esprim'o, kia'n mi neniam vid'is ĉe Verd'mars'an'a milit'ist'o. Ĝi sign'is grand'a'n intern'a'n batal'o'n kontraŭ la mem'o, kontraŭ la hered'o, kontraŭ mult'aĝ'a mor'ar'o. Kiam li ek'parol'is, esprim'o preskaŭ bon'kor'a, preskaŭ am'em'a, por moment'o lum'ig'is li'a'n sovaĝ'a'n kaj terur'a'n vizaĝ'o'n.
Sed neniam la grav'a parol'o ven'is el li'a'j lip'o'j. Jun'a milit'ist'o, evident'e percept'ant'e la mens'a'n orient'iĝ'o'n de la pli mal'jun'a'j ĉe'est'ant'o'j, kur'is mal'supr'e'n de la la podi'a ŝtup'ar'o, kaj frap'is la mal'fort'a'n kapt'it'in'o'n en la vizaĝ'o'n fal'ig'ant'e ŝi'n ter'e'n. Post'e li met'is pied'o'n sur ŝi'a'n kuŝ'ant'a'n korp'o'n, turn'is si'n al la ĉirkaŭ'a konsil'ant'ar'o, kaj el'ig'is el si'a gorĝ'o sen'humur'a'n kaj mal'human'a'n rid'ad'o'n.
Dum moment'o mi kred'is, ke Tars Tarkas mort'frap'os li'n. Ankaŭ Lorkas Tomel, laŭ li'a vizaĝ'esprim'o, ne simpati'e sent'is pri la brut'ul'o. Sed la humor'o pas'is, la antaŭ'a'j temperament'o'j re'ven'is — kaj ili rid'et'is. Tio tamen est'is signif'o'plen'a, ke ili ne laŭt'e rid'is; ĉar la brut'a ag'o, laŭ Mars'a etik'o, est'is petol'aĵ'o kiel ebl'e plej rid'eg'ig'a.
La fakt'o, ke mi okup'is kelk'a'j'n moment'o'j'n, rakont'ant'e pri la epizod'o, ja ne signif'as, ke tiom'temp'e mi rest'is ne'ag'ant'a. Mi kred'as, ke mi anticip'is mult'o'n, ĉar mi konstat'as nun, ke mi kaŭr'is por salt'i, ĝust'e kiam mi vid'is, ke la frap'o cel'as ŝi'a'n bel'a'n, pled'ant'a'n vizaĝ'o'n. Kaj antaŭ ol la frap'o traf'is, mi est'is du'on'e sur'voj'e.
Apenaŭ li unu'foj'e rid'eg'aĉ'is, mi ating'is li'n. La brut'ul'o alt'is kvar metr'o'j'n kaj est'is plen'e arm'it'a, sed tiel intens'a est'is mi'a koler'o, ke ver'e mi kapabl'is batal'i kontraŭ ĉiu'j en la ĉambr'o. Salt'ant'e supr'e'n, mi bat'is li'n al'vizaĝ'e, kiam pro mi'a avert'a kri'o li turn'is si'n por renkont'i mi'n.
Li tir'is la glav'o'n, ankaŭ mi. Mi salt'is de'nov'e, al li'a brust'o. Kroĉ'ant'e unu krur'o'n super la ten'il'o de li'a revolver'o, kaj ten'ant'e unu el li'a'j dent'eg'o'j per la mal'dekstr'a man'o, mi bat'is kaj bat'is li'a'n grand'eg'a'n brust'o'n.
Li ne pov'is bon'e uz'i si'a'n mal'long'a'n glav'o'n, ĉar mi tro proksim'is al li, kaj li ne pov'is el'tir'i si'a'n revolver'o'n, kvankam tio'n li pen'is far'i, tut'e kontraŭ'e al la Mars'a mor'o, laŭ kiu oni rajt'as batal'i kontraŭ kun'milit'ist'o en privat'a kverel'o nur per tia arm'il'o, per kia oni atak'is vi'n. Fakt'e li pov'is neni'o'n far'i, krom van'e pen'i de'lok'ig'i mi'n. Malgraŭ si'a grand'ec'o, li ne est'is mult'e pli fort'a ol mi, kaj post nur kelk'a'j minut'o'j li fal'is sur la plank'o'n, sang'ant'a kaj sen'viv'a.
Dej'a Tor'is est'is lev'int'a si'n sur unu kubut'o, kaj rigard'is la batal'o'n per larĝ'e mal'ferm'it'a'j okul'o'j. Kiam mi re'e est'is sur mi'a'j pied'o'j mi lev'is ŝi'n per mi'a'j brak'o'j, kaj port'is ŝi'n al unu el la benk'o'j ĉe la flank'o de la ĉambr'o.
De'nov'e neni'u Mars'an'o en'trud'is si'n. Ŝir'ant'e pec'o'n da silk'o de mi'a pelerin'o mi pen'is ĉes'ig'i la sang'el'flu'o'n el ŝi'a'j naz'tru'o'j. Baldaŭ mi sukces'is, ĉar ŝi apenaŭ vund'iĝ'is, kaj kiam ŝi kapabl'is parol'i, ŝi met'is man'o'n sur mi'a'n brak'o'n.
”Kial vi far'is tio'n?” ŝi dir'is, rigard'ant'e mi'n rekt'e en la okul'o'j'n. ”Vi rifuz'is eĉ amik'e rigard'i al mi en la unu'a hor'o de mi'a danĝer'o. Kaj nun vi risk'as la viv'o'n, kaj mort'ig'as kun'ul'o'n, nur pro mi. Mi ne pov'as kompren'i. Kia hom'o pov'as est'i vi, kiu kun'est'as la verd'a'j'n hom'o'j'n, malgraŭ tio, ke vi'a haŭt'kolor'o est'as nur et'e diferenc'a de la blank'a simi'o? Dir'u al mi, ĉu vi est'as hom'a, aŭ ĉu pli ol hom'a?”
”Strang'a est'as la histori'o pri tio,” mi respond'is, ”tro long'a por nun'a rakont'ad'o. Ceter'e, mi tiom dub'as mem pri ĝi'a ver'ec'o, ke apenaŭ mi pov'us kred'ig'i ali'ul'o'j'n. Sufiĉ'as dir'i nun, ke mi est'as amik'o al vi, kaj, en la grad'o laŭ kiu ni'a'j kapt'int'o'j permes'os, vi'a protekt'ant'o kaj vi'a serv'ist'o.”
”Ankaŭ vi, do, est'as kapt'it'o? Kial, tamen, vi port'as tiu'j'n arm'il'o'j'n kaj la insign'ar'o'n de ĉef'ul'o el Tark? Kio est'as vi'a nom'o, kaj vi'a land'o?”
”Jes, Dej'a Tor'is, ankaŭ mi est'as kapt'it'o. Mi'a nom'o est'as Johano Carter, kaj Virginio, unu el la ŝtat'o'j de Uson'o, mi'a hejm'o; kial oni permes'is al mi port'i arm'il'o'j'n, tio'n mi ne sci'as, ankaŭ mi ne sci'is, ke mi'a insign'ar'o est'as tiu de ĉef'ul'o.”
Ni'a inter'parol'o inter'romp'iĝ'is per la al'ven'o de iu milit'ist'o port'ant'a arm'il'o'j'n kaj ornam'aĵ'o'j'n, kaj subit'e por mi respond'iĝ'is unu el ŝi'a'j demand'o'j, kaj solv'iĝ'is por mi enigm'o. Mi vid'is, ke la korp'o de mi'a kontraŭ'ul'o est'as nud'ig'it'a, kaj mi kompren'is per la minac'a sed respekt'em'a si'n'ten'o de la al'port'int'o, simil'a si'n'ten'o al tiu de la al'port'int'o de mi'a unu'a ekip'aĵ'o, ke okaz'e de mi'a unu'a batal'o en la aŭdienc'a ĉambr'eg'o mi mort'ig'is mi'a'n kontraŭ'ul'o'n.
Nun mi kompren'is la afer'o'n; mi iĝ'is inic'it'ul'o. Laŭ la krud'a just'ec'o de Mars'o (kio, inter'ali'e, ig'is mi'n nom'i la planed'o'n ”Paradoks'a Planed'o”), oni don'as al mi la honor'o'j'n de venk'int'o — la arm'il'o'j'n kaj rang'o'n de la mort'ig'it'a vir'o. Ver'e, mi iĝ'is Mars'a ĉef'ul'o, pro kio, mi post'e lern'is, rezult'is mi'a pli grand'a liber'ec'o en la aŭdienc'a ĉambr'eg'o.
Kiam mi turn'is mi'n por ricev'i la al'port'at'aĵ'o'j'n, mi rimark'is, ke Tars Tarkas kaj plur'a'j ali'a'j al'proksim'iĝ'is al ni, kaj la okul'o'j de Tars Tarkas demand'e rigard'is al mi. Fin'e li parol'is al mi.
”Vi bon'e parol'as la lingv'o'n de Barsumo, des pli, konsider'e, ke antaŭ kelk'a'j tag'o'j vi est'is mut'a kaj surd'a por ni. Kie vi lern'is ĝi'n, Johano Carter?”
”Vi mem est'as la kaŭz'o de tio, Tars Tarkas,” mi respond'is, ”ĉar vi don'is al mi instru'ist'in'o'n rimark'ind'e kapabl'a'n. Al Solla mi dev'as dank'i pro mi'a lern'ad'o.”
”Ŝi bon'e far'is,” li respond'is, ”sed neces'as polur'i ali'a'j'n fac'et'o'j'n de vi'a eduk'ad'o. Ĉu vi sci'as, kio'n kost'us al vi vi'a ekster'ordinar'a mal'prudent'o, se vi ne sukces'us ambaŭ'foj'e mort'ig'i, kiam vi batal'is kontraŭ la ĉef'ul'o'j, kies insign'ar'o'j'n vi nun port'as?”
”Mi supoz'as, ke tiu, kiu'n mi ne mort'ig'is, est'us mi'n mort'ig'int'a,” mi respond'is, rid'et'e.
”Mal'prav'a vi est'as. Nur en ekstrem'a okaz'o, por defend'i si'n, Mars'a milit'ist'o mort'ig'us kapt'it'o'n. Oni prefer'as konserv'i ili'n por ali'a'j cel'o'j.” Li'a vizaĝ'esprim'o alud'is al eventual'aĵ'o'j ne agrabl'e pri'pens'ebl'a'j.
”Tamen unu afer'o pov'as sav'i vi'n nun. Se, pro vi'a kuraĝ'o, tiel bon'e montr'it'a, Tal Hajus taks'us vi'n ind'a por li'n serv'i, oni ebl'e akcept'us vi'n en la komun'um'o'n, kaj vi iĝ'us plen'rajt'a an'o de Tark. Ĝis ni ating'os la ĉef'sid'ej'o'n de Tal Hajus, Lorkas Tomel vol'as, ke oni don'u al vi la respekt'o'n, kiu'n merit'is vi'a'j ag'o'j. Vi est'os traktat'a de ni kiel ĉef'ul'o de Tark. Mi fin'is parol'i.”
”Mi aŭskult'is vi'n, Tars Tarkas,” mi respond'is. ”Vi bon'e sci'as, ke mi ne est'as indiĝen'o de Barsumo; vi'a'j mor'o'j ne est'as mi'a'j, kaj mi pov'as aĝ'i est'ont'e nur sam'e, kiel mi ĝis nun ag'is, laŭ la instru'o de mi'a konscienc'o kaj la kriteri'o'j de mi'a propr'a popol'o. Se vi las'os mi'n ne'ĝen'at'a, mi pac'e kondut'os; ali'e, la individu'a'j Barsumanoj kun kiu'j mi rilat'os aŭ respekt'os mi'a'j'n rajt'o'j'n de fremd'ul'o inter vi, aŭ dev'os akcept'i la konsekvenc'o'n. Pri unu afer'o est'u cert'a; kia'j ajn est'as vi'a'j intenc'o'j fin'fin'e pri tiu ĉi kompat'ind'a jun'ul'in'o, en la est'ont'ec'o tiu, kiu insult'os aŭ ofend'os si'n, cert'e dev'os renkont'i mi'n en batal'o pri tio.”
Kutim'e mi ne em'as al long'a'j parol'ad'o'j, kaj ĉiam mi evit'is fanfaron'ad'o'n; sed mi bon'e diven'is, kia est'us la frap'ind'a klav'ar'o en tiu ĉi al'vok'o al la verd'a'j Mars'an'o'j.
Mi'a'j vort'o'j profund'e impres'is ili'n, kaj ili'a si'n'ten'o de tiu temp'o ig'is eĉ pli respekt'em'a.
Al Tars Tarkas mem mi'a respond'o ŝajn'e apart'e plaĉ'is, sed li'a sol'a koment'o est'is enigm'ec'a. ”Kaj mi kred'as ke mi bon'e kon'as Tal Hajus, Je'dak'o'n de Tark.”
Nun mi turn'is mi'a'n atent'o'n al Dej'a Tor'is, help'ant'e al ŝi re'star'iĝ'i, kaj ni turn'is ni'n kun'e al la el'ir'ej'o, ignor'ant'e ŝi'a'j'n gard'ist'in'aĉ'o'j'n, kiel ankaŭ la sci'vol'em'a'j'n rigard'o'j'n de la ĉef'ul'o'j. Ĉu mi ne est'as nun ankaŭ ĉef'ul'o? Bon'e, mi ankaŭ nun akcept'os la respond'ec'o'j'n! Ili ne mal'help'is ni'n, kaj tiel est'is, ke Dej'a Tor'is, princ'in'o de Heliumio, kaj Johano Carter, ĝentleman'o de la ŝtat'o Virginio, sekv'at'a'j de la fidel'a Ul'a, pas'is tra plen'a silent'o el la aŭdienc'a ĉambr'eg'o de Lorkas Tomel, Jed inter la Tarkanoj de Barsumo.
Kiam ni ating'is plen'aer'o'n, la du gard'ist'in'o'j kur'e al ven'is, kvazaŭ por de'nov'e pri'gard'i ŝi'n. La kompat'ind'ul'in'o prem'is si'n al mi, kaj mi sent'is sur mi'a brak'o la pren'o'n de ŝi'a'j du et'a'j man'o'j. For'gest'ant'e la vir'in'o'j'n, mi inform'is ili'n, ke est'ont'e Solla pri'zorg'os la kapt'it'in'o'n, kaj mi plu'e inform'is al Sarkoja, ke est'ont'a'j kruel'aĵ'o'j de ŝi al Dej'a Tor'is rezult'ig'os cert'e la mort'o'n de Sarkoja.
Mi'a minac'o est'is mal'bon'e far'it'a, kaj far'is neni'a'n bon'o'n al Dej'a Tor'is, ĉar, kiel mi post'e sci'is, vir'o kaj vir'in'o sur Mars'o neniam mort'ig'as unu la ali'a'n. Sarkoja nur rigard'is ni'n aĉ'humor'e, kaj for'ir'is por el'pens'i diabl'aĵ'o'j'n kontraŭ ni.
Mi baldaŭ trov'is, kie est'as Solla, kaj klar'ig'is al ŝi mi'a'n dezir'o'n, ke ŝi zorg'u pri Dej'a Tor'is kiel ŝi zorg'is pri mi, ankaŭ, ke ŝi trov'u nov'a'n loĝ'ej'o'n, kie Sarkoja ne ĝen'os.
Fin'e mi inform'is ŝi'n, ke mi mem ek'loĝ'os inter la vir'o'j.
Solla rigard'is al la arm'il'o'j en mi'a man'o, kaj al tiu'j port'at'a'j sur mi'a ŝultr'o.
”Vi est'as nun grand'a ĉef'ul'o, Johano Carter,” ŝi dir'is, ”kaj mi dev'as obe'i vi'n, kvankam efektiv'e tio est'as por mi ĉiam ĝoj'o. Tiu, kies arm'il'o'j'n vi port'as, est'is jun'a, sed li est'is eminent'a milit'ist'o, kaj pro si'a'j promoci'ig'o'j kaj mort'ig'o'j preskaŭ ating'is egal'rang'o'n kun Tars Tarkas, kiu, sci'u, est'as du'a'ul'o nur al Lorkas Tomel mem. Vi est'as dek unu'a, kaj en la komun'um'o est'as dek ĉef'ul'o'j kiu'j egal'rang'as kun vi en kuraĝ'o.”
”Kaj se Lorkas Tomel est'us mort'ig'it'a de mi?” mi demand'is.
”Tiam vi, Johano Carter, est'us ĉef'o super ĉiu'j. Sed tio'n vi pov'us gajn'i nur per la dezir'o de la tut'a konsil'ant'ar'o, ke Lorkas Tomel batal'u kontraŭ vi. Ankaŭ, se li atak'us vi'n, vi rajt'us si'n'defend'e mort'ig'i li'n, kaj tiel gajn'i unu'a'n rang'o'n.”
Mi rid'is, kaj turn'is la tem'o'n al ali'a'j afer'o'j. Mi neniel dezir'is mort'ig'i la eminent'ul'o'n, kaj cert'e ne vol'is est'i ”jed ”inter la Tarkanoj.
Mi ir'is kun Solla kaj Dej'a Tor'is por serĉ'i nov'a'n loĝ'ej'o'n, kiu'n ni trov'is en konstru'aĵ'o pli apud'a al la aŭdienc'a ĉambr'eg'o, kaj pli impon'a laŭ arkitektur'a stil'o ol ni'a antaŭ'a lok'o. Ni ankaŭ trov'is en ĝi ver'a'j'n dorm'o'ĉambr'o'j'n, kun antikv'a'j lit'o'j el torn'it'a metal'o, pend'ant'a'j per or'a'j ĉen'eg'ar'o'j fiks'it'a'j en marmor'a'j plafon'o'j. La dekor'aĵ'o'j de la mur'o'j est'is tre divers'spec'a'j, kaj, mal'simil'e al la fresk'o'j en la ali'a'j konstru'aĵ'o'j, montr'is mult'e da hom'a'j figur'o'j. La figur'o'j est'is tiu'j de hom'o'j kia'j mi mem, de kolor'o mult'e pli pal'a ol Dej'a Tor'is. Ili est'is vest'it'a'j de graci'a'j rob'o'j, ornam'it'a'j de metal'o'j kaj juvel'o'j, kaj ili'a'j abund'a'j har'ar'o'j laŭ kolor'o est'is ruĝ'or'bronz'a'j. La vir'o'j est'is sen'barb'a'j, kaj nur kelk'a'j port'is arm'il'o'j'n. La scen'o'j plej'part'e montr'is pal'haŭt'a'n, pal'har'a'n popol'o'n dum lud'o'j.
Dej'a Tor'is inter'prem'is si'a'j'n man'o'j'n kun ek'kri'o de rav'it'ec'o, kiam ŝi rigard'is tiu'j'n bel'a'j'n art'aĵ'o'j'n, far'it'a'j de popol'o jam de long'e for'mort'int'a. Kontraŭ'e, Solla ŝajn'is ne vid'i ili'n.
Ni decid'is uz'i tiu'n ĉambr'o'n, sur la du'a etaĝ'o, kun rigard'o sur la plac'o'n, por Dej'a Tor'is kaj Solla, kaj ali'a'n apud'a'n ĉambr'o'n por kuir'ad'o kaj proviz'aĵ'o'j. Tiam pro mi'a instig'o Solla ir'is por al'port'i lit'aĵ'o'j'n kaj tiom da nutr'aĵ'o kaj kuir'il'o'j kiom ŝi bezon'os, inform'it'e, ke mi ag'os kiel gard'ant'o de Dej'a Tor'is ĝis ŝi re'ven'os.
Kiam Solla for'ir'is, Dej'a Tor'is si'n turn'is al mi kun rid'et'o. ”Kie'n, do, fuĝ'us vi'a kapt'it'in'o, se vi las'us ŝi'n sol'a?
Ŝi pov'us nur post'sekv'i vi'n kaj pet'eg'i vi'a'n protekt'o'n, kaj pet'i pardon'o'n pro si'a'j last'a'temp'a'j kruel'a'j pens'o'j pri vi!”
”Vi prav'as,” mi respond'is, ”al ni ambaŭ mal'ebl'as for'fuĝ'o, krom se ni kun'e far'os tio'n.”
”Mi aŭd'is vi'a'n defi'a'n deklar'o'n al la ul'o, kiu'n vi nom'as Tars Tarkas, kaj ebl'e mi kompren'as vi'a'n situaci'o'n inter ĉi tiu'j hom'o'j, sed neniel mi pov'as kompren'i vi'a'n dir'o'n, ke vi ne est'as indiĝen'o de Barsumo. Je la nom'o de mi'a unu'a pra'av'o mi demand'as, de kie vi ven'as? Vi simil'as al mi'a popol'o, tamen vi mal'simil'as. Vi parol'as mi'a'n lingv'o'n, tamen mi aŭd'is vi'n dir'i al Tars Tarkas, ke nur last'a'temp'e vi lern'is ĝi'n. Ĉiu'j Barsumanoj parol'as la sam'a'n lingv'o'n, de la glaci'kovr'it'a sud'o ĝis la glaci'kovr'it'a nord'o, kvankam diferenc'as ili'a'j skrib'a'j lingv'o'j. Nur en la val'o Dor, kie la River'o Iss mal'plen'ig'as si'n en la perd'it'a'n mar'o'n de Kor'us, oni'dir'e ekzist'as mal'simil'a lingv'o, kaj, krom en la legend'o'j de ni'a'j pra'av'o'j, ne ekzist'as kronik'o, ke ajn'a Barsumano re'ven'is el la River'o Iss, el la bord'o'j de la mar'o de Kor'us, en la val'o Dor. Ne dir'u al mi, ke vi est'as tia re'ven'int'o! Se tiel est'us, ie ajn sur la teren'o de Barsumo oni mort'ig'us vi'n terur'manier'e. Dir'u al mi, ke tiel ne est'as!”
Strang'a lum'o plen'ig'is ŝi'a'j'n okul'o'j'n. Ŝi'a voĉ'o est'is pled'a, kaj ŝi'a'j et'a'j man'o'j, supr'e'n'etend'it'a'j al mi'a'j brust'o'j, prem'ig'is al mi kvazaŭ ŝi vol'us tir'i dement'o'n ĝust'e el mi'a kor'o mem.
”Mi ne bon'e kon'as vi'a'n mor'ar'o'n, Dej'a Tor'is, sed en mi'a propr'a ŝtat'o, Virginio, ĝentleman'o ne mensog'as por si'n sav'i. El Dor mi ne est'as. Neniam mi vid'is la mister'a'n Iss. La perd'it'a mar'o de Kor'us cert'e est'as, rilat'e al mi, ankoraŭ perd'it'a. Ĉu vi kred'as mi'n?”
Kaj subit'e mi konstat'is, ke mi eg'e dezir'as, ke ŝi kred'u mi'n. La kaŭz'o ne est'is, ke mi tim'as la sekv'o'j'n de ĝeneral'a kred'o pri mi'a re'ven'o el la Barsuma ĉiel'o, aŭ infer'o, aŭ kio ajn. Kial, do? Kial mi zorg'u pri ŝi'a kred'o ia ajn? Mi rigard'is mal'supr'e'n al ŝi, al ŝi'a supr'e'n'turn'it'a vizaĝ'o, al ŝi'a'j mir'ind'a'j okul'o'j, rigard'ant'a'j mi'n el la profund'o de ŝi'a anim'o. Kaj kiam ni'a'j okul'o'j renkont'iĝ'is mi kompren'is. Iom mi trem'is.
Ŝajn'e ŝi sam'e sent'is. Kun sopir'o ŝi for'tir'is si'n, flustr'ant'e: ”Johano Carter, mi kred'as vi'n. Mi ne sci'as, kio est'as ”ĝentleman'o,” kaj neniam mi aŭd'is pri ŝtat'o Virginio. Sed en Barsumo neni'u vir'o mensog'as; se li ne vol'as dir'i la ver'o'n, li silent'as. Kie est'as Virginio, vi'a hejm'ter'o?” Ŝajn'is al mi, ke neniam tiel bel'e son'is la nom'o de mi'a hejm'ŝtat'o, kiel ĝi ven'is el la lip'o'j de tiu bel'a knab'in'o en tiu tag'o, nun mal'proksim'a.
”Mi est'as el ali'a mond'o,” mi respond'is, ”la grand'a planed'o. La Ter'o, kiu ĉirkaŭ'vojaĝ'as ni'a'n komun'a'n sun'o'n, plej proksim'e al la orbit'o de vi'a Barsumo, kiu'n ni nom'as Mars'o. Kia'manier'e mi ven'is ĉi tie'n, mi ne pov'as dir'i, ĉar mi mem ne sci'as. Sed jen mi est'as, kaj mi est'as kontent'a, ĉar mi pov'as serv'i al Dej'a Tor'is.”
Long'e kaj demand'e ŝi rigard'is mi'n per mal'trankvil'a'j okul'o'j. Mi sci'is, ke est'as mal'facil'e por ŝi, kred'i mi'a'n dir'o'n, kaj mi ne pov'is esper'i ŝi'a'n kred'o'n, kiom ajn mi avid'is al ŝi'a fid'o kaj respekt'o. Prefer'e mi dir'us neni'o'n ajn pri mi'a de'ven'o, sed neni'u vir'o pov'us rigard'i en la profund'o'n de tia'j okul'o'j, kaj post'e rifuz'i ajn'a'n pet'o'n.
Fin'e ŝi rid'et'is, lev'iĝ'is, kaj dir'is: ”Mi dev'as kred'i, malgraŭ tio, ke mi ne pov'as kompren'i. Mi facil'e konstat'as, ke vi ne aparten'as al la aktual'a Barsumo; vi simil'as al ni, tamen vi mal'simil'as — sed kial mi ĝen'u mi'a'n kap'o'n per tia enigm'o, kiam mi'a kor'o dir'as al mi, ke mi kred'as, ĉar mi vol'as kred'i?”
Tio ja est'is logik'a parol'o, bon'e, ter'ec'e, vir'in'ec'e logik'a, kaj se ŝi kontent'is, mi ne vol'is trov'i difekt'o'j'n en ŝi'a rezon'ad'o.
Fakt'e, tia logik'o est'is la sol'a, aplik'ebl'a al mi'a'j cirkonstanc'o'j. Ni komenc'is ĝeneral'tem'e babil'i nun, ambaŭ mult'e demand'ant'e kaj respond'ant'e. Ŝi tre sci'vol'is pri la mor'o'j de mi'a popol'o, kaj montr'is rimark'ind'a'n sci'o'n pri la afer'o'j de Ter'o. Kiam mi demand'is ŝi'n pri ŝi'a sci'o, ŝi rid'is, kaj dir'is: ”Do, ĉiu lern'ej'a knab'o en Barsumo sci'as komplet'e pri la geografi'o, kaj mult'e pri la faŭn'o kaj veget'aĵ'ar'o, kiel ankaŭ la histori'o de vi'a planed'o, tut'e sam'e kiel li sci'as pri la propr'a. Ja ni pov'as vid'i ĉio'n, kio okaz'as sur Ter'o, kiel vi nom'as ĝi'n: ĉu ĝi ja ne pend'as vid'ebl'e en la ĉiel'o?”
Tio perpleks'is mi'n tiom, kiom mi'a'j dir'o'j est'is surpriz'int'a'j ŝi'n, kaj tio'n mi konfes'is al ŝi. Tiam ŝi klar'ig'is al mi pri la instrument'o'j, kiu'j'n ŝi'a popol'o dum jar'cent'o'j grad'e perfekt'ig'is kaj uz'ad'is, kiu'j ebl'ig'is al ili projekci'i sur ekran'o'n perfekt'a'n bild'o'n de do, kio okaz'ad'as sur iu ajn planed'o, kaj sur mult'a'j el la stel'o'j. Tia'j bild'o'j est'as tiel net'a'j kaj detal'a'j, ke sur grand'ig'it'a'j fotograf'aĵ'o'j oni pov'as vid'i la apart'a'j'n herb'foli'o'j'n, kaj ali'a'j'n objekt'o'j'n sam'e mal'grand'a'j'n. Mi post'e, en Heliumio, vid'is mult'a'j'n tia'j'n bild'o'j'n kaj la instrument'o'j'n, per kiu'j oni far'as ili'n.
”Se, do,” mi demand'is, ”vi tiel bon'e kon'as la afer'o'j'n de mi'a Ter'o, kial vi ne re'kon'as, ke mi est'as sam'spec'a kiel ties indiĝen'o'j?”
De'nov'e ŝi rid'et'is, kiel oni rid'et'as, ted'at'e sed indulg'em'e, je demand'ant'a infan'o.
”Ĉar, Johano Carter, preskaŭ ĉiu planed'o kaj stel'o, kiu hav'as atmosfer'a'j'n kondiĉ'o'j'n sufiĉ'e simil'a'j'n al tiu'j de Barsumo, montr'as spec'o'j'n de best'a viv'ant'aĵ'o tut'e simil'a al vi kaj al mi. Plu'e, la Ter'a'j hom'o'j, preskaŭ sen'escept'e, kovr'as la korp'o'j'n per strang'a'j, mal'bel'a'j ŝtof'pec'o'j, kaj la kap'o'j'n per strang'a'j aĵ'o'j, kies cel'o'n ni neniam pov'is diven'i; kontraŭ'e, vi, kiam la milit'ist'o'j el Tark trov'is vi'n, est'is tut'e en natur'a stat'o, kaj ne'ornam'it'a. La fakt'o, ke vi ne port'is ornam'aĵ'o'j'n, montr'as, ke vi ne est'as el Barsumo, dum'e la mank'o de tiu'j strang'a'j kovr'aĵ'o'j kaŭz'as dub'o'n pri vi'a de'ven'o el Ter'o.”
Post ŝi'a parol'o mi rakont'is la detal'o'j'n pri mi'a for'las'o de Ter'o, klar'ig'ant'e, ke mi'a korp'o kuŝ'is tie, plen'e vest'it'a laŭ la manier'o strang'a por ŝi. En la moment'o, kiam mi fin'is mi'a'n klar'ig'o'n, Solla re'ven'is kun ni'a'j mal'mult'a'j posed'aĵ'o'j, kaj ŝi'a jun'a Mars'a protekt'at'o, kiu, kompren'ebl'e, dev'os loĝ'i kun ili.
Solla demand'is al ni, ĉu iu vizit'is ni'n dum ŝi'a for'est'o, kaj mult'e surpriz'iĝ'is, kiam ni dir'is, ke ne. Ŝi dir'is, ke kiam ŝi supr'e'n'ven'is al ni'a supr'a etaĝ'o kie ni loĝ'as, ŝi renkont'iĝ'is kun Sarkoja, mal'supr'e'n'ir'ant'a. Ni decid'is, ke sen'dub'e Sarkoja est'is kaŝ'e aŭskult'int'a ni'n, sed ĉar ni pov'is memor'i neni'a'n grav'a'n parol'o'n inter ni, ni for'ig'is la afer'o'n el ni'a'j mens'o'j, nur promes'ant'e al ni, ke est'ont'e ni est'os kiel ebl'e plej si'n'gard'em'a'j.
Dej'a Tor'is kaj mi komenc'is ekzamen'i la arkitektur'o'n kaj dekor'aĵ'o'j'n de la bel'a'j ĉambr'o'j en la dom'o, kiu'n ni est'is okup'ant'a'j. Ŝi dir'is al mi, ke tiu'j hom'o'j ver'ŝajn'e viv'is en epok'o antaŭ pli ol cent mil jar'o'j, ili est'is la pra'av'o'j de ŝi'a ras'o, sed inter'miks'iĝ'is kun la ali'a grand'a ras'o de pra'a'j Mars'an'o'j, kiu est'is tre mal'pal'a, preskaŭ nigr'a, kaj ankaŭ kun la sam'temp'a ruĝ'flav'a ras'o.
Tiu'j tri grand'a'j ras'parti'o'j de la pra'a'j Mars'an'o'j est'is dev'ig'at'a'j unu'iĝ'i pro la sek'iĝ'o de la Mars'a'j mar'o'j. La hom'o'j dev'is el'trov'i la relativ'e mal'mult'a'j'n, kaj tiam mal'pli'iĝ'ant'a'j'n fekund'a'j'n ter'pec'o'j'n, kaj defend'i si'n, en nov'a'j viv'kondiĉ'o'j, kontraŭ la sovaĝ'a'j hord'o'j de verd'a'j hom'o'j.
Mult'a'j epok'o'j de inter'miks'iĝ'ad'o rezult'ig'is la ruĝ'a'n ras'o'n, de kiu Dej'a Tor'is est'is blond'a kaj bel'a id'in'o. Dum la jar'cent'o'j da sufer'ad'o, kaj da milit'ad'o inter la divers'a'j propr'a'j ras'o'j, kiel ankaŭ kontraŭ la verd'a'j hom'o'j, kaj ĝis ili orient'iĝ'is al la nov'a'j viv'kondiĉ'o'j, la blond'a'j Mars'an'o'j mult'e perd'is de si'a alt'a civiliz'o kaj si'a delikat'a art'o; sed la aktual'a ruĝ'a ras'o kred'as, ke per si'a'j nov'a'j el'trov'o'j kaj pli praktik'a civiliz'o ĝi plen'e rekompenc'is la en'tomb'ig'o'n de la antikv'a kultur'o.
La antikv'a'j Mars'an'o'j est'is alt'grad'e kultur'it'a'j kaj literatur'em'a'j, sed dum la sort'ŝanĝ'o'j de tiu'j jar'cent'o'j de orient'iĝ'o al nov'a'j viv'kondiĉ'o'j, ne nur ili'a'j evolu'o kaj produkt'em'o plen'e ĉes'is, sed ankaŭ perd'iĝ'is preskaŭ ili'a tut'a arkiv'ar'o, kronik'a kaj literatur'a.
Dej'a Tor'is rakont'is mult'a'j'n interes'a'j'n fakt'o'j'n kaj legend'o'j'n pri tiu perd'it'a ras'o de nobl'a'j kaj bon'kor'a'j hom'o'j. Ŝi dir'is, ke la antikv'a civit'o, en kiu ni trov'iĝ'as, est'is centr'o de komerc'o kaj kultur'o, Korad laŭ nom'o. Ĝi est'is konstru'it'a ĉe natur'a kaj bel'a haven'o, ĉirkaŭ'at'a de mont'o'j. La et'a val'o okcident'e de la civit'o, ŝi klar'ig'is, est'as la sol'a rest'aĵ'o de la haven'o, kaj la tra'ir'ej'o tra la mont'o'j al la mal'nov'a mar'fund'aĵ'o est'is la ŝanel'o, kiu'n la ŝip'ar'o tra'ir'is al'ir'ant'e la pord'eg'o'j'n de la civit'o.
Mult'a'j est'as tia'j civit'o'j sur la bord'o'j de la antikv'a'j mar'o'j; kaj pli mal'grand'a'j'n, kvankam mal'pli mult'nombr'e, oni trov'as konverĝ'ant'a'j al la centr'o de la ocean'o'j, ĉar la hom'o'j trov'is, ke ili dev'is sekv'i la retro'ir'ant'a'n akv'o'n, ĝis la neces'o dev'ig'is ili'n al ili'a fin'a sav'iĝ'o, la tiel nom'at'a'j Mars'a'j kanal'o'j.
Tiel ni profund'iĝ'is en esplor'ad'o de la konstru'aĵ'o, kaj en ni'a propr'a inter'parol'ad'o, ke la post'tag'mez'o jam plej'part'e for'pas'is. Ni re'konsci'iĝ'is pri la aktual'ec'o pro send'it'o de Lorkas Tomel, kiu pet'is mi'n aper'i tuj antaŭ li'a moŝt'o. Adiaŭ'ant'e al Dej'a Tor'is kaj al Solla, kaj ordon'ant'e al Ul'a, ke li rest'u gard'ant'a, mi rapid'is al la aŭdienc'a ĉambr'eg'o, kie mi trov'is, ke Lorkas Tomel kaj Tars Tarkas sid'as sur la tribun'o.
Kiam kun salut'o mi en'ir'is, Lorkas Tomel sign'is, ke mi proksim'iĝ'u al li. Fiks'ant'e si'a'j'n grand'a'j'n, mal'bel'eg'a'j'n okul'o'j'n sur mi'a'j'n, li dir'is: ”Dum nur kelk'a'j tag'o'j vi est'is ĉe ni, tamen dum tiu temp'o per vi'a brav'ec'o vi gajn'is alt'a'n rang'o'n inter ni.
Tiel est'u, tamen vi ne est'as unu el ni; vi ne ŝuld'as lojal'ec'o'n al ni.”
”Vi'a situaci'o,” li daŭr'ig'is, ”est'as strang'a. Vi est'as kapt'it'o ni'a, tamen vi far'as ordon'o'j'n, kiu'j'n oni dev'as obe'i.
Vi est'as fremd'ul'o, tamen vi est'as ĉef'ul'o en Tark. Vi est'as et'ul'o, tamen vi pov'as mort'ig'i grand'a'n milit'ist'o'n per unu frap'o de vi'a pugn'o. Kaj nun oni raport'as, ke vi plan'as fuĝ'i kun ali'a kapt'it'o de ali'a ras'o, fakt'e, kun kapt'it'in'o, kiu laŭ propr'a konfes'o du'on'e kred'as, ke vi est'as re'ven'int'o el la val'o de Dor. Iu ajn el tiu'j du akuz'o'j, prav'ig'it'a, sufiĉ'us por oficial'e mort'ig'i vi'n, sed ni est'as just'a popol'o, kaj kiam ni re'ir'os al Tark oni laŭ'jur'e proces'os vi'n, se tiel ordon'os ni'a Tal Hajus.”
”Sed,” li daŭr'ig'is per si'a sovaĝ'a gorĝ'voĉ'o, ”se vi fuĝ'os kun la ruĝ'a knab'in'o, mi est'as tiu, kiu dev'os respond'i al Tars Tarkas, kaj dev'os aŭ pruv'i mi'a'n rajt'o'n ordon'i, aŭ la metal'o de mi'a kadavr'o aparten'os al pli kapabl'a vir'o, ĉar tia est'as la mor'o de la Tarkanoj.”
”Mi ne hav'as kverel'o'n kun Tars Tarkas; kun'e ni reg'as super la plej grand'a el la mal'pli grand'a'j komun'um'o'j de la verd'a'j hom'o'j. Ni ne vol'as batal'i inter ni; tial, se vi est'us mort'int'a, Johano Carter, tio ĝoj'ig'us mi'n. Laŭ nur du kondiĉ'o'j, tamen, ni rajt'as mort'ig'i vi'n sen ordon'o por tio de Tal Hajus; aŭ en du'op'a batal'o si'n'defend'e, se vi atak'us iu'n el ni, aŭ se ni trov'us vi'n fuĝ'ant'a.”
”Pro just'ec'o mi avert'as vi'n, ke ni atend'as unu el tiu'j du okaz'o'j, por sen'ig'i ni'n de tia grand'a respond'ec'o. Est'as por ni tre grav'e bon'e liver'i la ruĝ'a'n knab'in'o'n en la man'o'j'n de Tal Hajus. Ne dum mil jar'o'j ni Tarkanoj far'is tia'n bon'a'n kapt'o'n; ŝi est'as la nep'in'o de la plej eminent'a el la ruĝ'a'j je'dak'o'j, ni'a plej grand'a mal'amik'o. Nun mi fin'is parol'i. La ruĝ'a knab'in'o dir'is, ke mank'as al ni human'a'j sentiment'o'j, sed ni est'as just'a kaj ver'parol'a ras'o. Vi rajt'as for'ir'i.”
Mi turn'is mi'n kaj for'las'is la aŭdienc'a'n ĉambr'eg'o'n.
Jen, do, la labor'o de Sarkoja ek'nask'as rezult'o'j'n! Mi sci'is, ke neni'u ali'a pov'us dis'vast'ig'i la fam'o'n tiel rapid'e ating'int'a'n la orel'o'j'n de Lorkas Tomel, kaj nun mi re'memor'is la part'o'j'n de la konversaci'o, kiu'j tem'is pri fuĝ'o kaj pri mi'a de'ven'o.
En la nun'a temp'o Sarkoja est'is la plej mal'jun'a kaj fid'at'a el la in'o'j de Tars Tarkas. Tiel ŝi est'is tre potenc'a post la tron'o, ĉar neni'u milit'ist'o est'is tiel fid'at'a de Lorkas Tomel kiel li'a kapabl'a leŭtenant'o, Tars Tarkas.
Tamen, anstataŭ for'ig'i el la mens'o la pens'o'j'n pri eventual'a fuĝ'o, mi'a intervju'o kun Lorkas Tomel nur koncentr'ig'is mi'a'n tut'a'n pens'ar'o'n al la tem'o. Nun, pli ol antaŭ'e, mi'n impres'is la urĝ'a neces'o fuĝ'i rilat'e al Dej'a Tor'is, ĉar mi konvink'iĝ'is, ke terur'a sort'o atend'is ŝi'n el la man'o'j de Tal Hajus. Laŭ la pri'skrib'o de Solla, tiu monstr'o est'as en'karn'ig'aĵ'o de la long'a'j epok'o'j de kruel'ec'o kaj brut'ec'o, el kiu'j li de'ven'is. Sen'kor'a, ruz'ec'a, kaj sen'skrupul'a, li est'as, kontrast'e al la plej'mult'o de si'a'j sam'ras'an'o'j, sklav'o de tiu brut'a pasi'o, kiu'n la mal'pli'iĝ'ant'a postul'o por nask'ad'o sur ili'a mort'ant'a planed'o preskaŭ tut'e trankvil'iĝ'is ĉe la Mars'an'o'j.
Pens'ant'e, ke ebl'e la di'in'ec'a Dej'a Tor'is fal'os en la man'o'j'n de tia tip'o, mi mal'varm'e ek'ŝvit'is. Pli bon'e, se ni konserv'os la amik'a'j'n kugl'o'j'n por ni'a'j last'a'j moment'o'j, kiel far'is tiu'j kuraĝ'a'j vir'in'o'j de mi'a propr'a land'o, kiu'j mort'ig'is si'n prefer'e ol traf'iĝ'i en la man'o'j'n de la indi'an'o'j.
Dum mi, plen'a de nigr'a'j sent'o'j, vag'is sur la plac'o, Tars Tarkas ven'is el la aŭdienc'ej'o kaj proksim'iĝ'is al mi.
Li'a si'n'ten'o al mi est'is tut'e sam'a, kiel antaŭ kelk'a'j moment'o'j.
”Kie est'as vi'a loĝ'ej'o, Johano Carter?” li demand'is.
”Neniu'n mi elekt'is,” mi respond'is. ”Ŝajn'is al mi plej bon'e, loĝ'ig'i mi'n aŭ en sol'ec'o, aŭ inter la ali'a'j milit'ist'o'j, kaj mi atend'is okaz'o'n, pet'i vi'a'n konsil'o'n. Vi bon'e sci'as,”
kaj mi rid'et'is nun, ”ke mi ankoraŭ ne orient'ig'is pri ĉiu'j mor'o'j de Tark.”
”Ven'u kun mi,” li ordon'is, kaj kun'e ni ir'is trans la plac'o'n al konstru'aĵ'o kiu, ĝoj'ig'e por mi, plej proksim'e apud'is al tiu, kiu'n okup'is Solla kaj ŝi'a'j protekt'at'o'j.
”Mi'a loĝ'ej'o est'as sur la unu'a etaĝ'o de tiu ĉi konstru'aĵ'o,” li dir'is, ”kaj la du'a etaĝ'o ankaŭ est'as plen'e okup'at'a de milit'ist'o'j, sed la tri'a kaj la pli supr'a'j etaĝ'o'j est'as ne'okup'at'a'j; vi pov'as elekt'i inter ili.”
”Mi kompren'as,” li dir'is, ”ke vi for'don'is vi'a'n vir'in'o'n al la ruĝ'a kapt'it'in'o. Nu, vi ja dir'is, ke vi'a'j mor'o'j ne est'as ni'a'j, sed vi pov'as batal'i sufiĉ'e bon'e, por pov'i ag'i laŭ'plaĉ'e, tial, se vi vol'as don'i vi'a'n vir'in'o'n al kapt'it'in'o, tio est'as vi'a propr'a afer'o; sed kiel ĉef'ul'o vi neces'e dev'as hav'i serv'ist'in'o'j'n, kaj laŭ ni'a'j mor'o'j vi rajt'as elekt'i kelk'a'j'n aŭ ĉiu'j'n de la serv'ist'in'o'j aparten'int'a'j al la ĉef'ul'o'j, kies metal'o'j'n vi nun port'as.”
Mi dank'is al li, sed dir'is, ke mi pov'os bon'e fart'i sen help'o, krom rilat'e al manĝ'o'prepar'ad'o. Li promes'is send'i al mi vir'in'o'j'n por tiu cel'o, ankaŭ por zorg'i pri mi'a'j arm'il'o'j kaj la fabrik'ad'o de mi'a paf'aĵ'o. Mi propon'is, ke ili ankaŭ al'port'u kelk'a'j'n el la por'dorm'a'j silk'o'j kaj pelt'o'j, kiu'j aparten'as al mi kiel batal'hav'aĵ'o, ĉar la nokt'o'j est'as mal'varm'a'j, kaj propr'a'j'n mi ne posed'as.
Promes'int'e tio'n far'i, li for'ir'is. Trov'iĝ'int'e sol'a, mi supr'e'n'ir'is la serpent'a'n koridor'o'n al la supr'a'j etaĝ'o'j, por serĉ'i taŭg'a'n loĝ'ej'o'n, kaj vag'is tra ĉambr'o'j sam'e bel'a'j kiel en la ali'a'j konstru'aĵ'o'j.
Fin'e mi elekt'is antaŭ'a'n ĉambr'o'n sur la tri'a etaĝ'o, ĉar ĝi pli'apud'ig'is mi'n al Dej'a Tor'is, kies loĝ'ej'o est'is sur la du'a etaĝ'o de la plej apud'a konstru'aĵ'o, kaj subit'e mi ek'pens'is, ke mi pov'os konstru'i i'a'n komunik'il'o'n, per kiu ŝi pov'us signal'i al mi, se ŝi bezon'us de mi serv'o'n aŭ protekt'o'n.
Apud mi'a dorm'ej'o est'is ban'ej'o'j, vest'o'ĉambr'o'j kaj ali'a'j ĉambr'o'j, en'tut'e dek. La fenestr'o'j de la mal'antaŭ'a'j ĉambr'o'j don'is rigard'o'n sur grand'eg'a'n kort'o'n, kiu form'is centr'o'n de kvadrat'aĵ'o, far'it'a de la konstru'aĵ'o'j, kiu'j front'is al la kvar apud'a'j strat'o'j, nun uz'at'a por loĝ'ig'i la divers'a'j'n best'o'j'n, kiu'j aparten'as al la milit'ist'o'j okup'ant'a'j la apud'a'j'n konstru'aĵ'o'j'n.
La kort'o est'is super'kresk'at'a de la flav'a, musk'o'simil'a veget'aĵ'o, kiu kovr'as preskaŭ la tut'a'n surfac'o'n de Mars'o, tamen mult'nombr'a'j fontan'o'j, statu'o'j, kaj laŭ'bark'ad'o'j atest'is pri la bel'ec'o de la kort'o en antikv'a'j temp'o'j, kiam ĝi est'is ornam'at'a de la blond'har'a, rid'ant'a popol'o kiu'n sever'a'j kaj ne'ŝanĝ'ebl'a'j kosm'a'j leĝ'o'j for'pel'is el la hejm'o'j, kaj el ĉio, krom la ne'klar'a'j legend'o'j de ili'a'j id'o'j.
Oni pov'us facil'e bild'ig'i al si la bel'eg'a'n foli'ar'o'n de la abund'a Mars'a veget'aĵ'ar'o, kiu iam plen'ig'is tiu'n ĉi scen'o'n per viv'o kaj kolor'o; la svelt'a'j'n figur'o'j'n de la bel'a'j vir'in'o'j, la rekt'statur'a'j'n kaj gracil'a'j'n vir'o'j'n; la rid'ant'a'j'n, petol'ant'a'j'n infan'o'j'n, ĉio'n en sun'lum'o, en feliĉ'o, en pac'o. Tiel tra epok'o'j de mal'lum'o, de kruel'ec'o, de ne'sci'aĉ'o, ĝis ili'a'j hered'a'j instinkt'o'j pri kultur'o kaj human'ec'o lev'iĝ'is triumf'e en form'o de la fin'a kompon'it'a ras'o, kiu hav'as nun la hegemoni'o'n sur Mars'o.
Mi'a'j pens'o'j abrupt'e romp'iĝ'is pro la al'ven'o de plur'a'j jun'ul'in'o'j port'ant'a'j ŝarĝ'o'j'n da arm'il'o'j, silk'o'j, pelt'o'j, juvel'o'j, kuir'il'o'j kaj barel'o'j'n da nutr'aĵ'o kaj trink'aĵ'o, inkluziv'e de mult'e da ŝtel'it'aĵ'o el la aviad'il'o. Ŝajn'is, ke ĉio est'is antaŭ'e la propr'aĵ'o de la du ĉef'ul'o'j mort'ig'it'a'j de mi, kaj tiel iĝ'is mi'a, laŭ la mor'o'j de Tark. Laŭ mi'a ordon'o ili met'is ĉio'n en unu el la mal'antaŭ'a'j ĉambr'o'j, kaj for'ir'is por du'a'n foj'o'n port'i ŝarĝ'o'j'n, kiu'j, ili inform'is mi'n, komplet'ig'is mi'a'n posed'aĵ'o'n. Ĉi foj'e akompan'is ili'n dek ĝis dek kvin ali'a'j vir'in'o'j kaj jun'ul'o'j, kiu'j, oni dir'is, est'is la sekv'ant'ar'o'j de la du ĉef'ul'o'j.
Ne tem'is pri famili'o'j, nek pri edz'in'o'j aŭ serv'ist'o'j; la rilat'o est'is iom strang'spec'a, kaj tiel mal'simil'a al io ajn de ni kon'at'a, ke est'as mal'facil'e pri'skrib'i ĝi'n. Inter la verd'a'j Mars'an'o'j ĉio est'as posed'at'a komun'e, krom la person'a'j arm'il'o'j, ornam'aĵ'o'j, dorm'silk'o'j kaj pelt'o'j de la individu'o'j. Nur al tiu'j oni pov'as pretend'i posed'rajt'o'n, kaj eĉ da tiu'j oni ne rajt'as posed'i pli, ol neces'as por la propr'a uz'o. Ĉio krom'a est'as ten'at'a nur en gard'a rol'o, kaj est'as trans'don'ot'a al la pli jun'a'j an'o'j de la komun'um'o laŭ'bezon'e.
La vir'in'o'j kaj infan'o'j en la sekv'ant'ar'o de iu vir'o est'as kompar'ebl'a'j al milit'ist'a unu'aĵ'o, pri kiu li divers'manier'e respond'ec'as, ekzempl'e en la fak'o'j de instru'ad'o, disciplin'o, nutr'ad'o, kaj la postul'o'j de ili'a konstant'a vag'ad'o, kaj ili'a sen'ĉes'a batal'ad'o kontraŭ ali'a'j komun'um'o'j kaj kontraŭ la ruĝ'a'j Mars'an'o'j. Li'a'j vir'in'o'j neniel est'as edz'in'o'j. La verd'a'j Mars'an'o'j ne uz'as vort'o'n, kiu hav'as signif'o'n simil'a'n al ni'a Ter'a vort'o. La par'iĝ'o ĉe ili okaz'as nur pro interes'o de la komun'um'o, kaj sen atent'o al la princip'o de natur'a selekt'o. La konsil'ant'ar'o de ĉef'ul'o'j en ĉiu komun'um'o reg'as la afer'o'n tiel definitiv'e, kiel la posed'ant'o de ĉeval'bred'ej'o pri'zorg'as la scienc'a'n bred'ad'o'n de si'a'j best'o'j por la ĝeneral'a pli'bon'ig'o.
En la teori'o la afer'o pov'as est'i bel'son'a, kiel oft'e okaz'as pri teori'o'j, sed la rezult'o de la long'a efektiv'ig'ad'o de tia ne'natur'a mor'o, kun'e kun la fakt'o, ke oni taks'as la komun'um'a'n interes'o'n al la infan'o'j pli grav'a ol tiu'n de la patr'in'o, montr'iĝ'as per la rezult'ant'a'j mal'varm'a'j kaj kruel'a'j karakter'o'j, kaj ili'a funebr'ec'a, sen'humur'a kaj sen'am'a viv'ad'o.
Est'as ver'e, ke la verd'a'j Mars'an'o'j est'as ekstrem'e ĉast'em'a'j, apart'e de kelk'a'j degener'a'j tip'o'j, kia'j Tal Hajus; sed mult'e pli dezir'ind'a est'us pli egal'a ekvilibr'o de hom'a'j trajt'o'j, eĉ se rezult'us iom'a kaj kelk'foj'a erar'paŝ'o mal'ĉast'a.
Trov'ant'e, ke mi dev'as akcept'i la respond'ec'o'n por la sekv'ant'ar'o'j, vol'e-ne'vol'e, mi ordon'is al ili trov'i loĝ'ej'o'n sur la supr'a'j etaĝ'o'j, kaj las'i la tri'a'n etaĝ'o'n por mi. Al unu el la knab'in'o'j mi don'is la task'o'n pri'zorg'i simpl'a'n kuir'ad'o'n por mi, kaj ordon'is al la ali'a'j re'pren'i la divers'a'j'n labor'o'j'n, kiu'j'n ili antaŭ'e far'is. Post'e mi mal'mult'e vid'is ili'n, kio ne ĝen'is mi'n.
Post la batal'o kontraŭ la aviad'il'o'j, la komun'um'o rest'is en la civit'o dum plur'a'j tag'o'j, ne vol'ant'e far'i la al'hejm'a'n marŝ'o'n ĝis ili pov'os est'i cert'a'j, ke la aviad'il'ar'o ne re'ven'os; eĉ tia milit'em'a popol'o, kiel la verd'a'j Mars'an'o'j, vol'is evit'i, ke la mal'amik'ar'o traf'u ili'n sur la sen'ŝirm'a'j plat'aĵ'o'j, mal'help'at'a'j'n pro kavalkad'o'j de ĉar'o'j kaj infan'o'j.
Dum ni'a period'o de ne'ag'em'o, Tars Tarkas instru'is mi'n pri mult'a'j el la mor'o'j de milit'o ĉe la Tarkanoj, ankaŭ pri la art'o de rajd'ad'o sur la grand'a'j best'o'j, kiu'j port'is la milit'ist'o'j'n. La best'o'j, nom'at'a'j ”toatoj,” est'as sam'e danĝer'a'j kaj mal'bon'vol'a'j kiel ili'a'j mastr'o'j, sed unu'foj'e sub'jug'it'a'j, ili est'as sufiĉ'e reg'ebl'a'j por serv'i al la verd'a'j Mars'an'o'j.
Du el tiu'j best'o'j iĝ'is mi'a'j propr'a'j, ven'ant'a'j de la milit'ist'o'j, kies metal'o'n mi port'is, kaj baldaŭ mi pov'is reg'i ili'n sam'e facil'e kiel la indiĝen'o'j. La metod'o ne est'is tre komplik'a. Se la toatoj ne respond'is sufiĉ'e rapid'e al la telepati'a'j instrukci'o'j de si'a'j rajd'ant'o'j, ili ricev'is fort'eg'a'n frap'o'n inter la orel'o'j per la ten'il'o de pistol'o, kaj se ili ribel'em'is, la frap'ad'o daŭr'is, ĝis ili aŭ ced'is, aŭ for'ĵet'is si'a'j'n rajd'ant'o'j'n.
En ĉi last'a okaz'o, tem'is pri ĝis'mort'a lukt'o inter vir'o kaj best'o. Se la vir'o sufiĉ'e rapid'e uz'is la pistol'o'n, li viv'is por de'nov'e rajd'i, sed sur ali'a best'o; se la kontraŭ'o okaz'is, li'a'j vir'in'o'j kolekt'is li'a'n ŝir'it'a'n korp'o'n, kaj brul'ig'is ĝi'n laŭ la kutim'o de Thark.
Mi'a spert'o pri Ul'a decid'ig'is mi'n eksperiment'i per bon'kor'ec'o en mi'a eduk'o al la toatoj. Unu'e mi instru'is al ili, ke van'e ili prov'os for'ĵet'i mi'n de si'a'j dors'o'j, kaj eĉ mi frap'is ili'n fort'e, inter la orel'o'j por memor'ig'i ili'n, ke mi mastr'as. Post'e mi grad'e akir'is ili'a'n fid'o'n sufiĉ'e simil'metod'e, kiel ĉe mi'a'j Ter'a'j ĉeval'o'j. Mi ĉiam est'is lert'a kaj human'a pri best'o'j ĝeneral'e, kaj pro inklin'o, kaj por akir'i bon'a'j'n rezult'o'j'n. Ĉiam mi pov'is mort'ig'i hom'o'n, se neces'e, kun mal'pli da bedaŭr'o, ol kompat'ind'a'n, sen'kulp'a'n best'o'n.
Post kelk'a'j tag'o'j mi'a'j toatoj mir'ig'is la tut'a'n komun'um'o'n. La best'o'j sekv'is mi'n kiel hund'o'j, frot'ant'e si'a'j'n grand'a'j'n naz'o'j'n al mi'a korp'o por montr'i si'a'n am'em'o'n, kaj respond'ant'e al ĉiu mi'a vok'o kun rapid'ec'o kaj obe'em'o, pro kiu'j la Mars'a'j milit'ist'o'j atribu'is al mi i'a'n Ter'a'n kapabl'o'n ne'kon'at'a'n sur Mars'o.
”Kia'manier'e vi sorĉ'is ili'n?” demand'is Tars Tarkas en iu post'tag'mez'o, kiam li est'is vid'int'a mi'n met'i mi'a'n brak'o'n en la faŭk'o'n de unu el mi'a'j toatoj, kiu est'is kojn'um'int'a ŝton'pec'o'n inter du dent'o'j'n dum ĝi manĝ'is la muk'o'simil'a'n veget'aĵ'o'n en ni'a kort'o.
”Per bon'kor'ec'o,” mi respond'is. ”Sci'u, Tars Tarkas, la mol'a'j sentiment'o'j hav'as valor'o'n, eĉ por milit'ist'o. En kriz'temp'o de batal'o, kiel ankaŭ dum marŝ'ad'o, mi sci'as, ke mi'a'j toatoj obe'os ĉiu'n ordon'o'n mi'a'n, kaj tial mi'a batal'a kapabl'o est'as pli'grand'ig'it'a, kaj mi est'as pli bon'a milit'ist'o, ĉar bon'kor'a mastr'o. La ali'a'j milit'ist'o'j trov'us avantaĝ'o'n por si, kiel ankaŭ por la komun'um'o, se ili al'pren'us ĉi'rilat'e mi'a'j'n metod'o'j'n. Vi mem ja dir'is antaŭ kelk'a'j tag'o'j, ke la best'o'j, pro la ne'cert'ec'o de si'a'j humor'o'j, oft'e ŝanĝ'as venk'o'j'n al mal'venk'o'j, pro em'o, en kriz'a'j moment'o'j de la batal'o, for'ĵet'i kaj ŝir'i si'a'j'n rajd'ant'o'j'n.”
”Montr'u al mi, kiel vi ating'as tia'j'n rezult'o'j'n,” est'is la sol'a respond'o de Tars Tarkas.
Tial mi klar'ig'is la tut'a'n sistem'o'n, laŭ kiu mi dres'is la best'o'j'n, kaj post'e li ig'is mi'n ripet'i ĉio'n antaŭ Lorkas Tomel kaj la kun'ven'ig'it'a'j milit'ist'o'j. Tio est'is la komenc'o de nov'a viv'o por la kompat'ind'a'j best'o'j, kaj antaŭ ol mi for'las'is la komun'um'o'n de Lorkas Tomel, mi pov'is kun kontent'o rigard'i al tut'e bon'e reg'ebl'a kaj obe'em'a best'ar'o. La preciz'ig'a kaj rapid'ig'a efik'o al la milit'a klopod'o est'is tiel rimark'ind'a, ke Lorkas Tomel donac'is al mi pez'a'n or'a'n maleol'um'o'n de si'a propr'a krur'o, kiel sign'o'n de si'a ŝat'o al mi'a serv'o.
En la sep'a tag'o post la batal'o kontraŭ la aviad'il'o'j ni de'nov'e ek'marŝ'is al Tark, post decid'o de Lorkas Tomel, ke mal'aper'is ĉia ver'ŝajn'ec'o de nov'a atak'o.
Dum la tag'o'j tuj antaŭ ni'a for'ir'o mi mal'mult'e renkont'iĝ'is kun Dej'a Tor'is, ĉar Tars Tarkas mult'e okup'is mi'n pro mi'a'j lecion'o'j pri Mars'a milit'o, ankaŭ mi okup'iĝ'is per dres'ad'o de mi'a'j toatoj. Kiam mi kelk'foj'e vizit'is ŝi'a'n loĝ'ej'o'n, ŝi est'is for, promen'ant'e sur la strat'o'j kun Solla, aŭ esplor'ant'e la konstru'aĵ'o'j'n apud la plac'o.
Mi est'is avert'int'a ili'n ne vag'i mal'proksim'e de la plac'o, pro la blank'a'j simi'eg'o'j, kies sovaĝ'ec'o'n mi kon'is tiel bon'e. Tamen, ĉar Ul'a ĉiam akompan'is ili'n kaj Solla est'is bon'e arm'it'a, ne est'is grand'a kaŭz'o por tim'o.
En la vesper'o antaŭ ni'a for'ir'o mi vid'is ili'n al'proksim'iĝ'i laŭ unu el la grand'a'j avenu'o'j konduk'ant'a'j en la plac'o'n de orient'e. Mi al'ir'is por renkont'i ili'n, kaj dir'ant'e al Solla, ke mi akcept'os respond'ec'o'n pri la gard'ad'o de Dej'a Tor'is, mi ordon'is, ke ŝi re'ir'u al si'a loĝ'ej'o por iu komisi'et'o. Mi hav'is ŝat'o'n kaj fid'o'n al Solla, sed ial dezir'is est'i sol'a kun Dej'a Tor'is, kiu simbol'is por mi ĉio'n sur mi'a Ter'o de agrabl'a kaj simpati'a kun'ul'ec'o. Ŝajn'is est'i inter ni lig'il'o'j de komun'a interes'o tiel fort'a'j, kvazaŭ ni nask'iĝ'is sub la sam'a tegment'o, anstataŭ sur apart'a'j planed'o'j, rapid'eg'ant'a'j tra la spac'o mal'proksim'e unu de la ali'a je preskaŭ kvin'dek milion'o'j da mejl'o'j.
Mi est'is cert'a, ke ŝi part'o'pren'as mi'a'j'n sent'o'j'n, ĉar kiam mi al'proksim'iĝ'is, la esprim'o de kompat'ind'a sen'esper'o for'las'is ŝi'a'n simpati'a'n vizaĝ'o'n, don'ant'e lok'o'n al rid'et'o de bon'ven'ig'a ĝoj'o, dum ŝi met'is si'a'n dekstr'a'n man'et'o'n sur mi'a'n mal'dekstr'a'n ŝultr'o'n, laŭ la salut'kutim'o Ruĝ'mars'an'a.
”Sarkoja dir'is al Solla, ke vi iĝ'is ver'a an'o de Tark,” ŝi dir'is, ”kaj ke de nun mi ne pli oft'e vid'os vi'n, ol la ali'a'j'n milit'ist'o'j'n.”
”Sarkoja est'as grand'eg'a mensog'ul'in'o,” mi respond'is, ”malgraŭ la Tarkana fanfaron'o pri absolut'a ver'dir'em'o.”
Dej'a Tor'is rid'is. ”Mi sci'is, ke eĉ far'iĝ'int'e an'o de la komun'um'o, vi rest'os amik'o mi'a. Ekzist'as sentenc'o en Barsumo, ke milit'ist'o pov'as ŝanĝ'i si'a'n metal'o'n, sed ne si'a'n kor'o'n.”
”Mi'a'opini'e,” ŝi daŭr'ig'is, ”ili prov'is apart'ig'i ni'n, ĉar kiam ajn vi ne deĵor'is, iu el la pli mal'jun'a'j vir'in'o'j el la sekv'ant'ar'o de Tars Tarkas serĉ'is i'a'n pretekst'o'n por for'ig'o de mi kaj Solla, ili dev'ig'is mi'n labor'i en la kavern'o'j sub la konstru'aĵ'o'j, por miks'i ili'a'n terur'a'n radium'a'n pulvor'o'n, kaj fabrik'i ili'a'n paf'aĵ'o'n. Ĉu vi rimark'is, ke ili'a'j kugl'o'j eksplod'as, kiam ili ek'frap'as? Nu, la mal'diafan'a, ekster'a kovr'aĵ'o romp'iĝ'as pro la ek'frap'o, mal'kovr'ant'e vitr'a'n cilindr'o'n, preskaŭ solid'o'n, en kies antaŭ'a part'o est'as er'et'o de radium'a pulvor'o. En la moment'o, kiam la sun'lum'o, eĉ difuz'a, traf'as tiu'n pulvor'o'n, ĉi tio eksplod'as kun fort'o, kontraŭ kiu neni'o pov'us kontraŭ'star'i. Se iam vi vid'os nokt'a'n batal'o'n, vi rimark'os la mank'o'n de tia'j eksplod'o'j, sed en la post'a maten'o aŭd'ig'os ĉie la eksplod'o'j de paf'aĵ'o'j el la antaŭ'a nokt'o. Kutim'e, tamen, oni dum'nokt'e uz'as sen'eksplod'a'j'n paf'aĵ'o'j'n.”
Malgraŭ tio, ke la klar'ig'o de Dej'a Tor'is pri tia mir'ind'a fenomen'o de Mars'a milit'o mi'n tre interes'is, pli mult'e tuŝ'is mi'n en la moment'o la problem'o pri ili'a trakt'ad'o al ŝi. Ne est'is supr'iz'e, ke ili ten'as ŝi'n for de mi, sed tio ja koler'ig'is mi'n, ke ili dev'ig'as ŝi'n al danĝer'a kaj sever'a labor'o.
”Ĉu iam ili trakt'is vi'n kruel'e aŭ mal'honor'ig'e, Dej'a Tor'is?” mi demand'is, sent'ant'e, ke la varm'eg'a sang'o de mi'a'j pra'av'o'j salt'as en mi'a'j vejn'o'j, dum mi atend'is ŝi'a'n respond'o'n, ”Nur en tre et'a'j afer'o'j, Johano Carter,” ŝi respond'is, ”neniel dolor'ig'e, krom al mi'a mem'estim'o. Ili sci'as, ke mi est'as id'in'o de dek mil je'dak'o'j, ke ebl'as konstat'i la Uni'o'n sen'inter'romp'a'n de mi'a de'ven'o de la konstru'int'o de la unu'a grand'a akv'o'voj'o, kaj ili, kiu'j ne kon'as eĉ si'a'j'n patr'in'o'j'n, est'as ĵaluz'a'j pri mi. En la kor'o ili abomen'as si'a'j'n sort'o'j'n, kaj tial spit'as mi'n, kiu simbol'as ĉio'n, kio'n ili ne hav'as, ĉio'n, kio'n ili plej avid'as kaj ne pov'as akir'i. Ni kompat'u ili'n, mi'a ĉef'ul'o, ĉar eĉ se ili mort'ig'os ni'n, ni pov'as don'i al ili kompat'o'n; ni est'as pli grand'anim'a'j ol ili, kaj ili sci'as tio'n.”
Se mi kompren'us la signif'o'n de tiu'j vort'o'j, ”mi'a ĉef'ul'o,” uz'it'a'j de Ruĝ'mars'an'in'o al vir'o, mi ricev'us la plej grand'a'n surpriz'o'n de mi'a viv'o, sed mi ne kompren'is tiam, nek dum mult'a'j monat'o'j post'e. Jes, mi dev'is ankoraŭ mult'o'n lern'i sur Barsumo.
”Jes, Dej'a Tor'is, ver'ŝajn'e est'os plej saĝ'e, se ni klin'iĝ'os antaŭ ni'a sort'o kiel ebl'e plej bon'mien'e; tamen mi esper'as, ke mi ĉe'est'os mem, kiam proksim'foj'e iu ajn Mars'an'o, verd'a, ruĝ'a, brun'a aŭ purpur'a, kuraĝ'aĉ'os eĉ kun'tir'i la brov'o'j'n je vi, mi'a princ'in'o.”
Dej'a Tor'is ten'is la spir'o'n pro mi'a'j last'a'j vort'o'j, kaj rigard'is al mi per grand'iĝ'int'a'j okul'o'j. Post strang'a et'rid'o, kiu don'is sorĉ'a'j'n kav'et'o'j'n al la angul'o'j de ŝi'a buŝ'o, ŝi sku'is la kap'o'n kaj el'kri'is: ”Kia infan'o! Grand'a milit'ist'o, kaj tamen fuŝ'paŝ'ant'a infan'et'o!”
”Kiel mi mis'parol'is?” mi demand'is, tre perpleks'it'a.
”Iu'n tag'o'n vi sci'os, Johano Carter, se ni viv'os; sed mi ne rajt'as klar'ig'i al vi. Kaj mi, fil'in'o de Mors Kajak, fil'o de Tard'os Mors, sen koler'o mi aŭskult'is,” ŝi parol'medit'is.
Tiam ŝi ĵet'is si'n en unu el si'a'j gaj'a'j, feliĉ'a'j, rid'a'j humor'o'j, pri'ŝerc'ant'e mi'n pri mi'a brav'ec'o kiel milit'ist'o de Tark, kontrast'e kun mi'a natur'a bon'kor'em'o. ”Mi supoz'as, ke se akcident'e vi vund'us mal'amik'o'n, vi port'us li'n al vi'a hejm'o kaj fleg'us li'n al re'san'iĝ'o!”
”Ĝust'e tio'n ni far'as sur Ter'o, almenaŭ inter civiliz'it'a'j hom'o'j.”
Tio de'nov'e rid'ig'is ŝi'n. Ŝi ne pov'is kompren'i la afer'o'n, ĉar malgraŭ si'a dolĉ'a kaj vir'in'ec'a bon'kor'em'o, ŝi tamen est'is Mars'an'in'o, kaj sur Mars'o la sol'a bon'a mal'amik'o est'as mort'a mal'amik'o; ĉiu mort'a mal'amik'o signif'as tiom pli da divid'ot'aĵ'o inter la viv'ant'o'j.
Mi tre sci'vol'is, kio'n mi dir'is aŭ far'is por tiel mal'trankvil'ig'i ŝi'n antaŭ kelk'a'j moment'o'j, kaj tial mi prov'is persvad'i ŝi'n al klar'ig'o.
”Ne,” ŝi dir'is, ”sufiĉ'as, ke tiel vi parol'is, kaj tiel mi aŭskult'is. Kaj kiam vi sci'os, Johano Carter, kaj se mi est'os mort'int'a, kiel ver'ŝajn'e mi est'os antaŭ ol la pli mal'proksim'a lun'o ĉirkaŭ'ir'os ĉirkaŭ Barsumo ankoraŭ dek du foj'e, memor'u, ke mi aŭskult'is kaj ke mi rid'et'is.”
Ŝi'a tut'a parol'o est'is galimati'o por mi, sed ju pli mi pet'eg'is ŝi'n klar'ig'i, des pli ŝi rifuz'is, tiel ke fin'e mi sen'esper'e ĉes'is.
Jam la tag'o ced'is al nokt'o, kaj dum ni vag'is laŭ la grand'a avenu'o lum'ig'it'a de la du lun'o'j de Barsumo, dum Ter'o rigard'is al ni per si'a'j lum'verd'a'j okul'o'j, ŝajn'is kvazaŭ ni est'as sol'a'j en la univers'o. Kaj cert'e mi est'is kontent'a, ke tiel est'is.
La mal'varm'o de la Mars'a nokt'o est'is traf'ant'a ni'n, kaj for'ig'ant'e mi'a'j'n silk'o'j'n mi ĵet'is ili'n sur la ŝultr'o'j'n de Dej'a Tor'is. Kiam mi'a brak'o moment'e rest'is sur ŝi, mi sent'is tia'n vibr'o'n tra tut'a mi'a korp'o, kia'n kaŭz'is al mi neni'u ali'a hom'o. Kaj ŝajn'is al mi, ke ŝi et'e klin'is si'n al mi; sed pri tio mi ne pov'is est'i cert'a. Mi cert'e sci'is nur, ke kiam mi'a brak'o rest'is sur ŝi'a ŝultr'o pli long'e ol neces'is por ord'ig'i la silk'o'j'n, ŝi ne for'tir'is si'n, nek parol'is. Kaj tiel, silent'e, ni promen'is sur la surfac'o de mort'ant'a mond'o, dum en la brust'o de almenaŭ unu el ni nask'iĝ'is tio, kio est'as plej antikv'a, tamen ĉiam nov'a.
Mi am'is si'n. La tuŝ'o de mi'a brak'o sur ŝi'a'n nud'a'n ŝultr'o'n kompren'ig'is tio'n al mi, kaj mi sci'is, ke de'komenc'e mi am'is ŝi'n, jam de la moment'o, kiam ni'a'j okul'o'j renkont'iĝ'is tiu'n unu'a'n foj'o'n en la plac'o de la mort'int'a civit'o Korad.
Mi'a unu'a impuls'o em'ig'is mi'n deklar'i al ŝi mi'a'n am'o'n, post'e mi pens'is pri la sen'pov'ec'o de ŝi'a situaci'o, kaj ke mi sol'a pov'as mal'pez'ig'i la ŝarg'o'j'n de ŝi'a kapt'it'ec'o kaj protekt'i ŝi'n iom'et'e kontraŭ la mil'o'j da hered'a'j mal'amik'o'j, kiu'j'n ŝi dev'os renkont'i, kiam ni al'ven'os al Tark. Mi ne pov'is risk'i al'don'o'n al ŝi'a dolor'o aŭ ĉagren'o, deklar'ant'e am'o'n, kiu'n ŝi probabl'e ne reciprok'as. Se mi est'us tiel ne'diskret'a, ŝi'a situaci'o iĝ'us eĉ pli ne'el'ten'ebl'a ol nun. La fin'a argument'o, kiu sigel'is mi'a'j'n lip'o'j'n est'is do, ke ebl'e ŝi sent'os, ke pro ŝi'a sen'pov'ec'o mi far'as avantaĝ'o'n por mi por influ'i ŝi'a'n decid'o'n.
”Kial vi est'as tiel kviet'a, Dej'a Tor'is?” mi demand'is.
”Ebl'e vi prefer'us retro'ir'i al Solla kaj al vi'a loĝ'ej'o.”
”Ne,” ŝi flustr'is, ”tie ĉi mi est'as feliĉ'a. Mi ne sci'as, kial mi est'as ĉiam tiel feliĉ'a kaj kontent'a, kiam vi, Johano Carter, fremd'ul'o, est'as kun mi; sed en tiu'j moment'o'j ŝajn'as al mi, ke mi est'as en sekur'ec'o, ke kun vi mi baldaŭ hejm'e'n'ir'os al la kort'eg'o de mi'a patr'o, kaj sent'os li'a'j'n fort'a'j'n brak'o'j'n ĉirkaŭ mi, kaj la larm'o'j'n kaj kis'o'j'n de la patr'in'o sur mi'a'j vang'o'j.”
”Ĉu, do, la hom'o'j sur Barsumo sci'as kis'i?” mi demand'is, kiam ŝi klar'ig'is la uz'it'a'n vort'o'n, post pet'o mi'a.
”Ge'patr'o'j, kaj ge'frat'o'j, jes. Kaj,” ŝi al'don'is pens'em'e kaj kviet'e, ”ge'am'ant'o'j.”
”Kaj vi, Dej'a Tor'is, hav'as ge'patr'o'j'n, kaj ge'frat'o'j'n?”
”Jes.”
”Kaj . . . am'ant'o'n?”
Ŝi silent'is, kaj mi ne kuraĝ'is ripet'i la demand'o'n.
”La vir'o inter ni Barsumanoj,” ŝi fin'e dir'is, ”ne far'as intim'a'j'n demand'o'j'n al vir'in'o'j, krom al ŝi'a patr'in'o, aŭ al la vir'in'o, kiu'n li pri'batal'is kaj gajn'is.”
”Sed mi batal'is —— ” mi ek'dir'is, kaj post'e vol'is, ke mi'a lang'o est'u el'tranĉ'it'a, ĉar ŝi turn'is si'n eĉ antaŭ ol mi ĉes'is parol'i. For'tir'ant'e mi'a'j'n silk'o'j'n de si'a ŝultr'o ŝi el'ten'is ili'n al mi, kaj sen parol'i, kun alt'e ten'at'a kap'o, ŝi paŝ'is kun mien'o de reĝ'in'o al la plac'o kaj si'a loĝ'ej'o.
Mi ne prov'is sekv'i ŝi'n, krom por cert'ig'i mi'n, ke ŝi bon'e ating'is la konstru'aĵ'o'n. Mi ordon'is al Ul'a, ke ĝi akompan'u ŝi'n, kaj sen'konsol'a mi en'ir'is la propr'a'n dom'o'n. Mi sid'is tie dum hor'o'j sur mi'a'j silk'o'j, koler'a kontraŭ mi mem, kaj medit'is pri la strang'a'j lud'o'j de la sort'o je ni, kompat'ind'a'j hom'o'j.
Jen, do, la am'o! Mi evit'is ĝi'n dum ĉiu'j jar'o'j, en kiu'j mi vag'ad'is en kvin kontinent'o'j kaj ili'a'j ocean'o'j. Malgraŭ bel'a'j vir'in'o'j kaj oportun'a'j moment'o'j, malgraŭ du'on'dezir'o por la am'o kaj konstant'a serĉ'ad'o de mi'a ideal'o, tio okaz'is, ke fin'e mi en'am'iĝ'is frenez'e kaj sen'esper'e al vir'in'o el ali'a planed'o, vir'in'o de spec'o ebl'e simil'a, sed ne ident'a, al mi'a. Al vir'in'o el'kov'it'a el ov'o, vir'in'o kies viv'daŭr'o ebl'e est'os mil'jar'a, vir'in'o kies ras'o hav'is strang'a'j'n mor'o'j'n kaj kutim'o'j'n, vir'in'o kies esper'o'j, plezur'o'j, kriteri'o'j pri virt'o kaj mal'virt'o, en'tut'e kies ĉiu'j ec'o'j pov'us est'i tiel mal'simpati'a'j al mi, kiel tiu'j de la verd'a'j Mars'an'o'j.
Jes, mi est'is mal'saĝ'ul'o, sed mi est'is am'ant'o, kaj eĉ se mi sufer'is pli ol iam dum la viv'o, mi ne vol'is, ke est'u ali'e, eĉ por ĉiu'j riĉ'aĵ'o'j sur Barsumo. Tia est'as la am'o, kaj tia'j est'as am'ant'o'j, ĉie kie ekzist'as la am'o.
En mi'a vid'o, Dej'a Tor'is simbol'is ĉio'n perfekt'a'n, ĉio'n virt'a'n, bel'a'n kaj nobl'a'n. Tio'n mi kred'is el la profund'o de mi'a kor'o, fund'e de mi'a anim'o, en tiu nokt'o en Korad, kiam mi sid'is sur mi'a'j silk'o'j dum la pli proksim'a lun'o de Barsumo kur'is tra la okcident'a ĉiel'o al la horizont'o kaj lum'ig'is la mozaik'o'j'n de mi'a antikv'a ĉambr'o, or'a'j'n, marmor'a'j'n kaj juvel'it'a'j'n. Kaj tio'n mi kred'as hodiaŭ, dum mi sid'as ĉe la skrib'o'tabl'o en mi'a ĉambr'et'o, rigard'ant'e al la river'o Hudson. Du'dek jar'o'j inter'ven'is; dum dek el ili mi viv'is kaj batal'is por Dej'a Tor'is kaj por ŝi'a popol'o, kaj dum dek el ili mi viv'is per la memor'o pri ŝi.
En la fru'maten'o de la tag'o, kiam ni ek'ir'is al Tark, est'is klar'aer'e kaj varm'e, kiel kutim'e sur Mars'o, krom dum la ses semajn'o'j, kiam la neĝ'o degel'as ĉe la polus'o'j. Mi serĉ'is por Dej'a Tor'is en la amas'o de for'ir'ant'a'j ĉar'o'j, sed ŝi turn'is la ŝultr'o'n al mi, kaj mi pov'is vid'i la ruĝ'iĝ'o'n sur ŝi'a'j vang'o'j. Mal'saĝ'e mi silent'is, kiam ebl'is al mi pled'i sen'sci'o'n pri mi'a kulp'o, almenaŭ la grav'ec'o'n de ĝi, kaj tiel efektiv'ig'i almenaŭ du'on'a'n re'akord'iĝ'o'n.
Mi'a dev'o'sent'o ordon'is, ke mi pri'zorg'u ŝi'a'n komfort'o'n, tial mi rigard'is en ŝi'a'n ĉar'o'n kaj re'aranĝ'is ŝi'a'j'n silk'o'j'n kaj pelt'o'j'n. Far'ant'e tio'n, mi rimark'is kun terur'sent'o, ke ŝi est'as lig'it'a per ĉen'ar'o sur la maleol'o al la flank'o de la ĉar'o.
”Kio'n signif'as tio?” mi kri'is al Solla.
”Sarkoja opini'is, ke plej bon'e est'os far'i tio'n,” ŝi respond'is, montr'ant'e per la vizaĝ'esprim'o si'a'n mal'aprob'o'n pri la far'it'aĵ'o.
Ekzamen'ant'e la ĉen'ar'o'n mi vid'is, ke ĝi est'as fiks'it'a per grand'a risort'a ŝlos'o.
”Kie est'as la ŝlos'il'o. Solla? Don'u al mi.”
”Sarkoja port'as ĝi'n, Johano Carter,” ŝi respond'is.
Mi turn'is mi'n sen plu'a parol'o kaj ir'is al Tars Tarkas, al kiu mi fort'eg'e esprim'is mi'n kontraŭ la ne'neces'a'j kaj kruel'a'j humil'ig'o'j, kiu'j'n oni trud'ad'as al Dej'a Tor'is.
”Johano Carter,” li respond'is, ”se iam vi kaj Dej'a Tor'is fuĝ'os, tio okaz'os dum tiu ĉi vojaĝ'o al Tark. Ni sci'as, ke vi ne fuĝ'os sen ŝi. Vi montr'is, ke vi est'as brav'eg'a batal'ant'o, kaj ni ne vol'as katen'i vi'n, do, ni ten'as vi'n ambaŭ per la plej facil'a'j rimed'o'j, kiu'j sam'temp'e est'os sekur'a'j. Mi fin'is parol'i.”
Mi konstat'is tuj la konsekvenc'o'n de li'a argument'o, kaj sci'is, ke est'us sen'util'e kontraŭ'batal'i li'a'n decid'o'n, sed mi pet'is, ke oni for'pren'u de Sarkoja la ŝlos'il'o'n, kaj ordon'u al ŝi est'ont'e ne ĝen'i al kapt'it'in'o'n.
”Tiom, Tars Tarkas, far'u por mi, reciprok'e por tiu amik'ec'o kiu'n, konfes'ind'e, mi sent'as por vi.”
”Amik'ec'o?” li respond'is. ”Ne ekzist'as tia afer'o, Johano Carter. Tamen, vi'a vol'o est'u. Mi ordon'os al Sarkoja, ke ŝi ne plu gen'u la knab'in'o'n, kaj mi mem gard'os la ŝlos'il'o'n.”
”Krom se vi vol'as, ke mi mem akcept'u la respond'ec'o'n,” mi dir'is, rid'et'ant'e.
Li rigard'is al mi long'e kaj intenc'em'e antaŭ ol parol'i.
”Se vi don'us al mi vi'a'n honor'vort'o'n, ke nek vi nek Dej'a Tor'is prov'os fuĝ'i ĝis post kiam ni ating'os la kort'eg'o'n de Tal Hajus, vi pov'us ricev'i la ŝlos'il'o'n kaj ĵet'i la ĉen'ar'o'n en la river'o'n Iss.”
”Pli bon'e est'os, se vi mem gard'os la ŝlos'il'o'n, Tars Tarkas,” mi respond'is.
Li rid'et'is, kaj plu ne parol'is, sed tiu'n nokt'o'n, kiam ni halt'is por tra'nokt'i, mi vid'is li'n mal'lig'i per propr'a'j man'o'j la katen'o'j'n de Dej'a Tor'is.
Malgraŭ li'a tut'a mal'varm'a kruel'em'o, trov'iĝ'is en Tars Tarkas trajt'o hom'ec'a, kiu'n li ĉiam pen'is sub'prem'i. Ĉu ĝi est'is rest'aĵ'o de ia hom'a instinkt'o, re'ven'int'a de ia pra'av'o por hant'i li'n pri la abomen'ec'o de la mor'o'j de li'a popol'o?
Kiam mi ir'is al la ĉar'o de Dej'a Tor'is, mi pas'is apud Sarkoja, kaj ŝi'a nigr'a, venen'ec'a rigard'o al mi est'is ja la plej dolĉ'a el balzam'o'j. Kiom ŝi mal'am'is mi'n!
Post kelk'a'j minut'o'j mi vid'is ŝi'n parol'ant'a kun iu milit'ist'o nom'at'a Zad — grand'statur'a, fortik'a krud'ul'o, kiu tamen neniam sukces'is mort'ig'o'n inter la ĉef'ul'o'j, kaj tial est'is ankoraŭ omad, tio est'as, vir'o kun nur unu nom'o; du'a'n nom'o'n li pov'is gajn'i nur kun'e kun la metal'o de iu ĉef'ul'o. Tio est'is la mor'o, per kiu mi rajt'is elekt'i el la nom'o'j de la du ĉef'ul'o'j mort'ig'it'a'j de mi; fakt'e, iu'j milit'ist'o'j jam nom'is mi'n Dolar Sojat, kun'ig'ant'e la du famili'a'j'n nom'o'j'n de la mort'ig'it'o'j.
Dum Sarkoja parol'is kun Zad, li kelk'foj'e rigard'is al mi, dum ŝajn'e ŝi vol'is fort'e persvad'i li'n al ia ag'ad'o. Tiu'temp'e mi mal'mult'e atent'is la afer'o'n, sed la post'a'n tag'o'n mi hav'is bon'a'n kaŭz'o'n por re'memor'i, kaj konstat'i la profund'ec'o'n de la mal'am'o de Sarkoja, kaj la ekstrem'a'j rimed'o'j, kiu'j'n ŝi kapabl'as uz'i por venĝ'i si'n kontraŭ mi.
Dej'a Tor'is de'nov'e em'is evit'i mi'n en tiu vesper'o; malgraŭ tio, ke mi dir'is ŝi'a'n nom'o'n, ŝi nek respond'is, nek konfes'is per plej et'a palpebr'um'o, ke ŝi konstat'as mi'a'n ekzist'o'n. En tia'j cirkonstanc'o'j mi ag'is kiel ag'us plej mult'a'j am'ant'o'j; mi prov'is komunik'iĝ'i kun ŝi per komun'a intim'ul'o. Mi al'parol'is al Solla en ali'a part'o de la tend'ar'ej'o.
”Kio est'as pri Dej'a Tor'is? Kial ŝi rifuz'as parol'i al mi?”
Solla mem ŝajn'is perpleks'at'a, kvazaŭ tia'j strang'a'j si'n'ten'o'j de du hom'o'j est'us tut'e ekster ŝi'a kompren'o, kiel fakt'e ili ja est'is.
”Ŝi dir'as, ke vi koler'ig'is ŝi'n, kaj nur tio'n ŝi konsent'as dir'i, krom ke ŝi est'as fil'in'o de jedulo, kaj nep'in'o de je'dak'ul'o, kaj tamen est'as humil'ig'it'a de ul'aĉ'o, kiu ne pov'us polur'i la dent'o'j'n de la sorako de ŝi'a av'in'o.”
”Kaj kio est'as sorako, Solla?” mi demand'is post iom da pri'pens'o pri ŝi'a raport'o.
”Et'a best'o, tiel grand'a kiel mi'a man'plat'o, por la ruĝ'a'j Mars'an'in'o'j ili est'as lud'best'o'j.”
Ne kapabl'a polur'i la dent'o'j'n de la sorako de ŝi'a av'in'o!
Evident'e est'is, ke Dej'a Tor'is tre mal'alt'e taks'as mi'n; tia est'is mi'a pens'o. Ceter'e, la parol'turn'o rid'ig'is mi'n; ĝi tiel simil'is ni'a'n fraz'o'n, ”ne taŭg'a eĉ por polur'i ŝi'a'j'n ŝu'o'j'n,”
ke mi sent'is nostalgi'o'n. Kaj subit'e ek'est'is en mi'a mens'o pens'ar'o tut'e nov'a. Mi komenc'is sci'vol'i, kio'n mi'a'j propr'a'j famili'an'o'j far'as en la hejm'o. Dum mult'a'j jar'o'j mi ne renkont'is ili'n. En la ŝtat'o Virginio trov'iĝ'is famili'o kun la nom'o Carter, kiu est'is parenc'a al mi; oni dir'is, ke mi est'as pra'onkl'o ili'a. Ie ajn mi pov'is bon'e ŝajn'ig'i mi'n, laŭ aĝ'o, inter du'dek kvin kaj tri'dek, kaj tio ŝajn'is al mi ĉiam kiel ebl'e plej mal'kongru'a, est'i pra'onkl'o, ĉar mi'a'j pens'o'j kaj sent'o'j est'is kvazaŭ de knab'o. En la famili'o est'is du infan'et'o'j, kiu'j'n mi tre am'is, kiu'j si'a'vic'e kred'is, ke en la tut'a mond'o neni'u est'as tiel ŝat'ind'a, kiel ili'a onkl'o Joĉjo; mi pov'is vid'i ili'n klar'e, dum mi star'is tie sub la lun'lum'it'a ĉiel'o de Barsumo, kaj mi sopir'is al ili, kiel neniam antaŭ'e mi sopir'is al ajn'a'j hom'o'j. Laŭ temperament'o vag'ul'o, mi neniam est'is plen'e kompren'int'a la ver'a'n signif'o'n de la vort'o ”hejm'o”, sed la grand'eg'a salon'o de la famili'o Carter est'is ĉiam simbol'int'a por mi ĉio'n, kio'n mi pov'is kompren'i pri hejm'ec'o, kaj nun mi'a kor'o turn'is si'n al ĝi, for de la mal'varm'a'j kaj mal'amik'a'j popol'o'j, inter kiu'j mi trov'is mi'n.
Ja est'as ver'e, ke ankaŭ Dej'a Tor'is mal'estim'as mi'n! Mi est'as por ŝi ul'aĉ'o ne taŭg'a eĉ por polur'i la dent'o'j'n de la kat'o de ŝi'a av'in'o.
Post'e la humur'a flank'o de la afer'o traf'is mi'a'n mens'o'n, kaj rid'ant'e mi pren'is mi'a'j'n silk'o'j'n kaj pelt'o'j'n kaj dorm'is sur la lun'lum'it'a ter'o la dorm'o'n de lac'a kaj san'a milit'ist'o.
Ni ek'ir'is en la proksim'a maten'o je fru'a hor'o, kaj dum la marŝ'ad'o halt'is nur unu'foj'e antaŭ la nokt'o. Nur du epizod'et'o'j inter'romp'is la ted'a'n tag'o'n. Ĉirkaŭ tag'mez'o ni vid'is, mal'proksim'e je ni'a dekstr'o, i'o'n kio evident'e est'as kov'il'o, kaj Lorkas Tomel ordon'is al Tars Tarkas, ke li pri'esplor'u ĝi'n. Tiu ĉi grup'ig'is dek'o'n da milit'ist'o'j, inkluziv'e de mi, kaj ni kur'is trans'e'n al la velur'tapiŝ'o de musk'o, ĝis la et'a en'ferm'aĵ'o.
Ja est'is kov'il'o, sed la ov'o'j est'is tre mal'grand'a'j, kompar'e kun tiu'j, kiu'j est'is el'kov'iĝ'ant'a'j en la temp'o de mi'a al'ven'o sur Mars'o'n.
Tars Tarkas de'iĝ'is de si'a best'o, kaj detal'e ekzamen'is la en'ferm'aĵ'o'n. Fin'e li anonc'is, ke ĝi aparten'as al la verd'a'j hom'o'j de Varhun, kaj ke la cement'o, per kiu oni far'is la fin'a'n ferm'o'n, apenaŭ est'as sek'a.
”Ili est'as antaŭ ni je nur unu'tag'a marŝ'ad'o,” li el'kri'is, kun batal'em'a lum'o salt'ant'a en la okul'o'j.
La labor'o pri la kov'il'o ja ne okup'is mult'a'n temp'o'n. La milit'ist'o'j romp'is la en'ir'o'n, kaj du el ili, en'ramp'int'e, baldaŭ per si'a'j mal'long'a'j glav'o'j detru'is ĉiu'j'n ov'o'j'n. Re'sur'iĝ'int'e sur ni'a'j best'o'j, ni rapid'e real'iĝ'is al la kavalkad'o. Dum ni rajd'is, mi kapt'is la okaz'o'n demand'i al Tars Tarkas, ĉu la Varhunanoj, kies ov'o'j'n ni detru'is, est'as pli mal'grand'a popol'o laŭ statur'o ol li'a'j Tarkanoj.
”Mi rimark'is, ke ili'a'j ov'o'j est'as pli mal'grand'a'j ol tiu'j en vi'a kov'il'o,” mi al'don'is.
Li klar'ig'is, ke la ov'o'j est'is ĵus met'it'a'j en la kov'il'o'n, kaj est'us kresk'int'a'j, sam'e kiel ĉiu'j Verd'mars'an'a'j ov'o'j, dum la kvin jar'o'j en la kov'il'o, ĝis la grand'o de tiu'j, kiu'j'n mi vid'is dum mi'a unu'a tag'o sur Barsumo. Tio ja est'is interes'a, ĉar ĉiam est'is enigm'e por mi, ke la Verd'mars'an'in'o'j, kvankam grand'statur'a'j, pov'is kre'i la grand'eg'a'j'n ov'o'j'n, el kiu'j ven'as infan'o'j alt'a'j je pli ol metr'o. Fakt'e, la ĵus de'met'it'a ov'o est'as nur iom pli grand'a ol ordinar'a anser'a ov'o, kaj ĉar ĝi komenc'as kresk'i nur kiam ĝi est'as traf'it'a de la sun'lum'o, la ĉef'ul'o'j mal'mult'e dev'as labor'i por port'i cent'o'j'n da ili, unu'op'e, de la konserv'a'j kavern'o'j ĝis la kov'il'o'j.
Baldaŭ post la epizod'et'o pri la ov'o'j de la Varhunanoj ni halt'is por don'i ripoz'o'n al ni'a'j rajd'best'o'j, kaj dum la halt'temp'o okaz'is la du'a interes'a afer'o. Mi est'is okup'at'a pri trans'ig'o de mi'a'j rajd'tuk'o'j de unu toato al ali'a (mi kutim'is divid'i inter ili la labor'o'n de la tag'o), kiam Zad al'proksim'iĝ'is, kaj sen ajn'a parol'o frap'eg'is mi'a'n toaton per si'a glav'o.
Ne neces'is por mi lern'o'libr'o pri Verd'mars'an'a etiked'o por sci'i la ĝust'a'n respond'o'n. Fakt'e, mi est'is tiel koler'eg'a, ke apenaŭ mi ne tir'is mi'a'n pistol'o'n por tiu'moment'e mort'ig'i li'n; sed li star'is pret'a kun si'a long'a glav'o, kaj mi pov'is el'iĝ'i nur simil'a'n arm'il'o'n mi'a'n, por renkont'i li'n en just'a batal'o per la spec'o de arm'il'o elekt'it'a de li.
Ankaŭ oni rajt'as uz'i mal'pli potenc'a'n arm'il'o'n, ol tiu elekt'it'a; do, mi rajt'is uz'i mi'a'n mal'long'a'n glav'o'n, mi'a'n ponard'o'n, mi'a'n hak'il'o'n, aŭ se mi vol'us mi'a'j'n pugn'o'j'n, nur mi ne rajt'is uz'i pulv'o'paf'il'o'n aŭ lanc'o'n, dum li ten'as nur glav'o'n.
Mi elekt'is arm'il'o'n simil'a'n al li'a, ĉar mi sci'is, ke li est'as fier'a pri si'a kompetent'ec'o pri ĝi, kaj mi vol'is, se mi venk'us li'n, venk'i per li'a prefer'at'a arm'il'o. La batal'o, kiu okaz'is, long'e daŭr'is, kaj mal'fru'ig'is je tut'a hor'o ni'a'n re'marŝ'ad'o'n. La tut'a komun'um'o ĉirkaŭ'is ni'n, las'ant'e liber'a'n spac'o'n de tri'dek metr'o'j laŭ diametr'o por ni'a batal'o.
Zad unu'e al'kur'eg'is mi'n foj'o'n post foj'o, kiel bov'o al'kur'eg'us lup'o'n, sed mi est'is tro rapid'a kontraŭ li, kaj ĉiu'foj'e mi flank'e'n'paŝ'is de li'a'j al'kur'o'j, kaj las'is li'n ek'puŝ'i si'n preter mi'n, pik'ant'e li'a'n brak'o'n aŭ krur'o'n per mi'a glav'o. Baldaŭ li est'is sang'ant'a el ses'o da vund'et'o'j, sed mi ne pov'is trov'i okaz'o'n far'i grav'a'n pik'eg'o'n. Tiam li ŝanĝ'is taktik'o'n, batal'ant'e si'n'gard'em'e kaj lert'e, kaj pen'is scienc'e far'i tio'n, kio'n li ne sukces'is far'i per krud'a fort'o. Mi konfes'u, ke li est'is bril'a uz'ant'o de la glav'o, kaj nur mi'a pli grand'a el'ten'em'o kaj mi'a pli grand'a facil'mov'ec'o (pro la mal'pli'a gravit'o sur Mars'o) ebl'ig'is al mi tiel brav'e kontraŭ'star'i li'n.
Ni mov'ig'is laŭ cirkl'o'j dum kelk'a temp'o, sen mult'e difekt'i unu la ali'a'n, dum la long'a'j, rekt'a'j, kudr'il'simil'a'j glav'o'j bril'is en la sun'lum'o, kaj tint'is en la silent'o, kun'frap'iĝ'ant'e je ĉiu efik'a de'turn'o. Fin'e Zad, konstat'ant'e, ke li lac'iĝ'is pli mult'e ol mi, evident'e decid'is al'proksim'iĝ'i kaj fin'i la batal'o'n.
En la moment'o, kiam li al'kur'eg'is mi'n, blind'ig'a lum'bril'o traf'is mi'a'j'n okul'o'j'n. Mi ne pov'is vid'i li'a'n al'proksim'iĝ'o'n, kaj pov'is nur sen'rigard'e salt'i flank'e'n, pen'ant'e fuĝ'i la grand'a'n kling'o'n, kiu'n imag'e mi jam pov'is sent'i en mi'a korp'o. Ŝajn'is, ke mi nur part'e sukces'as, ĉar pik'a dolor'o sent'ig'is si'n en mi'a mal'dekstr'a ŝultr'o; sed subit'e mi vid'is i'o'n, kio bon'e rekompenc'is la vund'o'n kaŭz'it'a'n de mi'a dum'moment'a blind'ec'o.
Sur la ĉar'o de Dej'a Tor'is star'is tri hom'o'j, rigard'ant'a'j la batal'o'n super la kap'o'j de ĉiu'j Tarkanoj. Ili est'is Dej'a Tor'is, Solla kaj Sarkoja, kaj kiam mi'a for'flug'em'a rigard'o traf'is ili'n, prezent'iĝ'is et'a bild'o, kiu rest'os gravur'it'a en mi'a mens'o ĝis la tag'o de mi'a mort'o. Dum mi'a rigard'o, Dej'a Tor'is turn'is si'n al Sarkoja kun la furioz'ec'o de jun'a tigr'in'o, kaj frap'e for'ig'is i'o'n el ŝi'a supr'e'n'lev'it'a man'o, i'o'n, kio bril'is en la sun'lum'o, dum ĝi turn'iĝ'e fal'is al la ter'o. Tiu'moment'e mi ek'sci'is, kiel mi blind'iĝ'is en tiu kriz'a moment'o de la batal'o, kaj kiel Sarkoja trov'is rimed'o'n por mort'ig'i mi'n, sen mem far'i la mort'ig'a'n ag'o'n.
I'o'n ali'a'n mi vid'is ankaŭ, i'o'n, kio preskaŭ perd'ig'is al mi la viv'o'n ĝust'e tiam kaj tie, ĉar ĝi por er'et'o da temp'o forges'ig'is mi'n pri mi'a kontraŭ'ul'o.
Kiam Dej'a Tor'is frap'e for'ig'is la spegul'et'o'n el la man'o de Sarkoja, tiu ĉi, kun vizaĝ'o aĉ'kolor'a pro mal'am'o kaj koler'o, el'ig'is ponard'o'n kaj frap'is fort'eg'e al Dej'a Tor'is; kaj tiu'moment'e Solla, ni'a kar'a kaj fidel'a Solla, salt'is inter ili'n. Mi vid'is la ponard'eg'o'n ir'ant'a al ŝi'a protekt'ant'a brust'o.
Mi'a kontraŭ'batal'ant'o re'atak'is mi'n, kaj mi dev'is re'don'i al li mi'a'n interes'o'n, sed mi'a mens'o apenaŭ atent'is la batal'o'n. Ni foj'o'n post foj'o kur'is furioz'e unu al la ali'a.
Subit'e, sent'ant'e ke la pint'o de li'a glav'o est'as ĉe mi'a brust'o, kaj ne est'as de'turn'ebl'a, mi ĵet'is mi'n al li kun etend'it'a glav'man'o kaj per la tut'a pez'o de mi'a korp'o, decid'int'e, ke mi ne mort'os sol'a. Mi sent'is la ŝtal'o'n ŝir'e penetr'i mi'a'n brust'o'n, ĉio iĝ'is nigr'a antaŭ mi, mi'a kap'o turn'iĝ'is, kaj la genu'o'j ced'is sub mi.
Kiam la konsci'o re'ven'is al mi (baldaŭ mi sci'is, ke mi kuŝ'is dum nur moment'o) mi salt'is al mi'a'j pied'o'j por serĉ'i mi'a'n glav'o'n. Mi trov'is ĝi'n, profund'ig'it'a ĝis la ten'il'o, en la verd'a brust'o de Zad, kiu kuŝ'is mort'a sur la okr'a musk'o de la antikv'a mar'fund'o. Kiam mi re'e posed'is ĉiu'j'n mi'a'j'n sens'o'j'n, mi trov'is, ke li'a glav'o tra'pik'as mi'a'n mal'dekstr'a'n brust'o'n, sed nur tra la karn'o kaj muskol'o'j kovr'ant'a'j mi'a'j'n rip'o'j'n, en'ir'ant'a apud la centr'o de la brust'o kaj el'ir'ant'a sub la ŝultr'o. Evident'e est'is, ke kiam mi ĵet'is mi'n al li mi iom flank'e'n'turn'is mi'n, tiel ke li'a glav'o ir'is nur sub la muskol'o'j'n, far'ant'e vund'o'n dolor'a'n, sed ne danĝer'a'n.
El'tir'ant'e la kling'o'n el mi'a korp'o mi sam'temp'e re'pren'is la mi'a'n, kaj turn'ant'e la dors'o'n al li'a mal'bel'a kadavr'o mi ek'ir'is, mal'san'a, dolor'plen'a kaj naŭz'it'a, al la ĉar'o'j port'ant'a'j mi'a'n sekv'ant'ar'o'n kaj posed'aĵ'o'n. Bru'et'o de Mars'a aplaŭd'o salut'is mi'n, sed ĝi ne interes'is mi'n.
Sang'ant'a kaj mal'fort'a, mi ating'is mi'a'j'n vir'in'o'j'n, kiu'j, al'kutim'it'a'j al tia'j afer'o'j, kurac'is mi'a'j'n vund'o'j'n, aplik'ant'e la mir'ind'a'j'n kurac'il'o'j'n, kiu'j kaŭz'as, ke nur la plej sever'eg'a'j vund'o'j montr'iĝ'as mort'ig'a'j. Don'u al Mars'a vir'in'o plej et'a'n ebl'ec'o'n por kurac'o, kaj la mort'o dev'as fuĝ'i.
Baldaŭ ili tiel flik'is mi'a'n korp'o'n, ke krom mal'fort'ec'o pro sang'el'flu'o kaj iom da dolor'o ĉirkaŭ la vund'o, mi mal'mult'e sufer'is pro glav'pik'o, kiu kun Ter'a kurac'ad'o cert'e est'us kuŝ'ig'int'a mi'n dum plur'a'j tag'o'j.
Tiel baldaŭ, kiel la vir'in'o'j fin'is si'a'n labor'o'n, mi rapid'is al la ĉar'o de Dej'a Tor'is, kie trov'iĝ'is mi'a kompat'ind'a Solla kun la brust'o ĉirkaŭ'volv'it'a de bandaĝ'o'j. Ŝajn'is tamen, ke ŝi ne mult'e sufer'is pro la atak'o de Sarkoja, kies ponard'o est'is traf'int'a la rand'o'n de unu el la metal'a'j brust'ornam'aĵ'o'j de Solla, kaj, tiel de'turn'it'a, far'is nur ne'grav'a'n karn'vund'o'n, Kiam mi al'proksim'iĝ'is, mi trov'is Dej'a Tor'is kuŝ'ant'a sur si'a'j silk'o'j kaj pelt'o'j, kaj ŝi'a'n svelt'a'n korp'o'n sku'at'a de plor'spasm'o'j. Ŝi ne rimark'is mi'a'n ĉe'est'o'n, nek aŭd'is mi'n parol'i kun Solla, kiu star'is iom'distanc'e de la ĉar'o.
”Ĉu ŝi est'as vund'it'a?” mi demand'is al Solla, montr'ant'e per la kap'o al Dej'a Tor'is.
”Ne,” ŝi respond'is, ”ŝi pens'as, ke vi mort'is.”
”Kaj ke de nun est'os neni'u por polur'i la dent'o'j'n de la sorako de ŝi'a av'in'o?” mi demand'is, rid'et'ant'e.
”Mi'a'kred'e vi mal'prav'e juĝ'as ŝi'n, Johano Carter,” dir'is Solla. ”Mi ne kompren'as vi'a'j'n ag'manier'o'j'n, nek ŝi'a'j'n, sed mi est'as cert'a, ke la nep'in'o de dek mil je'dak'o'j neniam est'us tiel ĉagren'it'a pro la mort'o de iu, kiu'n ŝi taks'as sub si'a dign'o, aŭ pro iu, kiu ne hav'as plej grand'a'n pretend'o'n al ŝi'a am'o. Ili est'as fier'a ras'o, sed just'a, kiel ĉiu'j Barsumanoj, kaj sen'dub'e vi mult'e ĉagren'is ŝi'n por kaŭz'i, ke ŝi mal'atent'as vi'n, kiam vi viv'as, sed funebr'as pri vi, kiam vi est'as mort'a.”
”Mal'oft'e oni vid'as plor'o'j'n sur Barsumo,” ŝi daŭr'ig'is, ”kaj est'as mal'facil'e por mi far'i interpret'o'n pri ili. Nur du'foj'e en mi'a tut'a viv'o mi vid'is iu'n plor'i; la unu'a'n foj'o'n oni plor'is pro ĉagren'o, la du'a'n foj'o'n pro koler'eg'o.
Unu'e, mi'a patr'in'o, mult'a'j'n jar'o'j'n antaŭ ol oni mort'ig'is si'n; du'e, Sarkoja, kiam hodiaŭ oni for'tir'is ŝi'n de mi. ”
”Vi'a patr'in'o!” mi ek'kri'is, ”sed cert'e. Solla, neniam vi kon'is vi'a'n patr'in'o'n, infan'o mi'a.”
”Sed cert'e jes. Kaj mi'a'n patr'o'n ankaŭ,” ŝi al'don'is. ”Se vi vol'as aŭskult'i la strang'a'n kaj malbarsuman histori'o'n, ven'u al la ĉar'o hodiaŭ nokt'e, Johano Carter, kaj mi rakont'os al vi i'o'n, kio'n neniam en la viv'o antaŭ'e mi rakont'is. Kaj nun oni don'as la signal'o'n por re'komenc'i la marŝ'ad'o'n, neces'as, ke vi ir'u.”
”Mi ven'os hodiaŭ nokt'e, Solla,” mi promes'is. ”Kaj nepr'e dir'u al Dej'a Tor'is, ke mi est'as viv'ant'a kaj bon'san'a.
Mi ne trud'os mi'n al ŝi. Kaj cert'e ne las'u ŝi'n sci'i, ke mi vid'is ŝi'n plor'ant'a. Se ŝi vol'as parol'i al mi, mi atend'as ŝi'a'n ordon'o'n por al'ven'ig'o.”
Solla sur'ir'is la ĉar'o'n, kiu est'is al'ir'ant'a si'a'n lok'o'n en la vic'o, kaj mi rapid'is al mi'a atend'ant'a toato, kaj galop'is al mi'a lok'o apud Tars Tarkas, je la vost'o de la sekv'ant'ar'o.
Ni est'is impon'a kaj tim'ig'a spektakl'o, dum ni trans'ir'is la flav'a'n pejzaĝ'o'n. Du cent kvin'dek mult'ornam'it'a'j kaj bril'kolor'a'j ĉar'o'j, kun antaŭ'a gvardi'o de du'cent milit'ist'o'j kaj ĉef'ul'o'j, kvin'op'e rajd'ant'a'j, kun du'dek'o da flank'rajd'ant'o'j; kvin'dek pli'a'j mastodont'o'j, fort'a'j tir'best'o'j kiu'j'n oni nom'as ”zitidaroj,” kaj la kvin aŭ ses cent pli'a'j toatoj liber'e kur'ant'a'j en la kvadrat'aĵ'o form'it'a de la ĉirkaŭ'a'j milit'ist'o'j. La bril'ant'a'j metal'o'j kaj juvel'o'j de la vir'o'j kaj vir'in'o'j, ornam'aĵ'o'j kiu'j trov'iĝ'is kaj sur la garn'aĵ'o'j de la zitidaroj kaj toatoj, don'is barbar'a'n bel'o'n al karavan'o, kiu cert'e est'us far'int'a Hind'a'n princ'o'n verd'a pro envi'o.
La grand'eg'a'j larĝ'a'j rad'ring'o'j de la ĉar'o'j, kaj la kusen'a'j pied'o'j de la best'o'j, sur la musk'o'kovr'it'a mar'fund'aĵ'o far'is neni'a'n bru'o'n. Ni antaŭ'e'n'ir'is en plen'a silent'o, kiel grand'eg'a fantom'ar'o, krom kiam la trankvil'o romp'iĝ'is pro la gorĝ'a muĝ'ad'o de spron'it'a zitidaro, aŭ la hen'ad'o de batal'ant'a'j toatoj.
La verd'a'j Mars'an'o'j mal'mult'e inter'parol'is, kaj ĉiam per unu'op'a'j silab'o'j, bas'voĉ'a'j, simil'a'j al mal'proksim'a'j mal'klar'a'j tondr'et'o'j.
Ni trans'ir'is sen'voj'a'n dezert'o'n de musk'o, kiu, klin'iĝ'int'e sub la prem'o de larĝ'a rad'ring'o aŭ kusen'a pied'o, de'nov'e lev'iĝ'is post ni, tiel ke ni'a trans'ir'o las'is neniu'n spur'o'n. Fakt'e, ni pov'us est'i la fantom'o'j de la for'las'int'a'j mort'int'o'j sur la mort'int'a mar'o de tiu mort'ant'a planed'o, tiel mal'mult'e da bru'o aŭ post'sign'o ni las'is dum ni'a sur'pas'ad'o. Tio est'is por mi'a vid'o la unu'a marŝ'ad'o de grand'a ar'o da hom'o'j kaj best'o'j, kiu las'is neni'a'n spur'o'n kaj lev'is neniom da polv'o; sur Mars'o ne trov'iĝ'as polv'o, krom en la kultur'it'a'j region'o'j dum la vintr'a'j monat'o'j, kaj eĉ tiam la mank'o de fort'a'j vent'o'j far'as ĝi'n preskaŭ ne'rimark'ebl'a.
Ni kamp'loĝ'is tiu'n nokt'o'n ĉe la mal'supr'o de la mont'o'j, al kiu'j'n dum du tag'o'j ni proksim'iĝ'is, kaj kiu'j sign'is la sud'a'n lim'o'n de tiu region'o. Ni'a'j best'o'j dum du tag'o'j est'is sen trink'o, kaj de post kiam ili est'is ven'int'a'j de Tark dum preskaŭ du monat'o'j, ili ne hav'is akv'o'n. Tars Tarkas klar'ig'is al mi, ke ili bezon'as mal'mult'e, kaj pov'as viv'i preskaŭ sen'lim'e per la musk'o, kiu kovr'as la tut'a'n ter'o'n de Barsumo, kaj kiu en'hav'as en si'a'j et'a'j tig'o'j sufiĉ'e da mal'sek'aĵ'o por kontent'ig'i la mal'mult'a'n bezon'o'n de la best'o'j.
En'korp'ig'int'e mi'a'n vesper'a'n manĝ'o'n de fromaĝ'simil'a nutr'aĵ'o kaj veget'aĵ'a lakt'o, mi serĉ'is Sollan, kiu'n mi trov'is labor'ant'a, en lum'o de torĉ'o, je la ornam'aĵ'o'j de Tars Tarkas. Kiam mi al'proksim'iĝ'is, ŝi supr'e'n'rigard'is al mi, kaj ŝi'a vizaĝ'o montr'is plezur'o'n kaj bon'ven'ig'em'o'n.
”Mi ĝoj'as, ke vi ven'is,” ŝi dir'is. ”Dej'a Tor'is dorm'as, tiel ke mi sent'as mi'n sol'ec'a. Mi'a propr'a popol'o ne ŝat'as mi'n, Johano Carter; mi tro mal'simil'as al ĝi. Tio est'as mal'feliĉ'a sort'o, ĉar mi dev'as el'ten'i mi'a'n viv'o'n inter ĝi, kaj oft'e mi bedaŭr'as, ke mi ne est'as ver'a Verd'mars'an'in'o, sen am'o kaj sen esper'o; sed ja mi tra'viv'is am'o'n, kaj tiel mi est'as perd'it'a.”
”Mi promes'is rakont'i al vi mi'a'n histori'o'n, pli ĝust'e la histori'o'n pri mi'a'j ge'patr'o'j. Laŭ tio, kio'n mi lern'is pri vi kaj pri la mor'o'j de vi'a popol'o, mi est'as cert'a, ke la histori'o ne est'os strang'a por vi, sed inter la Verd'mars'an'o'j ĝi ne hav'as paralel'o'n en la memor'o de la plej mal'jun'a viv'ant'a Tarkano, kaj ni'a'j legend'o'j en'hav'as mal'mult'e da tia'j rakont'o'j.”
”Mi'a patr'in'o est'is mal'grand'a, tiel mal'grand'a, ke oni ne permes'is al ŝi est'i patr'in'o. Ni'a'j ĉef'ul'o'j bred'as precip'e por la grand'ec'o. Ŝi est'is ankaŭ mal'pli mal'varm'kor'a kaj kruel'a ol la plej'mult'o da Verd'mars'an'in'o'j, kaj, ne ŝat'ant'e kun'est'i kun ili, ŝi oft'e vag'ad'is sol'a la dezert'a'j'n avenu'o'j'n de Tark, aŭ sid'is inter la sovaĝ'a'j flor'o'j sur la apud'a'j mont'o'j, kun la mens'o plen'a de pens'o'j kaj dezir'o'j kiu'j'n mi'a'kred'e nur mi, inter la hodiaŭ'a'j vir'in'o'j de Tark, pov'as kompren'i. Ĉu mi ne est'as infan'o de mi'a patr'in'o?”
”Kaj tie, sur la mont'o'j, ŝi renkont'is jun'a'n milit'ist'o'n, kies dev'o est'is gard'ad'o de la manĝ'ant'a'j zitidaroj kaj toatoj. Komenc'e ili inter'parol'is nur pri tem'o'j de ordinar'a interes'o al Tarkanoj, sed iom post iom, kiam ili pli oft'e renkont'iĝ'is, (kiel evident'iĝ'is al ili ambaŭ, ne plu pro hazard'o) ili parol'is pri si mem, pri si'a'j ŝat'o'j, si'a'j esper'o'j kaj si'a'j ambici'o'j. Ŝi fid'is li'n, kaj parol'is al li pri la antipati'o, kiu'n ŝi sent'is pri la kruel'ec'o de si'a'j sam'ras'an'o'j, pri la mal'bel'a, sen'am'a viv'o ili'a. Post'e ŝi atend'is la tempest'o'n de koler'o ven'ont'a el li'a'j mal'varm'a'j, mal'mol'a'j lip'o'j; sed anstataŭ'e li ĉirkaŭ'pren'is ŝi'n per si'a'j brak'o'j kaj kis'is ŝi'n.”
”Dum ses long'a'j jar'o'j ili ten'is la sekret'o'n pri si'a am'o.
Ŝi, mi'a patr'in'o, aparten'is al la sekv'ant'ar'o de la eminent'a Tal Hajus, dum ŝi'a am'ant'o est'is simpl'a milit'ist'o, port'ant'a nur la propr'a'n metal'o'n. Se oni el'trov'us ili'a'n perfid'o'n al la tradici'o de la Tarkanoj, cert'e la plej sever'a pun'o, en la grand'a aren'o antaŭ Tal Hajus kaj li'a'j hord'o'j, traf'us ili'n ambaŭ.”
”Oni kaŝ'is la ov'o'n, el kiu mi de'ven'is, sub grand'a vitr'aĵ'o sur la plej alt'a kaj ne'ating'ebl'a el la part'e ruin'a'j tur'o'j en antikv'a Tark. Unu'foj'e en ĉiu jar'o mi'a patr'in'o vizit'is ĝi'n, dum la kvin long'a'j jar'o'j de ĝi'a rest'ad'o dum la kov'temp'o. Ŝi ne kuraĝ'is ven'i pli oft'e, ĉar pro la kulp'o'sent'o de si'a konscienc'o ŝi tim'is, ke oni spion'as ĉiu'n ŝi'a'n ir'o'n. Dum tiu period'o mi'a patr'o gajn'is mult'e da disting'o kiel milit'ist'o, pren'int'e la metal'o'n de plur'a'j ĉef'ul'o'j.
Li'a am'o al mi'a patr'in'o neniam mal'fort'iĝ'is, kaj li'a plej grand'a ambici'o est'is ating'i rang'o'n, kiam li pov'us al'batal'i por ŝi la metal'o'n eĉ de la eminent'a Tal Hajus, kaj tiel, est'ant'e reg'ant'o super la Tarkanoj, est'i liber'a por pretend'i si'n por ŝi. Sam'temp'e li pov'us, pro si'a potenc'o, protekt'i la infan'o'n, kiu ali'e est'us tuj mort'ig'it'a, se mal'kaŝ'iĝ'us la ver'o.
”Tio est'is fantazi'a rev'o, ke li pov'us al'batal'i la metal'o'n de Tal Hajus post nur kvin jar'o'j, tamen li rapid'e ir'is antaŭ'e'n, kaj baldaŭ okup'is grav'a'n lok'o'n en la konsil'ant'ar'o de Tark. Iu'n tag'o'n, tamen, la ebl'ec'o por ĉiam perd'iĝ'is, ke sufiĉ'e fru'e li pov'us sav'i si'a'j'n am'at'o'j'n; oni komand'is li'n sud'e'n far'i ekspedici'o'n al la glaci'kovr'it'a region'o al'milit'ant'a'n la indiĝen'o'j'n, por rab'i de ili ili'a'j'n pelt'o'j'n. Tiel oni ag'as sur Barsumo; oni ne pri'labor'as tio'n, kio'n oni pov'as al'batal'i al si de ali'a'j.”
”Li est'is for dum kvar jar'o'j, kaj kiam li re'ven'is, ĉio est'is fin'it'a jam de tri; ĉar unu jar'o'n post li'a for'ir'o, kaj iom antaŭ la temp'o de la re'ven'o de ekspedici'o ir'int'a por al'port'i la frukt'o'j'n de la komun'um'a kov'il'o, la ov'o el'kov'iĝ'is. Post'e mi'a patr'in'o daŭr'e ten'is mi'n en la mal'nov'a tur'o, vizit'ant'e mi'n ĉiu'nokt'e, kaj verŝ'ant'e al mi tia'n am'o'n, kia'n la komun'um'a viv'o rab'us de ni ambaŭ. Ŝi esper'is, post la re'ven'o de la ekspedici'o ir'int'a al la komun'um'a kov'il'o, met'i mi'n inter la ali'a'j'n id'o'j'n destin'it'a'j'n por la ĉef'sid'ej'o de Tal Hajus, kaj tiel evit'i la sort'o'n, kiu cert'e sekv'us, se oni el'trov'us ŝi'a'n pek'o'n kontraŭ la antikv'a'j tradici'o'j de la verd'a'j hom'o'j.”
”Rapid'e ŝi instru'is al mi la lingv'o'n kaj mor'o'j'n de si'a ras'o, kaj iu'n nokt'o'n ŝi rakont'is al mi la histori'o'n, kiu'n mi rakont'is al vi nun, klar'ig'ant'e al mi la neces'o'n de komplet'a sekret'ec'o, kaj la si'n'gard'em'o'n, kiu est'os bezon'at'a, kiam mi est'os met'it'a de ŝi inter la ali'a'j'n jun'a'j'n Tarkanojn, por ne mal'kaŝ'i, ke mi est'as pli mult'e eduk'it'a ol ili, nek per ajn'a sign'o montr'i antaŭ ali'a'j mi'a'n am'o'n por ŝi, kaj mi'a'n sci'o'n pri mi'a'j ge'patr'o'j. Post'e, tir'ant'e mi'n proksim'e'n al ŝi, ŝi flustr'is en mi'a'n orel'o'n la nom'o'n de mi'a patr'o.”
”En tiu moment'o el la nigr'o de la tur'a ĉambr'o ven'is ek'lum'o, kaj tie star'is Sarkoja. Ŝi'a'j bril'ant'a'j okul'o'j est'is direkt'at'a'j al mi'a patr'in'o en frenez'a mal'ŝat'eg'o. La flu'eg'o de insult'o'j, kiu'j'n ŝi el'verŝ'is, ig'is mi'a'n jun'a'n kor'o'n mal'varm'a de tim'eg'o. Est'is evident'e, ke ŝi aŭskult'is la tut'a'n histori'o'n, kaj ke ŝi i'o'n suspekt'is jam de long'e pro la ĉiu'nokt'a'j for'est'o'j de mi'a patr'in'o, kaj hodiaŭ nokt'e sekv'is ŝi'n ĝis ni'a ej'o.”
”Unu afer'o'n ŝi ne aŭd'is kaj ne sci'is — la flustr'it'a'n nom'o'n de mi'a patr'o. Tio evident'iĝ'is pro ŝi'a postul'ad'o, ke mi'a patr'in'o mal'kaŝ'u la nom'o'n de si'a kun'pek'int'o. Sed ĉiu'j minac'o'j de Sarkoja ne pov'is el'tir'i de mi'a patr'in'o li'a'n nom'o'n, kaj por evit'ig'i al mi tortur'o'n, mi'a patr'in'o mensog'is, dir'ant'e, ke nur ŝi kon'as li'a'n nom'o'n kaj neniam ŝi dir'os ĝi'n eĉ al la propr'a infan'o.”
”Ĵet'int'e kelk'a'j'n last'a'j'n mal'ben'o'j'n, Sarkoja for'rapid'is por raport'i al Tal Hajus si'a'n el'trov'o'n. Mi'a patr'in'o, volv'int'e mi'n per la silk'o'j kaj pelt'o'j de si'a'j nokt'a'j kovr'aĵ'o'j, tiel ke mi apenaŭ est'is vid'ebl'a, mal'supr'e'n'ir'is al la strat'o'j kaj kur'eg'is al la periferi'o de la civit'o, al la voj'o konduk'ant'a sud'e'n, laŭ direkt'o al la vir'o kies protekt'o'n ŝi ne pov'is pretend'i, kies vizaĝ'o'n tamen ŝi vol'is unu'foj'e ankoraŭ vid'i antaŭ ol mort'i.”
”Kiam ni al'proksim'iĝ'is al la sud'a lim'o de la civit'o, ven'is al ni son'o trans'e de la musk'a eben'aĵ'o, el la direkt'o de la sol'a tra'ir'ej'o tra la mont'o'j, kiu konduk'is al la pord'eg'o'j, la tra'ir'ej'o, tra kiu karavan'o'j el ĉiu'j direkt'o'j en'ir'as la civit'o'n. La son'o'j est'is pro la fajf'kri'ad'o de la toatoj kaj la grunt'ad'o de la zitidaroj, kun kelk'foj'e tint'ad'o de arm'il'o'j, kiu anonc'is la al'proksim'iĝ'o'n de milit'ist'ar'o.
La ĉef'a pens'o en ŝi'a mens'o est'is, ke jen est'as mi'a patr'o, re'ven'ant'a de si'a ekspedici'o, sed pro la kon'at'a ruz'ec'o de la Tarkanoj ŝi juĝ'is plej prudent'e ne kur'e al'ir'i por salut'i li'n.”
”Re'tir'ant'e si'n en la ombr'o'j'n de pord'o, ŝi atend'is la al'ven'o'n de la kavalkad'o, kiu baldaŭ en'ir'is la avenu'o'n, dis'iĝ'ant'e kaj plen'ig'ant'e la voj'o'n inter la mur'o'j. Dum la kap'o de la procesi'o preter'pas'is ni'n, la mal'pli grand'a lun'o aper'is post la super'pend'ant'a'j tegment'o'j, kaj hel'ig'is la scen'o'n per la tut'a bril'o de si'a mir'ind'a lum'o. Mi'a patr'in'o ankoraŭ pli mult'e re'tir'is si'n en la amik'a'j'n ombr'o'j'n, kaj el si'a kaŝ'ej'o vid'is, ke la ekspedici'o ne est'as tiu de mi'a patr'o; ĝi est'is la re'ven'ant'a karavan'o, port'ant'a la jun'a'j'n Tarkanojn. Tuj ŝi form'is si'a'n plan'o'n, kaj kiam grand'a ĉar'o sving'iĝ'is proksim'e de ni'a kaŝ'ej'o, ŝi glit'ig'is si'n sur la tren'at'a'n vost'o'tabul'o'n, kaŭr'is en la ombr'o de la alt'a'j flank'o'j, kaj prem'is mi'n al si'a brust'o, en am'a paroksism'o.”
”Ŝi sci'is, kio'n mi ne sci'is, ke neniam de'nov'e post tiu nokt'o ŝi ten'os mi'n al si'a brust'o, kaj neniam, ver'ŝajn'e, ni de'nov'e vid'os unu la ali'a'n.”
”Kiam ni ating'is la plac'o'n, en la ĝeneral'a konfuz'o ŝi en'miks'is mi'n inter la ali'a'j'n infan'o'j'n, kies dum'vojaĝ'a'j gard'ant'o'j nun liber'e pov'is for'las'i si'a'n respond'ec'o'n. Oni greg'ig'is ni'n en unu grand'a ĉambr'o, kaj vir'in'o'j, kiu'j ne est'is kun la ekspedici'o nutr'is ni'n. La post'a'n tag'o'n oni dis'don'is ni'n inter la sekv'ant'ar'o'j de la ĉef'ul'o'j.”
”Neniam post tiu nokt'o mi vid'is mi'a'n patr'in'o'n. Tal Hajus en'karcer'ig'is ŝi'n. Ĉia'manier'e, ankaŭ per la plej terur'a kaj hont'ig'a tortur'o, oni pen'is ŝir'i el ŝi la nom'o'n de mi'a patr'o. Sed ŝi rest'is fidel'a kaj lojal'a, kaj fin'e mort'is inter la rid'eg'ad'o de Tal Hajus kaj li'a'j ĉef'ul'o'j, dum ne'pri'skrib'ebl'a tortur'o.”
”Mi post'e ek'sci'is, ke ŝi dir'is al ili, ke ŝi mort'ig'is mi'n por evit'ig'i al mi simil'a'n mort'o'n sub ili'a'j man'o'j, kaj ĵet'is mi'a'n korp'o'n al la blank'a'j simi'o'j. Nur Sarkoja mal'kred'is ŝi'n, kaj mi sent'as ĝis hodiaŭ, ke ŝi suspekt'as mi'a'n origin'o'n, kaj tamen ne kuraĝ'as mal'kaŝ'ig'i mi'n, almenaŭ nun, ĉar ŝi cert'e diven'as ankaŭ la nom'o'n de mi'a patr'o.
”Kiam li re'ven'is de si'a ekspedici'o kaj aŭd'is la histori'o'n pri la sort'o de mi'a patr'in'o el la buŝ'o de Tal Hajus mem, mi ĉe'est'is. Mi pov'is vid'i, ke neniam eĉ per trem'et'o de muskol'o li montr'is la plej et'a'n emoci'o'n; kaj li ne rid'is, kiam Tal Hajus ĝoj'e rakont'is pri ŝi'a agoni'o. De tiu moment'o li iĝ'is pli kruel'a ol la plej kruel'a'j hom'o'j, kaj mi atend'as la tag'o'n, kiam li ating'os si'a'n cel'o'n, kaj tret'os la kadavr'o'n de Tal Hajus. Mi est'as tiel cert'a, ke li atend'as la okaz'o'n por venĝ'eg'i si'n, ankaŭ ke li'a am'o est'as tiel fort'a en li'a brust'o, kiel kiam ĝi unu'e trans'form'is li'n antaŭ kvar'dek jar'o'j, kiel mi est'as, ke ni sid'as tie ĉi sur la rand'o de la pra'ocean'o, dum saĝ'a'j hom'o'j dorm'as, Johano Carter.”
”Kaj vi'a patr'o, Solla, ĉu li est'as inter ni ĉiu'j nun?” mi demand'is.
”Jes,” ŝi respond'is, ”sed li ne sci'as, kiu mi est'as. kaj li ne sci'as, kiu perfid'is mi'a'n patr'in'o'n al Tal Hajus. Mi sol'a sci'as la nom'o'n de mi'a patr'o, kaj nur mi kaj Tal Hajus kaj Sarkoja sci'as, ke ŝi est'as tiu, kiu port'is la rakont'o'n destin'ont'a'n mort'o'n kaj tortur'o'n al li'a am'at'in'o.”
Dum kelk'a'j moment'o'j ni sid'is silent'a'j, ŝi, absorb'it'a de pens'o'j pri si'a terur'a pas'int'ec'o, kaj mi, kompat'ant'e la hom'o'j'n kondamn'it'a'j'n pro la sen'kor'a'j mor'o'j de si'a ras'o al sen'am'a'j viv'o'j de kruel'em'o. Baldaŭ ŝi parol'is.
”Johano Carter, se iam ver'a hom'o paŝ'is sur la mal'varm'a, mort'int'a brust'o de Barsumo, vi est'as tia. Mi sci'as, ke mi pov'as fid'i vi'n, kaj ĉar la sci'o ebl'e pov'os iu'n tag'o'n help'i al vi, aŭ al li, aŭ al Dej'a Tor'is, aŭ al mi, mi dir'os al vi la nom'o'n de mi'a patr'o, kaj ne ordon'os lig'o'n aŭ kondiĉ'o'j'n al vi'a lang'o. Kiam ven'os la oportun'a hor'o, parol'u la ver'o'n, se tiel ŝajn'os al vi plej bon'e. Mi fid'as al vi, ĉar laŭ mi'a sci'o vi ne est'as dot'it'a de tiu terur'a trajt'o, la konstant'a kaj sen'escept'a ver'dir'em'o, mi sci'as, ke vi pov'us mensog'i kiel ver'a ĝentleman'o de Virginio, se tiel vi pov'us evit'ig'i al ali'a'j dolor'o'n aŭ sufer'o'n. La nom'o de mi'a patr'o est'as Tars Tarkas.”
La ceter'o de ni'a vojaĝ'o al Tark est'is sen'event'a. Dum du'dek tag'o'j ni sur'voj'is, trans'ir'ant'e du mar'fund'o'j'n, kaj tra'pas'ant'e plur'a'j'n ruin'a'j'n civit'o'j'n, plej'part'e pli mal'grand'a'j'n ol Korad. Du'foj'e ni trans'ir'is la fam'a'j'n Mars'a'j'n akv'o'voj'o'j'n, kiu'j'n ni'a'j Ter'a'j astronom'o'j nom'as kanal'o'j.
Kiam ni proksim'iĝ'is al ili, oni send'is milit'ist'o'n antaŭ'e'n kun fort'a binokl'o, kaj se ne est'is vid'ebl'a ia ar'eg'o de Ruĝ'mars'an'a'j milit'ist'o'j, ni proksim'iĝ'is kiel ebl'e plej proksim'e kaj kamp'loĝ'is ĝis mal'lum'iĝ'o. Tiam ni mal'rapid'e al'ir'is la kultur'it'a'n ter'o'n, kaj trov'ant'e unu el la grand'a'j larĝ'a'j voj'o'j, kiu'j trans'ir'as tiu'j'n are'o'j'n je regul'a'j inter'spac'o'j, silent'e kaj si'n'kaŝ'em'e trans'ir'is al la sen'akv'a ter'o ali'flank'e. Neces'is kvin hor'o'j unu'a'foj'e por trans'ir'i sen'halt'e, kaj du'a'foj'e tut'a nokt'o, ĉar kiam la sun'o montr'is si'n, ni nur ĵus for'las'is la alt'mur'a'j'n kamp'o'j'n.
Ĉar ni trans'ir'is dum mal'lum'o, mi mal'mult'o'n pov'is vid'i, krom kiam la pli proksim'a lun'o lum'ig'is et'a'j'n pec'o'j'n de la pejzaĝ'o, montr'ant'a ĉirkaŭ'mur'it'a'j'n kamp'o'j'n kaj mal'alt'a'j'n, ne'ord'e konstru'it'a'j'n dom'o'j'n, sufiĉ'e simil'a'j'n al ni'a'j Ter'a'j farm'bien'o'j. Trov'iĝ'is mult'a'j arb'o'j, ord'e aranĝ'it'a'j, kaj kelk'a'j el ili est'is tre alt'a'j. En kelk'a'j el la en'ferm'aĵ'o'j est'is best'o'j, kaj ili sci'ig'is si'a'n ĉe'est'o'n per fajf'kri'o'j kaj grunt'o'j de tim'o, kiam ili flar'is ni'a'j'n strang'a'j'n, sovaĝ'a'j'n best'o'j'n kaj la pli sovaĝ'a'j'n hom'o'j'n.
Nur unu'foj'e mi vid'is fremd'a'n hom'o'n. Tio okaz'is je la inter'kruc'iĝ'o de ni'a voj'o kun la larĝ'a, blank'a voj'o kiu tra'tranĉ'as ĉiu'n kultur'it'a'n region'o'n laŭ'long'e, ĝust'e je ĝi'a centr'o. Sen'dub'e li est'is dorm'ant'a apud la voj'o, ĉar, kiam mi ven'is apud li'n, li lev'is si'n je la kubut'o, kaj post rigard'o al la al'ven'ant'a karavan'o, salt'e ek'star'is kun kri'eg'o kaj frenez'e for'kur'is laŭ la voj'o, por fin'e supr'e'n'grimp'i apud'a'n mur'o'n kun facil'mov'a kapabl'o de tim'ig'it'a kat'o. La Tarkanoj neniel atent'is li'n; ili ne hav'is milit'em'a'j'n intenc'o'j'n, kaj sign'is, ke ili vid'is li'n, nur per tio ke ili iom rapid'ig'is la karavan'o'n, al'ir'ant'e la dezert'o'n, kiu mark'as ni'a'n en'ir'o'n en la regn'o'land'o'n de Tal Hajus.
Eĉ ne unu'foj'e mi hav'is parol'o'n kun Dej'a Tor'is. Ŝi send'is al mi neniu'n komunik'aĵ'o'n por dir'i, ke mi est'os bon'ven'a al ŝi'a ĉar'o, kaj mi'a mal'saĝ'a fier'o mal'help'is mi'n far'i i'a'n al'proksim'iĝ'o'n. Mi ver'e kred'as, ke la si'n'ten'o de iu vir'o al la vir'in'o'j ekzist'as laŭ invers'a proporci'o je li'a brav'ec'o inter vir'o'j. La mal'fort'ul'o'j kaj la stult'ul'o'j oft'e est'as tre kapabl'a'j por sorĉ'i la vir'in'o'j'n, dum la milit'ist'a vir'o, kiu pov'as sen'tim'e al'rigard'i mil'o'n da ver'a'j danĝer'o'j, sid'as kaŝ'ant'e si'n en la ombr'o'j, kiel tim'plen'a infan'o.
Ĝust'e tri'dek tag'o'j'n post mi'a al'ven'o sur Barsumo ni en'ir'is la antikv'a'n civit'o'n Tark, de kies jam long'e forges'it'a popol'o la hord'o'j de verd'a'j hom'o'j ŝtel'is eĉ la nom'o'n.
La hord'o'j de Tark laŭ'nombr'e est'as proksim'um'e tri'dek mil, divid'it'a'j inter du'dek kvin komun'um'o'j. Ĉiu komun'um'o hav'as si'a'n propr'a'n ”jedon” kaj mal'pli grav'a'j'n ĉef'o'j'n, sed ĉiu'j est'as reg'at'a'j de Tal Hajus, ”je'dak'o” de Tark. La civit'o Tark est'as ĉef'sid'ej'o de kvin el la komun'um'o'j, la ĉef'sid'ej'o'j de la ali'a'j est'as la divers'a'j dezert'a'j civit'o'j de antikv'a Mars'o, en la distrikt'o, al kiu Tal Hajus pretend'as.
Fru'e en la post'tag'mez'o ni en'ir'is la grand'a'n centr'a'n plac'o'n. Oni ne aklam'e salut'is la re'ven'int'a'n ekspedici'o'n.
Hom'o'j kiu'j okaz'e est'is en la proksim'ec'o el'parol'is la nom'o'j'n de milit'ist'o'j aŭ vir'in'o'j, kiu'j'n ili rekt'e renkont'is, laŭ la formal'a manier'o de si'a spec'o, sed kiam oni el'trov'is, ke ĉe'est'as du kapt'it'o'j, la interes'o est'is pli vigl'a, kaj Dej'a Tor'is kaj mi iĝ'is centr'a'j punkt'o'j de demand'ant'ar'o'j.
Baldaŭ oni asign'is ni'n al nov'a'j loĝ'ej'o'j, kaj ni dediĉ'is la ceter'o'n de la tag'o por orient'iĝ'o al ni'a'j ŝanĝ'it'a'j cirkonstanc'o'j. Mi'a hejm'o nun trov'iĝ'is sur avenu'o konduk'ant'a en la plac'o'n de la sud'o, la ĉef'voj'o laŭ kiu ni marŝ'is de la civit'a'j pord'eg'o'j. Mi trov'iĝ'is sur la plej mal'proksim'a flank'o de la plac'o, kaj hav'is tut'a'n konstru'aĵ'o'n por mi.
La sam'a grandioz'a arkitektur'o, kiu est'is karakteriz'a en Korad, est'is tie ĉi rimark'ebl'a, sed eĉ pli bel'a. Mi'a loĝ'ej'o est'us taŭg'a por la plej eminent'a imperi'estr'o de Ter'o, sed por ĉi tiu'j strang'a'j hom'o'j neni'o est'is rimark'ind'a pri ĝi krom la grand'ec'o, ankaŭ la grand'ec'o de la unu'op'a'j ĉambr'o'j. Ju pli grand'a, des pli dezir'ind'a; tial Tal Hajus okup'is la plej grand'a'n konstru'aĵ'o'n en la civit'o, tut'e ne'taŭg'a'n por loĝ'ad'o. Lorkas Tomel okup'is la du'a'n plej grand'a'n, la tri'a'n okup'is iu ”jed” de mal'pli alt'a rang'o, kaj tiel plu ĝis la plej mal'alt'a el la kvin ”jedoj”. La milit'ist'o'j okup'is la konstru'aĵ'o'j'n kun la ĉef'ul'o'j, al kies sekv'ant'ar'o'j ili aparten'is, aŭ, se ili prefer'is, ili trov'is loĝ'ej'o'n inter la mil'o'j da ne'loĝ'at'a'j konstru'aĵ'o'j en si'a propr'a kvartal'o de la urb'o; al ĉiu komun'um'o oni asign'is iu'n part'o'n de la civit'o, kaj ĉiu dev'is loĝ'i laŭ'e, krom la jedoj, kiu'j kun'e okup'is konstru'aĵ'o'j'n al'rigard'ant'a'j la plac'o'n.
Kiam mi fin'e ord'ig'is mi'a'n dom'o'n, pli ĝust'e, konstat'is ke oni ord'ig'is ĝi'n, preskaŭ est'is temp'o de sun'sub'ir'o, kaj mi el'rapid'is kun la cel'o trov'i la lok'o'n de Solla kaj ŝi'a'j gard'at'o'j, ĉar mi fort'e intenc'is parol'i kun Dej'a Tor'is, por impres'i ŝi'n pri la neces'o re'pac'iĝ'i kun mi almenaŭ ĝis mi trov'os rimed'o'j'n por ebl'ig'i ŝi'a'n fuĝ'o'n. Van'e mi serĉ'is ĝis la supr'a rand'o de la grand'a ruĝ'a sun'o est'is mal'aper'ont'a post la horizont'o. Subit'e mi vid'is la mal'bel'a'n kap'o'n de Ul'a rigard'ant'a el fenestr'o de du'a etaĝ'o en ĝust'e la sam'a strat'o kiel mi'a loĝ'ej'o, kvankam pli proksim'a al la plac'o.
Ne atend'ant'e invit'o'n, mi kur'eg'is supr'e'n laŭ la serpent'ant'a ŝtup'ar'o, kiu konduk'is al la du'a etaĝ'o. En'ir'ant'e grand'a'n ĉambr'o'n en la antaŭ'a part'o de la konstru'aĵ'o, mi renkont'is la salut'o'n de la frenez'e feliĉ'a Ul'a, kiu ĵet'is si'n al mi tuj, preskaŭ renvers'ant'e mi'n. Ĝi tiel ĝoj'is vid'i mi'n, ke ĝi preskaŭ ŝajn'is manĝ'ont'a mi'n; ĝi'a kap'o fend'iĝ'is de orel'o ĝis orel'o, montr'ant'e la tri vic'o'j'n da dent'o'j en ĝi'a kobold'a rid'o.
Kviet'ig'ant'e ĝi'n per ordon'o kaj kares'o, mi rapid'e rigard'is tra la al'ven'ant'a mal'lum'o por sign'o de Dej'a Tor'is, post'e, ne vid'ant'e ŝi'n, mi kri'is ŝi'a'n nom'o'n. Respond'ant'a murmur'o ven'is el la mal'proksim'a angul'o de la ĉambr'o, kaj per du rapid'a'j paŝ'o'j mi star'is apud ŝi. Ŝi kaŭr'sid'is inter si'a'j silk'o'j kaj pelt'o'j sur antikv'a skulpt'it'a seĝ'o.
Mi atend'is, kaj ŝi lev'iĝ'is al si'a plen'a alt'o, rigard'is mi'n rekt'e en la okul'o'j'n kaj dir'is: ”Kio'n vol'as Dotar Sojat, Tarkano, de Dej'a Tor'is, si'a kapt'it'in'o?”
”Dej'a Tor'is, mi ne sci'as, kiel mi koler'ig'is vi'n. Neniel est'is mi'a dezir'o, iel dolor'ig'i aŭ ofend'i vi'n, kiu'n mi esper'is protekt'i kaj komfort'ig'i. Neniel rilat'u kun mi, se tiel vi vol'as, sed ke vi dev'as help'i al mi efektiv'ig'i vi'a'n fuĝ'o'n, se ebl'as, tio'n mi ne pet'as, tio'n mi ordon'as. Kiam de'nov'e vi est'os en sekur'ec'o ĉe la kort'eg'o de vi'a patr'o, vi pov'os si'n'ten'i al mi laŭ'vol'e, sed de nun ĝis tiu tag'o mi est'as vi'a mastr'o, kaj vi dev'as obe'i kaj help'i mi'n.”
Ŝi rigard'is al mi long'e kaj intenc'em'e, kaj mi kred'is, ke ŝi mal'pli sever'as kontraŭ mi.
”Mi kompren'as vi'a'j'n vort'o'j'n, Dotar Sojat,” ŝi respond'is, ”sed vi'n mi ne kompren'as. Vi est'as strang'a miks'aĵ'o de infan'o kaj vir'o, de best'ec'o kaj nobl'ec'o. Mi tre vol'as, ke mi pov'u leg'i vi'a'n kor'o'n.”
”Rigard'u mal'supr'e'n al vi'a'j pied'o'j, Dej'a Tor'is; ĝi kuŝ'as tie nun, kie ĝi kuŝ'is de post tiu ali'a nokt'o en Korad, kaj tie ĝi kuŝ'os, puls'ant'a ĉiam por vi sol'a, ĝis la mort'o mem halt'ig'os ĝi'n.”
Ŝi ek'paŝ'is al mi, kun la bel'a'j man'o'j etend'it'a'j laŭ gest'o strang'e serĉ'ant'a.
”Kio'n vi vol'as dir'i, Johano Carter?” ŝi flustr'is, ”kio'n vi dir'as al mi?”
”Mi dir'as al vi tio'n, kio'n mi promes'is al mi ne dir'i al vi, almenaŭ ne antaŭ ol vi liber'iĝ'os de la verd'a'j hom'o'j, tio'n, kio'n laŭ vi'a si'n'ten'o al mi dum la last'a'j du'dek tag'o'j mi kred'is neniam dir'ot'a al vi. Mi dir'as, Dej'a Tor'is, ke mi est'as vi'a, korp'e kaj anim'e, por serv'i al vi, por batal'i pro vi, por mort'i por vi. Nur unu pet'o'n mi far'as, ke vi far'u neniu'n sign'o'n, aŭ kondamn'a'n aŭ aprob'a'n, pri mi'a'j ĵus'a'j vort'o'j, antaŭ ol vi est'os sekur'a inter vi'a propr'a popol'o. Kia'j ajn vi'a'j sent'o'j pri mi, ili ne influ'iĝ'u de dank'em'o; kio'n ajn mi far'as por serv'i al vi est'as motiv'it'a nur de si'n'serv'em'o, ĉar mi hav'as plezur'o'n, serv'ant'e vi'n.”
”Mi sub'met'os mi'n al vi'a vol'o, Johano Carter, ĉar mi kompren'as vi'a'n motiv'o'n, kaj mi akcept'as vi'a'n serv'ad'o'n ne pli volont'e, ol mi obe'os vi'a'j'n ordon'o'j'n. Du'foj'e mi mal'just'is al vi en mi'a'j pens'o'j, kaj de'nov'e mi pet'as vi'a'n pardon'o'n.”
La en'ir'o de Solla mal'help'is plu'a'n intim'parol'o'n. Ŝi est'is tre mal'trankvil'a, mal'simil'e al si'a kutim'o.
”Tiu aĉ'eg'a Sarkoja de'nov'e est'is ĉe Tal Hajus,” ŝi kri'is, ”kaj laŭ oni'dir'o'j de la plac'o, mank'as esper'o por vi ambaŭ.”
”Kio'n ili dir'as?” demand'is Dej'a Tor'is.
”Ke oni ĵet'os vi'n al la sovaĝ'a'j hund'o'j en la grand'a aren'o, tiel baldaŭ, kiel la hord'o'j kun'ven'os por la ĉiu'jar'a'j lud'o'j.”
”Solla,” mi dir'is, ”vi est'as Tarkano, sed vi mal'am'as kaj abomen'as la mor'o'j'n de vi'a popol'o tiom, kiom ni. Ĉu vi ne akompan'os ni'n en unu grand'eg'a prov'o por fuĝ'i?
Cert'e Dej'a Tor'is pov'as propon'i al vi hejm'o'n kaj protekt'o'n ĉe si'a propr'a popol'o, kaj vi'a sort'o tie ne pov'as est'i pli mal'bon'a ol inter ĉi tiu'j hom'aĉ'o'j.”
”Jes,” kri'is Dej'a Tor'is, ”ven'u kun ni, Solla! Vi fart'os pli bon'e inter la ruĝ'a'j hom'o'j de Heliumio ol tie ĉi. Kaj mi pov'as promes'i al vi ne nur hejm'o'n inter ni, sed tiu'n am'o'n, kiu'n vi'a temperament'o avid'as, kiu'n la mor'o'j de vi'a ras'o rab'as de vi. Ven'u kun ni, Solla! Ni pov'us ir'i sen vi, sed vi'a sort'o est'us terur'a, se ili kred'us vi'n help'int'o al ni'a for'kur'o. Mi sci'as, ke ne pro tim'o vi ven'os kun ni, sed ni ja dezir'as vi'n kun ni, ni dezir'as ven'ig'i vi'n en land'o'n de sun'o kaj feliĉ'o, inter popol'o, kiu kompren'as la am'o'n, la simpati'o'n, la dank'em'o'n. Dir'u, ke jes. Solla, dir'u jes!”
”La grand'a akv'o'voj'o konduk'ant'a al Heliumio sud'e for'as je nur ok dek kilo'metr'o'j,” murmur'is Solla, du'on'e al ŝi, ”rapid'a boat'o pov'us ating'i ĝi'n en tri hor'o'j. Post'e Heliumio mal'proksim'as je nur ok cent kilo'metr'o'j, inter'e est'as precip'e region'o'j mal'dens'e loĝ'at'a'j. Ili sci'us, kaj sekv'us ni'n. Ni pov'us kaŝ'i ni'n kelk'temp'e inter la grand'a'j arb'o'j, sed ne ekzist'as grand'a ebl'ec'o evit'i ili'n. Ili sekv'us ni'n eĉ ĝis la pord'eg'o'j de Heliumio, kaj je ĉiu pas'o mort'ig'us kaj mort'ig'us. Vi ne sci'as, kiel aĉ'a'j ili est'as.”
”Ĉu ne ekzist'as ali'a voj'o al Heliumio?” mi demand'is.
”Ĉu vi ne pov'as far'i al ni mal'grand'a'n land'kart'o'n pri la tra'vojaĝ'ot'a region'o, Dej'a Tor'is?”
”Jes,” ŝi respond'is. Pren'int'e grand'a'n diamant'o'n el si'a har'ar'o, ŝi desegn'is sur la marmor'a plank'o la unu'a'n land'kart'o'n de Barsumo, kiu'n mi iam vid'is. Ĉiu'direkt'e'n sur ĝi dis'iĝ'is long'a'j rekt'a'j lini'o'j, foj'e kur'ant'a'j paralel'e, foj'e konverĝ'ant'a'j al grand'a cirkl'o. Ŝi klar'ig'is, ke la lini'o'j est'as akv'o'voj'o'j, la cirkl'o'j est'as civit'o'j; unu el ĉi tiu'j, en la nord'okcident'o, ŝi montr'is, est'as Heliumio. Ali'a'j civit'o'j est'is pli proksim'a'j, sed ŝi dir'is, ke ŝi tim'as en'ir'i, ĉar ili est'as plej'part'e mal'amik'a'j al Heliumio.
Fin'e, stud'int'e la land'kart'o'n detal'e, en la lun'lum'o kiu nun inund'is la ĉambr'o'n, mi montr'is al akv'o'voj'o mal'proksim'e en la nord'o, kiu ŝajn'is ankaŭ konduk'ant'a al Heliumio.
”Ĉu tio ne traf'as la teritori'o'n de vi'a av'o?” mi demand'is.
”Jes,” ŝi respond'is, ”sed ĝi trov'iĝ'as nord'e je tri'cent kilo'metr'o'j. Ĝi est'as unu el la akv'o'voj'o'j, kiu'j'n ni trans'ir'is sur'voj'e al Tark.”
”Ili neniam suspekt'us, se ni prov'us ating'i tiu'n mal'proksim'a'n akv'o'voj'o'n,” mi respond'is, ”ĝust'e tial, mi'a'opini'e, ĝi est'as ni'a plej bon'a voj'o por fuĝ'o.”
Solla konsent'is kun mi, kaj ni decid'is fuĝ'i el Tark en tiu sam'a nokt'o, tiel baldaŭ, fakt'e, kiel mi pov'us trov'i kaj sel'i mi'a'j'n toatojn. Ni aranĝ'is, ke Solla rajd'os sur unu, kaj mi kaj Dej'a Tor'is sur la ali'a; ĉiu port'os kun si sufiĉ'e da manĝ'o kaj trink'o por du tag'o'j, ĉar por tia long'a distanc'o oni ne pov'os tro'rapid'ig'i la best'o'j'n.
Mi instrukci'is al Solla, ke ŝi kun Dej'a Tor'is sekv'u unu el la mal'mult'e frekvent'at'a'j avenu'o'j al la sud'a lim'o de la civit'o, kie mi ating'os ili'n kun la toatoj kiel ebl'e plej baldaŭ. Ili las'is mi'n por kolekt'i la bezon'ot'a'j'n nutr'aĵ'o'n, silk'o'j'n kaj pelt'o'j'n, kaj mi ir'is kviet'e al la mal'antaŭ'aĵ'o de la unu'a etaĝ'o, kie ni'a'j best'o'j mov'iĝ'is mal'trankvil'e, laŭ si'a kutim'o, antaŭ ol kuŝ'ig'i.
En la ombr'o'j de la konstru'aĵ'o'j, kaj ekster'e sub la radi'o'j de la Mars'a'j lun'o'j, paŝ'ad'is grand'a ar'o da toatoj kaj zitidaroj, zitidaroj el'grunt'ant'a'j si'a'j'n gorĝ'son'o'j'n, toatoj foj'e el'ig'ant'a'j fajf'kri'o'n, kiu sign'as la preskaŭ kutim'a'n koler'stat'o'n de tiu'j best'o'j. Kiam ili ek'flar'is mi'n ili iĝ'is pli mov'iĝ'em'a'j, kaj ili'a'j mal'bel'a'j kri'o'j pli'intens'iĝ'is. Ja est'is danĝer'e en'ir'i toatejon sol'a kaj dum'nokt'e; unu'e, ĉar ili'a kresk'ant'a bru'em'o pov'us avert'i la apud'a'j'n milit'ist'o'j'n, ke io mis'a okaz'as, ankaŭ, ĉar en iu ajn moment'o iu grand'a virt'o'at'o pov'us decid'i, ke ĝi konduk'os amas'kur'eg'o'n al mi.
Ne dezir'ant'e incit'i ili'n hodiaŭ nokt'e, kiam mult'o de'pend'is de sekret'ec'o kaj rapid'ec'o, mi prem'is mi'n al la ombr'o'j de la konstru'aĵ'o'j, pret'a en iu ajn moment'o salt'i en la sen'danĝer'ec'o'n de apud'a pord'o aŭ fenestr'o. Tiel mi ir'is silent'e al la pord'eg'o'j, kiu'j don'is al'ir'o'n al la strat'o, mal'antaŭ'e de la kort'o, kaj al'proksim'iĝ'ant'e al la el'ir'ej'o mi vok'is mal'laŭt'e mi'a'j'n du best'o'j'n. Mult'eg'e mi dank'is al la Providenc'o, kiu don'is al mi la antaŭ'vid'em'o'n gajn'i la am'o'n kaj fid'o'n de tiu'j du sovaĝ'a'j, mut'a'j best'o'j, ĉar baldaŭ de la mal'proksim'a flank'o de la kort'o du grand'a'j form'o'j per'fort'is la voj'o'n al mi tra la mont'eg'o'j da best'a karn'o.
Ili ven'is tut'e proksim'e'n al mi, frot'ant'e si'a'j'n naz'o'j'n kontraŭ mi'a korp'o, kaj naz'serĉ'ant'e la frand'aĵ'o'j'n, per kiu'j mi kutim'e regal'is ili'n. Mal'ferm'ant'e la pord'eg'o'j'n mi ordon'is al la grand'a'j best'o'j, ke ili el'ir'u. Sekv'ant'e ili'n glit'e, mi ferm'is la pord'eg'o'j'n mal'antaŭ mi.
Mi ne tuj sel'is aŭ ek'rajd'is la best'o'j'n, sed ir'is kviet'e en la ombr'o'j de la konstru'aĵ'o'j al ne'frekvent'at'a avenu'o konduk'ant'a al la lok'o, kie laŭ'aranĝ'e mi renkont'iĝ'os kun Dej'a Tor'is kaj Solla. Sen'bru'e kiel sen'korp'a'j spirit'o'j, ni ir'is ŝtel'e tra la sen'hom'a'j strat'o'j, sed mi spir'is liber'e nur kiam ni pov'is jam vid'i la eben'aĵ'o'n ekster la civit'o. Mi est'is cert'a, ke Solla kaj Dej'a Tor'is ne hav'os mal'facil'aĵ'o'n, ating'ant'e ni'a'n renkont'ej'o'n ne'vid'it'a'j, sed pri mi mem, kun mi'a'j grand'a'j toatoj, mi ne est'is cert'a; ne est'is kutim'o de milit'ist'o'j post mal'lum'iĝ'o for'las'i la civit'o'n, fakt'e, ne est'is lok'o proksim'e al kiu ili pov'us ir'i.
Mi bon'e ating'is la renkont'ej'o'n, sed ĉar Dej'a Tor'is kaj Solla ne est'is tie, mi konduk'is mi'a'j'n best'o'j'n en la en'ir'ej'o'n de unu el la grand'a'j konstru'aĵ'o'j. Mi supoz'is, ke ebl'e iu kun'loĝ'ant'in'o parol'is kun Solla kaj tiel mal'fru'ig'is ili'n, kaj mi ne sent'is mal'trankvil'o'n ĝis pli ol hor'o pas'is sen sign'o pri ili. Post plu'a du'on'hor'o mi tamen iĝ'is tim'plen'a. Subit'e la son'o'j de al'ven'ant'a ar'et'o da hom'o'j romp'is la silent'o'n de la nokt'o; kaj laŭ la bru'o mi sci'is, ke ne tem'as pri fuĝ'int'o'j ŝtel'ir'ant'a'j al liber'ec'o. Baldaŭ ili est'is proksim'a'j al mi, kaj el la ombr'o'j de la en'ir'ej'o mi vid'is du'dek'o'n da rajd'ant'a'j milit'ist'o'j. Preter'pas'ant'e, ili las'is fal'i vort'o'j'n, kiu'j supr'e'n'ig'is mi'a'n kor'o'n en mi'a'n kap'o'n.
”Li sen'dub'e aranĝ'is renkont'i ili'n proksim'e de la civit'a lim'o, tial . . .” Plu'o'n mi ne aŭd'is; sed tio jam aŭd'it'a sufiĉ'is. Oni do el'trov'is ni'a'n plan'o'n, kaj la ebl'ec'o'j por ni'a fuĝ'o, de nun ĝis la terur'a fin'o, ja est'us mal'grand'a'j. Mi'a sol'a esper'o nun est'is retro'ir'i ne'rimark'at'e al la loĝ'ej'o de Dej'a Tor'is kaj el'trov'i pri ŝi'a sort'o. Tamen kiel far'i tio'n, ŝarĝ'it'a de du grand'a'j toatoj, nun kiam la tut'a civit'o sci'as pri mi'a fuĝ'o, tio ja est'is problem'o.
Subit'e ven'is al mi ide'o, kaj ag'ant'e laŭ mi'a sci'o pri la konstru'o de la dom'o'j de la antikv'a'j Mars'a'j civit'o'j, kun mal'plen'a kort'o en la centr'o de ĉiu kvadrat'o, mi palp'e trov'is voj'o'n tra la mal'lum'a'j ĉambr'o'j, per vok'o'j sekv'ig'ant'e la toatojn post mi. Est'is mal'facil'e por ili, tra'ir'i iu'j'n pord'o'tru'o'j'n, sed ĉar la ĉef'a'j dom'o'j de la civit'o'j est'is iom grand'skal'e konstru'it'a'j, ili fin'e pov'is tra'si'n'tord'i, kaj tiel ni fin'e ating'is la intern'a'n kort'o'n, kie mi trov'is, kiel mi atend'is, la kutim'a'n tapiŝ'o'n de musk'o'simil'a veget'aĵ'o, kiu est'us por ili manĝ'aĵ'o kaj trink'aĵ'o, ĝis mi pov'os re'ven'ig'i ili'n al ili'a propr'a en'ferm'aĵ'o. Mi est'is cert'a, ke ili est'os kontent'a'j kaj trankvil'a'j en ĉi tiu lok'o, kaj ekzist'is nur tre mal'grand'a ebl'ec'o, ke oni trov'os ili'n, ĉar la verd'a'j hom'o'j ne mult'e em'as en'ir'i tiu'j'n ekster'urb'a'j'n konstru'aĵ'o'j'n, kutim'e loĝ'at'a'j'n de la sol'a'j viv'ant'aĵ'o'j kapabl'a'j tim'ig'i ili'n — la grand'a'j blank'a'j simi'eg'o'j de Barsumo.
For'ig'int'e la sel'aĵ'o'j'n, mi kaŝ'is ili'n post la mal'antaŭ'a en'ir'ej'o de la konstru'aĵ'o, tra kiu ni en'ir'is la kort'o'n, kaj liber'ig'int'e la best'o'j'n, rapid'e trov'is mi'a'n voj'o'n trans'e'n al la kort'o, ĝis la mal'antaŭ'o de la trans'a'j konstru'aĵ'o'j, kaj post'e al la preter'a avenu'o. Atend'int'e en la pord'ej'o de la konstru'aĵ'o ĝis mi est'is cert'a, ke neni'u est'as al'ven'ant'a, mi rapid'is al la kontraŭ'a flank'o kaj ir'is tra la unu'a pord'o ĝis la kort'o; tiel, trans'ir'ant'e kort'o'n post kort'o kun nur tiu mal'grand'a ebl'ec'o, ke oni rimark'os mi'n, kiu'n neces'ig'is la trans'ir'o de la avenu'o'j, mi trov'is mi'a'n voj'o'n al la kort'o mal'antaŭ la loĝ'ej'o de Dej'a Tor'is.
Ĉi tie, kompren'ebl'e, mi trov'is la best'o'j'n de la milit'ist'o'j loĝ'ant'a'j en la apud'a'j konstru'aĵ'o'j, kaj se mi en'ir'us, mi pov'us renkont'i la milit'ist'o'j'n mem. Feliĉ'e por mi, ekzist'is pli sen'danĝer'a voj'o por mi al la supr'a etaĝ'o, kie Dej'a Tor'is dev'us est'i trov'ebl'a. Decid'int'e laŭ'ebl'e kiu est'as la konstru'aĵ'o loĝ'at'a de ŝi (ĉar neniam antaŭ'e mi rigard'is ili'n de la kort'a flank'o), mi serv'is mi'n de mi'a relativ'e grand'a fort'o kaj facil'mov'ec'o, kaj salt'is supr'e'n ĝis mi ten'is la sojl'o'n de du'a'etaĝ'a fenestr'o, kiu'n mi kred'is est'i je la mal'antaŭ'o de ŝi'a ĉambr'ar'o. Tiel tir'int'e mi'n en la ĉambr'o'n, mi ir'is ŝtel'e al la antaŭ'o de la konstru'aĵ'o.
Nur kiam mi ating'is la pord'o'n de ŝi'a ĉambr'o, mi konstat'is pro iu'j voĉ'o'j, ke person'o'j okup'as ĝi'n.
Mi ne tuj en'kur'is la ĉambr'o'n, sed aŭskult'is ekster'e, por cert'ig'i mi'n, ke tio ja est'as Dej'a Tor'is, kaj mi pov'as sen'danĝer'e en'ir'i. Mi bon'e ag'is, ĉar tio, kio'n mi aŭd'is, est'is la gorĝ'son'o'j de vir'o'j, kaj la vort'o'j don'is avert'o'n. La parol'ant'o est'is ĉef'ul'o, ordon'ant'a al kvar el si'a'j milit'ist'o'j.
”Kaj kiam li re'ven'os al ĉi tiu ĉambr'o,” li est'is dir'ant'a, ”kio'n cert'e li far'os, kiam li trov'os, ke ŝi ne renkont'as li'n ĉe la civit'a lim'o, vi kvar salt'os sur li'n kaj sen'arm'ig'os li'n.
Neces'os la kun'a fort'o de vi ĉiu'j, se oni pov'as kred'i la raport'o'j'n el Korad pri li. Kiam li est'os katen'it'a, port'u li'n al la kavern'a'j karcer'o'j sub la loĝ'ej'o de la je'dak'o, kaj ĉen'lig'u li'n, por ke Tal Hajus pov'u trov'i li'n, kiam li vol'as.
Las'u li'n parol'i al neni'u, kaj al neni'u don'u en'ir'permes'o'n.
Ne est'as ebl'e, ke la knab'in'o re'ven'os, ĉar jam nun ŝi est'as cert'e en la brak'o'j de Tal Hajus; ĉiu'j ŝi'a'j pra'av'o'j hav'u kompat'o'n por ŝi, ĉar Tal Hajus hav'os neniom. La eminent'a Sarkoja bon'e labor'is ĉi nokt'e. Nun mi for'ir'as; kaj se vi mal'sukces'os kapt'i li'n, kiam li ven'os, mi rekomend'os vi'a'j'n kadavr'o'j'n al la mal'varm'a brust'o de la river'o Iss.”
La parol'int'o turn'is si'n por for'las'i la ĉambr'o'n tra la pord'o, post kiu mi star'is. Mi ne rest'is tie; jam mi aŭd'is sufiĉ'o'n por tim'ig'i mi'a'n anim'o'n, kaj for'glit'int'e kviet'e, mi re'ir'is al la kort'o laŭ tiu sam'a voj'o, laŭ kiu mi ven'is. Tuj mi far'is mi'a'n ag'ad'plan'o'n, kaj trans'ir'int'e la plac'o'n kaj la border'ant'a'n avenu'o'n sur la ali'a flank'o, mi baldaŭ trov'is mi'n en la kort'o de Tal Hajus.
La bril'e lum'ig'at'a'j ĉambr'ar'o'j de la unu'a etaĝ'o sci'ig'is al mi, kie'n mi dev'os unu'e ir'i. Al'ir'int'e la fenestr'o'j'n, mi en'rigard'is. Mi konstat'is, ke al'proksim'iĝ'o ne est'os por mi tiel facil'a afer'o kiel mi esper'is, ĉar la mal'antaŭ'a'j ĉambr'o'j, rigard'ant'a'j al la kort'o, est'is plen'a'j de vir'o'j kaj vir'in'o'j. Mi rigard'is al la supr'a'j etaĝ'o'j, el'trov'is, ke la tri'a ŝajn'e est'as sen'lum'a, kaj decid'is prov'i en'ir'o'n de la konstru'aĵ'o je tiu lok'o. Post moment'o mi ating'is la supr'a'j'n fenestr'o'j'n, kaj baldaŭ en'tir'is mi'n en la ŝirm'a'j'n ombr'o'j'n de la sen'lum'a tri'a etaĝ'o.
Feliĉ'e la ĉambr'o, kiu'n mi elekt'is, est'is sen'hom'a, kaj paŝ'int'e sen'bru'e al la preter'a koridor'o, mi trov'is, ke est'as lum'o en la ĉambr'ar'o antaŭ mi. Tio, kio unu'e ŝajn'is est'i pord'o, montr'iĝ'is est'i nur apertur'o al grand'eg'a intern'a ĉambr'o, kiu supr'e'n etend'iĝ'is de la unu'a etaĝ'o, do je du etaĝ'o'j pli mal'supr'e, ĝis la kupol'a tegment'o de la konstru'aĵ'o, alt'e super mi'a kap'o. Sur la plank'o de tiu grand'eg'a rond'a salon'o dens'ar'e trov'ig'is ĉef'ul'o'j, milit'ist'o'j kaj vir'in'o'j, kaj je unu fin'o est'is grand'a podi'o, sur kiu kaŭr'is la plej mal'bel'eg'a best'o, kiu'n iam vid'is mi'a'j okul'o'j. Li hav'is ĉiu'j'n mal'varm'a'j'n, kruel'a'j'n, terur'a'j'n vizaĝ'trajt'o'j'n de la verd'a'j milit'ist'o'j, sed pli'fort'ig'it'a'j kaj degener'ig'it'a'j de la best'a'j pasi'o'j, al kiu'j jam de jar'o'j li plen'e liver'is si'n.
Ne trov'iĝ'is io ajn de dign'o aŭ fier'o en li'a naŭz'a vizaĝ'o, kiu est'is super amas'o de karn'aĵ'aĉ'o, kiu'n apenaŭ pov'is port'i li'a'j ses krur'o'j.
Sed eĉ pli tim'ig'e por mi, jen mi vid'is, ke Dej'a Tor'is kaj Solla star'as antaŭ li, kaj li diabl'ec'e rid'aĉ'as, rigard'ant'e per si'a'j el'star'a'j okul'o'j la bel'a'n figur'o'n de mi'a am'at'in'o.
Ŝi est'is parol'ant'a, sed mi ne pov'is aŭd'i ŝi'a'j'n vort'o'j'n, nek kompren'i li'a'n grunt'at'a'n respond'o'n. Ŝi star'is rekt'e antaŭ li, kun la kap'o alt'e ten'at'a, kaj eĉ de mal'proksim'e mi pov'is vid'i la mal'estim'o'n kaj mal'ŝat'eg'o'n sur ŝi'a vizaĝ'o, dum ŝi rigard'is al li fier'e kaj sen'tim'e. Ŝi ver'e est'is la dign'a fil'in'o de mil je'dak'o'j, en ĉiu er'o de si'a kar'a, am'ind'a korp'et'o! Tiel mal'grand'a, tiel mal'fortik'a ŝi est'is inter tiu'j alt'statur'a'j milit'ist'o'j, sed ŝi'a majest'ec'o nan'ig'is ili'n ĉiu'j'n; ŝi est'is la plej grandioz'a inter ili, kaj efektiv'e mi kred'as, ke tio'n ili sent'is.
Baldaŭ Tal Hajus far'is sign'o'n, ke oni for'ig'u la hom'amas'o'n, kaj las'u la kapt'it'in'o'j'n sol'a'j antaŭ li. Mal'rapid'e la ĉef'ul'o'j, la milit'ist'o'j kaj la vir'in'o'j degel'is en la ombr'o'j'n de la ĉirkaŭ'a'j ĉambr'o'j, kaj Dej'a Tor'is kaj Solla star'is sol'a'j antaŭ la je'dak'o de la Tarkanoj.
Nur unu ĉef'ul'o est'is hezit'int'a antaŭ ol for'ir'i; mi vid'is li'n star'ant'a sol'a en la ombr'o'j de grand'eg'a kolon'o, li'a'j fingr'o'j lud'is je la ten'il'o de li'a glav'eg'o, li'a'j kruel'a'j okul'o'j fiks'iĝ'is en mal'am'o direkt'e al Tal Hajus. Tiu est'is Tars Tarkas, kaj mi pov'is leg'i li'a'j'n pens'o'j'n kvazaŭ mal'ferm'it'a'n libr'o'n, pro la esprim'o de abomen'o sur li'a vizaĝ'o. Li est'is pens'ant'a pri tiu ali'a vir'in'o, kiu, antaŭ kvar'dek jar'o'j, star'is antaŭ tiu sam'a best'eg'ul'o; kaj se ebl'us al mi, en tiu moment'u flustr'i en li'a'n orel'o'n, jam Tal Hajus ne plu reg'us. Fin'e, tamen, ankaŭ li paŝ'is el la ĉambr'o, ne'sci'ant'e, ke li las'as si'a'n propr'a'n fil'in'o'n al la mal'kompat'o de tiu, kiu'n sur la planed'o li plej intens'e mal'am'as.
Tal Hajus ek'star'is. Du'on'e tim'ant'e, du'on'e anticip'ant'e li'a'j'n intenc'o'j'n, mi rapid'is al la serpent'a koridor'o konduk'ant'a al la mal'supr'a'j etaĝ'o'j. Neni'u ĉe'est'is por mal'help'i mi'n kaj mi ating'is la plank'o'n de la ĉambr'eg'o ne'rimark'it'e, kaj pren'is lok'o'n en la ombr'o de la sam'a kolon'o, kiu'n Tars Tarkas ĵus for'las'is. En tiu moment'o Tal Hajus est'is parol'ant'a.
”Princ'in'o de Heliumio, mi pov'us ricev'i grand'eg'a'n el'aĉet'o'n, se mi re'don'us vi'n al vi'a popol'o, sed mil'obl'e mi prefer'as vid'i vi'a'n bel'a'n vizaĝ'o'n tord'ant'a si'n pro la angor'o de tortur'o. Long'e daŭr'os la afer'o, tio'n mi promes'as al vi; dek'tag'a plezur'o mi'a est'us temp'o tro mal'long'a por montr'i, kiel mi am'as vi'a'n ras'o'n. La terur'ec'o de vi'a mort'o hant'os la dorm'o'n de la ruĝ'a'j hom'o'j dum ĉiu'j ven'ont'a'j epok'o'j; ili trem'os, kiam ili'a'j patr'o'j rakont'os pri la venĝ'o de la verd'a'j hom'o'j, pri la potenc'o kaj la mal'am'o kaj la kruel'ec'o de Tal Hajus. Sed antaŭ la tortur'o, dum unu mal'long'a hor'o, vi est'os mi'a; kaj ankaŭ la fam'o pri tio ating'os la orel'o'j'n de Tard'os Mors, je'dak'o de Heliumio, vi'a av'o, por ke li bat'u si'n al la ter'o en la dolor'eg'o de si'a sufer'o. Morgaŭ oni komenc'os la tortur'o'n, sed hodiaŭ vi aparten'as al Tal Hajus. Ven'u!”
Li mal'supr'e'n'ir'is de la podi'o, kaj krud'e pren'is ŝi'n je la brak'o, sed apenaŭ li tuŝ'is ŝi'n, mi salt'is inter ili'n. Mi'a glav'o, akr'a kaj bril'ant'a, est'is en mi'a dekstr'a man'o, kaj est'is ebl'e al mi tra'pik'i li'a'n putr'a'n kor'o'n, antaŭ ol li konstat'is mi'a'n apud'est'o'n; sed dum mi lev'is la brak'o'n mi pens'is pri Tars Tarkas, kaj malgraŭ koler'o kaj mal'am'o, mi ne pov'is pri'rab'i li'n pri la dolĉ'a moment'o, por kiu li tiel long'e viv'is kaj esper'is dum la jar'o'j. Anstataŭ'e, do, mi sving'is mi'a'n brav'a'n dekstr'a'n pugn'o'n rekt'e al la pint'o de li'a menton'o. Silent'e li glit'fal'is al la plank'o, kiel mort'int'o.
Sam'e mort'silent'e mi pren'is la man'o'n de Dej'a Tor'is, kaj gest'ant'e al Solla, ke ŝi sekv'u, ni rapid'is el la ĉambr'eg'o, al la supr'a etaĝ'o plej proksim'a. Ne'vid'it'e ni ating'is mal'antaŭ'a'n ĉambr'o'n, kaj per la rimen'o'j kaj led'aĵ'o'j de mi'a'j ornam'aĵ'o'j mi don'is unu'e al Dej'a Tor'is kaj post'e al Solla konduk'il'o'n al la ter'o mal'supr'e. Las'int'e mi'n fal'et'i sekv'e, mi tir'is ili'n rapid'e ĉirkaŭ la kort'o en la ombr'o'j'n de la konstru'aĵ'o'j, kaj tiel ni re'ir'is laŭ la sam'a voj'o, kiu'n mi sekv'is, kiam mi ven'is de la mal'proksim'a lim'o de la civit'o.
Fin'e ni ven'is al mi'a'j toatoj en la kort'o, kie mi las'is ili'n, kaj met'int'e ni'a'j'n led'aĵ'o'j'n sur ili'n, ni rapid'is tra la konstru'aĵ'o al la preter'a avenu'o. Solla pren'is unu best'o'n por sur'rajd'o, kaj Dej'a Tor'is sid'is post mi sur la ali'a, kaj ni for'las'is la civit'o'n de Tark, ek al la sud'o, tra la mont'et'o'j.
Anstataŭ rond'ir'i retro'e'n ĉirkaŭ la civit'o al nord'okcident'o kaj al la plej proksim'a akv'o'voj'o, ni turn'is ni'n al nord'orient'o kaj ek'ir'is sur la musk'a dezert'aĵ'o, trans kiu, en la distanc'o de tri'cent kvin'dek kilo'metr'o'j, kuŝ'is ali'a ĉef'voj'o konduk'ant'a al Heliumio.
Ni dir'is neniu'n vort'o'n, ĝis ni las'is la civit'o'n mal'proksim'a post ni, sed mi pov'is aŭd'i la plor'ad'o'n de Dej'a Tor'is, dum ŝi ten'is si'n al mi per la brak'o'j, kun la kar'a kap'o kuŝ'ant'a sur mi'a ŝultr'o.
”Se ni ating'os tie'n, mi'a ĉef'ul'o, la ŝuld'o de Heliumio est'os grand'eg'a, pli grand'a, ol iam oni pov'os pag'i al vi.
Kaj se ni ne ating'os,” ŝi daŭr'ig'is, ”la ŝuld'o est'os sam'e grand'a, malgraŭ tio, ke Heliumio neniam sci'os, ĉar la id'o'n de ĝi'a reĝ'a famili'o vi sav'is de sort'o pli mal'honor'a ol mort'o.”
Mi ne respond'is, sed anstataŭ'e met'is mi'a'n man'o'n al la flank'o, kaj prem'is la et'a'j'n fingr'o'j'n de ŝi, kiu'n mi am'as, dum ili prem'is si'n al mi por sub'ten'o. Post'e en silent'o ni rapid'is sur la flav'a, lun'lum'ig'at'a musk'o, ĉiu okup'at'a de si'a'j propr'a'j pens'o'j. Mi mem natur'e sent'is mi'n ĝoj'plen'a, kun la varm'a korp'o de Dej'a Tor'is prem'at'a al la mi'a, kaj malgraŭ la tut'a danĝer'o kuŝ'ant'a antaŭ ni, mi'a kor'o kant'is gaj'e kvazaŭ jam ni est'us en'ir'ant'a'j la pord'eg'o'j'n de Heliumio.
Pro la fiask'o de ni'a'j antaŭ'a'j plan'o'j ni nun trov'is ni'n sen manĝ'o kaj trink'o, kaj la sol'a arm'it'o est'is mi. Tial ni rapid'ig'is ni'a'j'n best'o'j'n laŭ grad'o, kiu nepr'e mal'fort'ig'us ili'n mult'e, antaŭ ol ni pov'us esper'i vid'i la fin'o'n de la unu'a etap'o de ni'a vojaĝ'o.
Ni rajd'is dum la tut'a nokt'o kaj la tut'a post'a tag'o, kun nur kelk'a'j mal'long'a'j ripoz'temp'o'j. En la du'a nokt'o ni ĉiu'j, hom'o'j kaj best'o'j, est'is tre'eg'e lac'a'j, kaj ni ek'kuŝ'is sur la musk'o, kaj dorm'is dum kvin aŭ ses hor'o'j. Ni re'e ek'ir'is de'nov'e antaŭ tag'lum'o. Ni rajd'is dum la tut'a post'a tag'o, kaj kiam, mal'fru'e en la post'tag'mez'o, ni vid'is neni'e arb'o'j'n sur la horizont'o, neni'e sign'o'j'n de la grand'a'j akv'o'voj'o'j de Barsumo, ni konstat'is la terur'a'n ver'o'n. Ni est'as perd'it'a'j.
Evident'e ni est'is vojaĝ'int'a'j cirkl'e, sed ne ebl'is juĝ'i, laŭ kiu direkt'o, eĉ la afer'o ŝajn'is strang'a, konsider'ant'e, ke tag'e trov'iĝ'is la sun'o por gvid'i ni'n, kaj nokt'e la lun'o'j kaj stel'o'j. Cert'e neni'u akv'o'voj'o est'is vid'ebl'a, kaj ni ĉiu'j preskaŭ est'is fal'ant'a'j pro mank'o de manĝ'o, trink'o kaj ripoz'o. Mal'proksim'e antaŭ ni, iom mal'dekstr'e, ni pov'is vid'i la form'o'n de mal'alt'a'j mont'o'j. Ni decid'is, ke ni pen'os ating'i ili'n, esperant'e ke de ia alt'aĵ'o ni pov'os vid'i la serĉ'at'a'n akv'o'voj'o'n. La nokt'o fal'is sur ni'n, antaŭ ol ni ating'is ni'a'n cel'o'n, kaj preskaŭ mort'a'j pro lac'ec'o kaj mal'fort'ec'o ni kuŝ'ig'is kaj dorm'is.
Fru'maten'e mi vek'ig'is, sent'ant'e grand'a'n korp'o'n sur mi. Mal'ferm'int'e mi'a'j'n okul'o'j'n, mi vid'is mi'a'n kar'a'n best'o'n, Ul'a, am'em'e prem'ant'a si'n al mi'a korp'o. La fidel'a best'o est'is sekv'int'a mi'n sur tiu sen'voj'a dezert'aĵ'o por part'o'pren'i ni'a'n sort'o'n, kia ajn ĝi est'os. Met'int'e mi'a'j'n brak'o'j'n ĉirkaŭ ĝi'a kol'o mi prem'is mi'a'n vang'o'n al ĝi'a, kaj ne hont'is pri tio, nek pri la larm'o'j, kiu'j ven'is el mi'a'j okul'o'j, kiam mi pens'is pri ĝi'a am'o al mi. Baldaŭ post'e Dej'a Tor'is kaj Solla vek'ig'is, kaj ni decid'is tuj rapid'i por ating'i la mont'ar'o'n.
Ni apenaŭ vojaĝ'is du'o'n da kilo'metr'o'j, kiam mi'a toato komenc'is lam'paŝ'i laŭ plej kompat'ind'a manier'o, malgraŭ tio, ke de post la hieraŭ'a post'tag'mez'o ni ne pen'is dev'ig'i la best'o'j'n al pli rapid'a ir'manier'o ol simpl'a marŝ'ad'o. Subit'e ĝi ŝancel'iĝ'is flank'e'n kaj fal'is fort'e sur la ter'o'n. Dej'a Tor'is kaj mi ĵet'iĝ'is sur la mol'a'n musk'o'n, kaj eĉ ne kontuz'iĝ'is; sed la kompat'ind'a best'o ne pov'is lev'iĝ'i, eĉ sen ni'a pez'o. Solla dir'is, ke la mal'varm'o de la nokt'o, kun ripoz'o, sen'dub'e re'viv'ig'os ĝi'n, do ni decid'is ne mort'ig'i ĝi'n, malgraŭ mi'a unu'a intenc'o, kiam mi kred'is, ke est'us kruel'e las'i ĝi'n por mort'i pro mal'sat'o kaj soif'o. For'pren'int'e la garn'aĵ'o'j'n, kiu'j'n mi teren'ĵet'is apud ĝi, ni las'is la kompat'ind'a'n best'o'n al ĝi'a sort'o, kaj rapid'is antaŭ'e'n kiel ebl'e plej bon'e kun unu toato. Solla kaj mi marŝ'is, postul'int'e, ke Dej'a Tor'is rajd'u kontraŭ si'a vol'o.
Tiel ni progres'is ĝis distanc'o de du kilo'metr'o'j for de la cel'at'a mont'ar'o, kiam Dej'a Tor'is, de si'a surtoata alt'o kri'is, ke ŝi vid'as grand'a'n ar'o'n da rajd'ant'a'j vir'o'j unu'op'e ven'ant'a'j tra pas'ej'o inter iu'j pli mal'proksim'a'j mont'o'j.
Solla kaj mi rigard'is tie'n, kaj klar'e vid'is plur'cent'o'j'n da rajd'ant'o'j. Ili ŝajn'e ir'as sud'okcident'e'n, for de ni.
Sen'dub'e, mi pens'is, ili est'as milit'ist'o'j de Tark, send'it'a'j por kapt'i ni'n, kaj ni spir'is pli liber'e, vid'ant'e, ke ili ir'as for de ni. Rapid'e pren'int'e mi'a'n am'at'in'o'n de la toato, mi kuŝ'ig'is ĝi'n, kaj ni tri far'is sam'e, far'ant'e ni'n kiel ebl'e plej mal'grand'a'j por ne al'tir'i la atent'o'n de la milit'ist'o'j.
Ni pov'is vid'i ili'n, dum ili ven'is el la pas'ej'o, dum moment'o antaŭ ol ili perd'iĝ'is de ni'a vid'o, post eĝ'o, eĝ'o por ni amik'a, ĉar ali'e, sen ties bar'o, ili cert'e dev'us vid'i ni'n.
Kiam la last'a milit'ist'o ven'is antaŭ ni'a vid'o li halt'is, kaj konstern'e al ni met'is si'a'n mal'grand'a'n sed fort'a'n binokl'o'n al la okul'o'j, kaj esplor'is la tut'a'n mar'fund'o'n. Evident'e li est'is ĉef'ul'o, ĉar inter la verd'a'j hom'o'j tia oft'e trov'iĝ'as last'a post iu marŝ'ant'ar'o. Kiam li'a binokl'o direkt'iĝ'is al ni'a lok'o, ni'a'j kor'o'j preskaŭ ĉes'is bat'i, kaj mi pov'is sent'i la mal'varm'a'n ŝvit'o'n ven'i el ĉiu por'o de mi'a korp'o.
Baldaŭ ĝi direkt'ig'is rekt'e al ni, kaj halt'is. La streĉ'o al ni'a'j nerv'o'j ating'is preskaŭ romp'a'n punkt'o'n, kaj mi dub'as, ĉu ni spir'is dum la moment'o'j, kiam la binokl'o rest'is sur ni. Li las'is ĝi'n fal'i, kaj ni vid'is, ke li kri'as ordon'o'n al la milit'ist'o'j pas'int'a'j mal'antaŭ la eĝ'o'n. Li ne atend'is, tamen, por ke ili al'iĝ'u al li: turn'int'e si'a'n toaton, li kur'eg'is frenez'e, sed rekt'e al ni.
Nur unu ag'o ebl'is al mi, kaj neces'is tio'n far'i kiel ebl'e plej rapid'e. Lev'int'e mi'a'n strang'a'n Mars'a'n fusil'o'n al la ŝultr'o, mi al'cel'is kaj tuŝ'is la buton'o'n kontrol'ant'a'n la el'las'il'o'n; la paf'aĵ'o eksplod'e ating'is la cel'o'n, kaj la al'kur'ant'a ĉef'ul'o fal'is mal'antaŭ'e'n de si'a rapid'ant'a best'o.
Salt'int'e al mi'a'j pied'o'j, mi lev'ig'is mi'a'n toaton, kaj ordon'is al Solla, kun Dej'a Tor'is rajd'i por pen'i ating'i la mont'o'j'n antaŭ ol la verd'a'j milit'ist'o'j ating'os ni'n. Mi sci'is, ke en la kanjon'et'o'j ili pov'os por'temp'e kaŝ'i si'n, kaj eĉ se tie ili mort'us pro mal'sat'o kaj soif'o, pli bon'e tiel est'us, ol fal'i en la man'o'j'n de la Tarkanoj. Don'int'e al ili mi'a'j'n du revolver'o'j'n por si'n'protekt'o kaj, se neces'e, por fuĝ'i terur'a'n mort'ig'o'n, se ili las'us si'n kapt'iĝ'i, mi lev'is mi'a'n kar'a'n Dej'a Tor'is per la brak'o'j kaj met'is ŝi'n sur la toaton post Solla, kiu jam sur'iĝ'is laŭ mi'a ordon'o.
”Adiaŭ, mi'a princ'in'o,” mi flustr'is, ”ankoraŭ ni pov'os renkont'iĝ'i en Heliumio. Jam oft'e mi sav'is mi'n el pli mal'bon'a'j situaci'o'j ol tiu ĉi.” Kaj mi pen'is rid'et'i, dum mi mensog'is.
”Kio est'as?” ŝi kri'is, ”ĉu vi ne ven'as kun ni?”
”Kiel tio ebl'as, Dej'a Tor'is? Neces'as, ke iu for'ten'u tiu'j'n aĉ'ul'o'j'n dum kelk'a temp'o, kaj mi sol'a pov'os pli bon'e for'kur'i post'e, ol ni tri'op'e.”
Rapid'e ŝi salt'is mal'supr'e'n de la toato. Ĵet'int'e la brak'o'j'n ĉirkaŭ mi'a'n kol'o'n ŝi turn'is la kap'o'n al Solla kaj dir'is kun trankvil'a dign'o: ”Fuĝ'u, Solla! Dej'a Tor'is rest'as por mort'i kun si'a am'at'o.”
Tiu'j vort'o'j est'as gravur'it'a'j sur mi'a kor'o. Kiel feliĉ'e mi ced'us ankoraŭ mil'foj'e la viv'o'n, por aŭd'i ili'n unu'foj'e de'nov'e! Sed en tiu moment'o mi ne pov'is dediĉ'i mi'n eĉ por unu sekund'o al ŝi'a rav'a ĉirkaŭ'prem'o. Prem'int'e mi'a'j'n lip'o'j'n al ŝi'a'j, unu'a'foj'e, mi lev'is ŝi'n tut'korp'e kaj re'met'is ŝi'n al la toato mal'antaŭ Solla, ordon'ant'e al tiu ĉi, ten'i ŝi'n tie per'fort'e. Post'e, frap'int'e la toaton sur la post'vang'o'j, mi vid'is ili'n for'rajd'i, Dej'a Tor'is ankoraŭ barakt'ant'a por liber'ig'i si'n.
Turn'int'e mi'n, mi vid'is, ke la verd'a'j milit'ist'o'j sur'rajd'as la eĝ'o'n, kaj rigard'as por si'a ĉef'ul'o. Post moment'o ili vid'is li'n, kaj mi'n; sed apenaŭ ili vid'is mi'n, mi komenc'is paf'i, kuŝ'ant'e plat'a sur la ventr'o. Feliĉ'e, mi hav'is bon'a'n proviz'o'n da paf'aĵ'o, kaj pov'is paf'ad'i ĝis mi vid'is, ke ĉiu'j el la unu'e re'ven'int'a milit'ist'ar'o est'as mort'a'j aŭ for'kur'ant'a'j.
Mi'a ripoz'temp'o tamen est'is mal'long'a, ĉar baldaŭ la tut'a ar'o, preskaŭ mil vir'o'j, ven'is antaŭ mi'a vid'o, rajd'ant'a'j kur'eg'e al mi. Mi paf'is ĝis mi el'uz'is mi'a'n paf'aĵ'o'n, kaj ili preskaŭ ating'is mi'n. Tiam, konstat'int'e per flank'rigard'o, ke Dej'a Tor'is kaj Solla ating'is la mont'o'j'n kaj kaŝ'is si'n, mi salt'is al la pied'o'j, for'ĵet'is mi'a'n nun sen'util'a'n paf'il'o'n, kaj ek'kur'is laŭ la direkt'o kontraŭ'a al tiu de Solla kaj ŝi'a protekt'at'o.
Se iam iu'j Mars'an'o'j vid'is demonstraci'o'n de salt'ad'o, tiu'j mir'ig'at'a'j milit'ist'o'j vid'is tia'n en tiu tag'o antaŭ mult'a'j jar'o'j. Tamen, kvankam ĝi for'konduk'is ili'n de la direkt'o de Dej'a Tor'is, ĝi ne for'pren'is ili'a'n atent'o'n de la pen'o mi'n kapt'i.
Ili kur'eg'is post mi frenez'e, ĝis fin'e mi'a pied'o traf'iĝ'is kontraŭ el'star'ant'a rok'pec'o, kaj mi fal'is stern'iĝ'e sur la musk'o'n. Ili ating'is mi'n, kaj kvankam mi el'tir'is mi'a'n glav'o'n por kiel ebl'e plej kar'e vend'i la viv'o'n, ĉio baldaŭ fin'iĝ'is. Torent'e ili'a'j frap'o'j traf'is mi'n. Ĉio iĝ'is nigr'a. Fin'e mi fal'is en ne'konsci'o'n.
Ver'ŝajn'e plur'a'j hor'o'j pas'is, antaŭ ol mi re'konsci'iĝ'is, kaj mi bon'e memor'as la sent'o'n de surpriz'o, kiu tra'vibr'is mi'n, kiam mi konstat'is, ke mi ne mort'is.
Mi est'is kuŝ'ant'a inter amas'et'o de dorm'silk'o'j kaj pelt'o'j en angul'o de mal'grand'a ĉambr'o, kie trov'iĝ'is plur'a'j verd'a'j milit'ist'o'j. Mal'jun'a kaj mal'bel'a vir'in'o est'is klin'ant'a si'n super mi. Kiam mi mal'ferm'is la okul'o'j'n, ŝi turn'is si'n al iu milit'ist'o, kaj dir'is: ”Li ne mort'os, Jed.”
”Bon'e,” dir'is al al'parol'it'o, kaj proksim'iĝ'is al mi, ”nepr'e li pov'os mult'o'n proviz'i por ni'a amuz'iĝ'o dum la grand'a'j lud'o'j.”
Nun mi'a'j okul'o'j traf'is li'n, kaj mi vid'is, ke li ne est'as Tarkano, ĉar li'a'j ornam'aĵ'o'j kaj metal'o'j ne est'as de tiu hord'o. Li est'is grand'statur'a ul'o, kun terur'a'j cikatr'o'j sur la kap'o kaj romp'it'a dent'eg'o, kaj mank'is al li unu orel'o.
Inter li'a'j ornam'aĵ'o'j est'is hom'a'j krani'o'j, kaj plur'a'j sek'ig'it'a'j hom'a'j man'o'j. Pro li'a alud'o al la grand'a'j lud'o'j, pri kiu'j mi tiom aŭd'is, kiam mi est'is inter la Tarkanoj, mi konvink'iĝ'is, ke mi ja salt'is el purgatori'o en gehen'o'n.
Post kelk'a'j plu'a'j vort'o'j kun la vir'in'o, kiam ŝi cert'ig'is li'n, ke mi sufiĉ'e san'as por vojaĝ'i, la jedo ordon'is, ke ni sur'iĝ'u sur la best'o'j'n kaj rajd'u sekv'ant'e la ceter'a'n ĉef'a'n milit'ist'ar'o'n. Oni lig'is mi'n fort'e al escept'e sovaĝ'a kaj ne'reg'ebl'a toato, kaj kun rajd'ant'a milit'ist'o ĉiu'flank'e por mal'help'i, se la best'o em'us for'kur'i, ni ek'ir'is kun eg'a rapid'ec'o serĉ'e post la ĉef'a milit'ist'ar'o. Mi'a'j vund'o'j mal'mult'e dolor'is, tiel bon'e kaj rapid'e efik'is la kurac'il'o'j uz'it'a'j de la vir'in'o.
Iom antaŭ la mal'lum'iĝ'o ni ating'is la ceter'a'n milit'ist'ar'o'n, baldaŭ post kiam ili prepar'is si'a'n tend'ar'o'n por la nokt'o. Tuj oni konduk'is mi'n al la plej alt'a ĉef'ul'o, la je'dak'o de la hord'o'j de Varhun.
Simil'e al la jedo al'konduk'int'a mi'n, li port'is mult'eg'e da cikatr'o'j, kiel ankaŭ da hom'a'j krani'o'j kaj man'o'j, ornam'aĵ'o'j de preskaŭ ĉiu'j milit'ist'o'j de tiu ĉi ras'o, kies feroc'o est'as eĉ pli grand'a ol ĉe la Tarkanoj.
La je'dak'o, Bar Kom'as, kiu est'is relativ'e jun'a, est'is cel'o de la ĵaluz'a kaj envi'a mal'am'o de si'a leŭtenant'o, Dak Kov'a, la jedo kiu kapt'is mi'n. Mi rimark'is, ke tiu ĉi oft'e kaj intenc'e mal'ĝentil'is al la pli'alt'rang'ul'o. Li tut'e preter'las'is la kutim'a'n formal'a'n salut'o'n, kiam ni ir'is antaŭ la je'dak'o'n, kaj dum li krud'e ŝov'is mi'n antaŭ'e'n, li ek'kri'is per voĉ'o laŭt'a kaj minac'a: ”Jen mi al'konduk'is strang'a'n ul'o'n port'ant'a la metal'o'n de Tarkano, kiu laŭ mi'a plezur'o batal'os kontraŭ sovaĝ'a toato dum la grand'a'j lud'o'j.”
”Li mort'os, se li mort'os, laŭ la manier'o kiu'n juĝ'os taŭg'a Bar Kom'as, vi'a je'dak'o,” respond'is la jun'a reg'ant'o, emfaz'e kaj dign'e.
”Se li mort'os?” muĝ'is Dak Kov'a, ”sed tre cert'e li mort'os, Bar Kom'as, kaj vi'a sentiment'aĉ'a kompat'o ne sav'os li'n. Ho, ke Varhun est'u reg'at'a de ver'a je'dak'o, ne de akv'a'kor'a mal'fort'ul'o, kies metal'o'n eĉ mal'jun'a Dak Kov'a pov'us for'ŝir'i per si'a'j nud'a'j man'o'j!”
Bar Kom'as dum moment'o rigard'is rekt'e la minac'a'n kaj mal'obe'em'a'n ĉef'ul'o'n, kun esprim'o de dign'a, sen'tim'a mal'estim'o, post'e, ne'tir'int'e arm'il'o'n kaj ne'dir'int'e vort'o'n, li ĵet'is si'n al la gorĝ'o de la kalumni'int'o.
Neniam antaŭ'e mi vid'is du Verd'mars'an'a'j'n milit'ist'o'j'n batal'i per la natur'a'j arm'il'o'j. Ili ambaŭ montr'is grad'o'n de best'a feroc'o, pli intens'a'n ol la plej mal'san'a imag'o pov'us bild'iĝ'i, ili ŝir'is per'man'e la okul'o'j'n kaj orel'o'j'n unu de la ali'a, kaj per si'a'j bril'ant'a'j dent'eg'o'j tranĉ'is kaj pik'eg'is, ĝis ili est'is sang'ruband'e ŝir'it'a'j de kap'o al pied'o'j.
Bar Kom'as mult'e super'is en la batal'o, est'ant'e pli fort'a, pli rapid'mov'a, kaj pli inteligent'a. Baldaŭ ŝajn'is, ke la lukt'o est'as fin'it'a, sed subit'e Bar Kom'as glit'fal'is. Dak Kov'a bezon'is nur tio'n. Ĵet'int'e si'n al la korp'o de si'a kontraŭ'ul'o, li en'ig'is si'a'n tut'a'n grand'a'n dent'eg'o'n en li'a'n ingven'o'n, kaj mal'ferm'e ŝir'is la tut'a'n korp'o'n laŭ'long'e.
Venk'int'o kaj venk'it'o rul'iĝ'is mal'rigid'e en la musk'o'n kiel amas'o da sang'ant'a karn'o.
Bar Kom'as est'is tut'e mort'a, kaj nur la plej Herkules'a'j pen'o'j de la vir'in'o'j de Dak Kov'a pov'is sav'i li'n el li'a merit'it'a sort'o. Post tri tag'o'j li sur'pied'e kaj sen'help'e vizit'is la kadavr'o'n de Bar Kom'as, kiu'n laŭ'kutim'e oni ne de'lok'ig'is, met'is si'a'n pied'o'n sur la kol'o'n de si'a antaŭ'a reg'ant'o, kaj al'pren'is la titol'o'n Je'dak'o de Varhun. La man'o'j'n kaj kap'o'n de la mort'int'a je'dak'o oni al'don'is al la ornam'aĵ'o'j de la venk'int'o, kaj la ceter'o'n oni brul'ig'is kun akompan'o de amas'a kaj terur'a rid'eg'ad'o.
La vund'o'j de Dak Kov'a tiel mal'fru'ig'is la marŝ'ad'o'n, ke oni decid'is for'las'i la ekspedici'o'n, (kiu est'is nur ne'grav'a atak'afer'o venĝ'e pro detru'o de la kov'il'o) ĝis post la grand'a'j lud'o'j, kaj la tut'a milit'ist'ar'o, dek mil laŭ nombr'o, re'turn'is si'n al Varhun.
La scen'o, kiu'n mi vid'is okaz'e de mi'a unu'a renkont'iĝ'o kun tiu ĉi kruel'a kaj sang'avid'a popol'o, est'is tip'a pri tiu'j vid'ot'a'j ĉiu'tag'e dum mi'a rest'ad'o inter ili. Ili est'as pli mal'grand'a hord'o ol la Tarkanoj, sed eg'e pli feroc'a. Ĉiu'tag'e iu'j an'o'j de la komun'um'o'j de Varhun renkont'iĝ'is por ĝis'mort'a batal'o, kaj foj'e en unu tag'o mi vid'is ok'o'n da tia'j duel'o'j.
Ni ating'is la ĉef'urb'o'n de Varhun post tri'tag'a marŝ'ad'o, kaj tuj oni ĵet'is mi'n en karcer'o'n, kaj fort'e lig'is mi'n per ĉen'ar'o'j al la plank'o kaj mur'o'j. De temp'o al temp'o oni al'port'is al mi manĝ'aĵ'o'n, sed pro la eg'a mal'lum'ec'o de la lok'o mi ne sci'as, ĉu mi rest'is tie tag'o'j'n aŭ semajn'o'j'n aŭ monat'o'j'n. Tio est'is la plej terur'a tra'viv'aĵ'o de tut'a mi'a viv'o, kaj ankoraŭ nun mi mir'as, ke mi'a mens'o ne ced'is si'a'n baz'o'n en la terur'ec'o de tiu nigr'ec'o. Abund'is ŝlim'a'j, ramp'ant'a'j viv'ant'aĵ'o'j; mal'varm'a'j, serpent'a'j korp'o'j sur'ir'is mi'n ĉiu'foj'e, kiam mi kuŝ'ig'is, kaj en la mal'lum'o oft'e mi vid'is fajr'a'j'n okul'o'j'n, intens'e rigard'ant'a'j'n al mi. Neni'u son'o el la super'a mond'o ating'is mi'n, kaj neniu'n vort'o'n la karcer'a gard'ant'o konsent'is dir'i, kiam li al'port'is mi'a'n manĝ'aĵ'o'n, malgraŭ tio, ke mi paf'ad'is demand'o'j'n al li.
Fin'e mi'a tut'a mal'am'o kaj mal'ŝat'eg'o al la abomen'ind'a'j kre'it'aĵ'o'j, kiu'j ĉi tie'n lok'ig'is mi'n, centr'ig'is si'n je tiu sol'a gard'ist'o, kiu por mi reprezent'is la tut'a'n hord'o'n de Varhunanoj. Mi rimark'is, ke li ĉiam paŝ'is antaŭ'e'n kun si'a ne'bril'a torĉ'o, tiel ke, klin'iĝ'ant'e por al'met'i mi'a'n manĝ'aĵ'o'n, li met'is la kap'o'n sam'nivel'e kun mi'a brust'o.
Do, kun la ruz'ec'o de frenez'ul'o, mi kiel ebl'e plej mult'e mal'antaŭ'e'n lok'ig'is mi'n, kiam la post'a'n foj'o'n mi aŭd'is li'n al'proksim'iĝ'i; kaj al'pren'ant'e part'o'n de mi'a mal'streĉ'it'a ĉen'ar'o mi atend'is li'a'n al'ven'o'n, kaŭr'ant'e kiel sovaĝ'a best'o. Kiam li klin'iĝ'is por al'met'i mi'a'n manĝ'aĵ'o'n, mi sving'is la ĉen'ar'o'n super mi'a kap'o, por post'e traf'i frakas'e li'a'n krani'o'n. Silent'e li fal'is mort'a.
Rid'ant'e kaj balbut'ant'e, kiel tia idiot'o, kia mi jam preskaŭ ig'is, mi ĵet'is mi'n al li'a stern'it'a korp'o, kaj mi'a'j fingr'o'j serĉ'is li'a'n gorĝ'o'n. Baldaŭ ili trov'is et'a'n ĉen'ar'o'n, je kies fin'o pend'is plur'a'j ŝlos'il'o'j. Tuj kiam la fingr'o'j tuŝ'is la ŝlos'il'o'j'n, re'ven'is al mi'a mens'o la saĝ'o. Ne plu mi est'is balbut'ant'a idiot'o, sed sagac'a, rezon'kapabl'a vir'o, kun la ebl'ec'o por fuĝ'o ĝust'e en mi'a'j man'o'j.
Dum mi palp'serĉ'is por for'ig'i la ĉen'ar'o'n sur la kol'o de mi'a viktim'o, mi moment'o'n rigard'is en la mal'lum'o'n.
Fiks'e, bril'e, sen'palpebr'um'e, ses par'o'j da okul'o'j traf'is mi'n. Mal'rapid'e ili al'proksim'iĝ'is al mi, mal'rapid'e mi for'tir'is mi'n de ili. De'nov'e en la angul'o de la karcer'o, mi kaŭr'ig'is, el'ten'ant'e la man'o'j'n antaŭ mi. Antaŭ'e'n venad'is la terur'a'j okul'o'j, ĝis ili ating'is la kadavr'o'n ĉe mi'a'j pied'o'j. Post ili si'n re'tir'ad'is, nun kun strang'a grinc'a son'o, ĝis fin'e ili mal'aper'is en i'a'n nigr'a'n kaj mal'proksim'a'n alkov'o'n de mi'a karcer'o.
Fin'e mi'a mens'o re'trov'is la trankvil'o'n, kaj mi de'nov'e prov'is for'ig'i la ŝlos'il'o'j'n sur la kadavr'o de mi'a gard'int'o. Sed kiam mi palp'vol'e etend'is la man'o'j'n en la mal'lum'o'n, kun terur'o mi konstat'is, ke la kadavr'o mal'aper'is. Subit'e la ver'o traf'is mi'n; la posed'ant'o'j de tiu'j bril'ant'a'j okul'o'j for'tren'is ĝi'n, por manĝ'i, por far'i kio'n ili atend'is far'i pri mi'a propr'a korp'o, atend'is dum tag'o'j, dum semajn'o'j, dum monat'o'j.
Dum la du post'a'j tag'o'j oni al'port'is al mi neniu'n manĝ'o'n, sed fin'e ven'is nov'a send'it'o, kaj de'nov'e mi iĝ'is en'karcer'it'o ordinar'a; tamen mi ne de'nov'e las'is mi'a'n rezon'o'n sub'iĝ'i pro la terur'o'j de mi'a situaci'o.
Baldaŭ oni en'ven'ig'is ali'a'n kapt'it'o'n, kaj lig'is li'n per ĉen'ar'o'j apud mi. Per la ne'bril'a torĉ'lum'o mi vid'is, ke li est'as Ruĝ'mars'an'o, kaj apenaŭ mi pov'is atend'i la for'ir'o'n de li'a'j gard'ist'o'j, antaŭ ol al'parol'i li'n. Kiam la son'o'j de ili'a'j for'ir'a'j paŝ'o'j for'mort'is en la distanc'e, mi el'kri'et'is la Mars'a'n vort'o'n de salut'o, ”kaoron.”
”Kiu est'as tiu, parol'ant'a en la mal'lum'o?” li respond'is.
”Johano Carter, amik'o de la ruĝ'a'j hom'o'j de Heliumio.”
”Mi est'as de Heliumio,” li respond'is, ”sed vi'a'n nom'o'n mi ne memor'as.”
Do, mi rakont'is al li mi'a'n histori'o'n sam'e kiel mi jam skrib'is ĝi'n ĉi tie, el'las'ant'e nur ĉi'a'n ajn alud'o'n pri mi'a am'o al Dej'a Tor'is. Li mult'e ekscit'iĝ'is pro la nov'aĵ'o'j pri la princ'in'o de Heliumio, kaj ŝajn'is tut'e cert'a, ke ŝi kaj Solla facil'e pov'us est'i ating'int'a'j al sekur'a lok'o, post kiam ili for'las'is mi'n. Li dir'is, ke li bon'e kon'as la lok'o'n, ĉar la kanjon'o, kiu'n la Varhunanoj tra'pas'is, est'is la sol'a uz'at'a de ili okaz'e de al'sud'a marŝ'ad'o.
”Dej'a Tor'is kaj Solla en'ir'is la mont'o'j'n je punkt'o mal'pli ol ok kilo'metr'o'j'n de grand'a akv'o'voj'o, kaj cert'e est'as nun tut'e preter danĝer'o.”
La nom'o de mi'a kun'en'karcer'it'o est'is Kant'os Kan, leŭtenant'o en la milit'ist'ar'o de Heliumio. Li est'is an'o de la mal'bon'sort'a ekspedici'o, kiu fal'is en la man'o'j'n de la Tarkanoj je la temp'o, kiam Dej'a Tor'is iĝ'is kapt'it'in'o, kaj li rakont'is konciz'e la event'o'j'n, kiu'j sekv'is la mal'venk'o'n de la aviad'il'o'j.
Sever'e difekt'it'a'j kaj kun mal'mult'ig'it'a'j an'ar'o'j, ili lam'ir'is mal'rapid'e al Heliumio, sed preter'pas'ant'e la civit'o'n Zodanga, ĉef'urb'o'n de la plej grand'a'j mal'amik'o'j de Heliumio inter la Ruĝ'mars'an'o'j, ili est'is atak'at'a'j de grand'a ar'o de milit'a'j aviad'il'o'j, kaj tut'e detru'iĝ'is krom tiu aviad'il'o, al kiu aparten'is Kant'os Kan. Li'a'n aviad'il'o'n oni persekut'is dum plur'a'j tag'o'j, sed fin'e ĝi pov'is for'las'i la mal'amik'o'j'n dum sen'lun'a nokt'o.
Tri'dek tag'o'j'n post la kapt'iĝ'o de Dej'a Tor'is, proksim'um'e en la temp'o, kiam ni ating'is Tarkon, li'a aviad'il'o ating'is Heliumion kun dek hom'o'j, el la komenc'a an'ar'o de sep cent. Tuj sep aviad'il'ar'o'j'n, ĉiu de cent grand'a'j aviad'il'o'j, oni send'is serĉ'ant'a'j por Dej'a Tor'is, kaj de tiu'j aviad'il'o'j oni el'send'is du mil pli mal'grand'a'j'n, en van'a serĉ'ad'o por la perd'it'a princ'in'o.
La venĝ'em'a'j aviad'il'ar'o'j for'viŝ'is de sur la vizaĝ'o de Barsumo du komun'um'o'j'n da Verd'mars'an'o'j, sed neni'a'j'n post'sign'o'j'n de Dej'a Tor'is ili trov'is. Ili est'is serĉ'int'a'j inter la nord'a'j hord'o'j, kaj nur dum la last'a'j tag'o'j etend'is si'a'n serĉ'ad'o'n sud'e'n.
Kant'os Kan est'is an'ig'it'a al unu el la et'a'j unu'vir'a'j flug'maŝin'o'j, kaj est'is trov'it'a de la Varhunanoj, dum li esplor'is ili'a'n civit'o'n. Mi tre'eg'e admir'is li'a'n kuraĝ'o'n; sol'a li sur'ter'iĝ'is ĉe la civit'a lim'o, kaj sur'pied'e penetr'is ĝis la konstru'aĵ'o'j ĉirkaŭ la plac'o. Dum du tag'o'j kaj du nokt'o'j li esplor'is ili'a'j'n loĝ'ej'o'j'n kaj karcer'o'j'n por trov'i la am'at'a'n princ'in'o'n, sed fin'e traf'iĝ'is en la man'o'j'n de Varhunanaro, ĝust'e kiam li est'is for'las'ont'a, jam cert'a, ke Dej'a Tor'is ne trov'iĝ'as tie.
Dum ni'a en'karcer'iĝ'o Kant'os Kan kaj mi bon'e kon'at'ig'is, kaj varm'e amik'iĝ'is. Pas'is nur kelk'a'j tag'o'j, tamen, antaŭ ol oni tren'is ni'n el la karcer'o por la grand'a'j lud'o'j.
Fru'maten'e oni konduk'is ni'n al grand'eg'a amfiteatr'o, el'kav'ig'it'a sub la nivel'o de la ter'o. Ĝi est'is part'e plen'ig'it'a de rub'o, tiel ke oni mal'facil'e taks'us ĝi'a'n komenc'a'n grand'ec'o'n, sed en la nun'a temp'o ĝi cert'e en'ten'is la tut'a'n du'dek'mil'o'n da Varhunanoj.
La aren'o est'is grand'eg'a, sed ne'regul'a laŭ form'o, kaj mal'ord'a. Ĉirkaŭ ĝi la Varhunanoj est'is amas'ig'int'a'j konstru'ŝton'o'j'n, pren'it'a'j'n el la antikv'a civit'o, por mal'ebl'ig'i al la best'o'j kaj kapt'it'o'j for'kur'o'n inter la rigard'ant'o'j'n. Ĉe ĉiu fin'aĵ'o est'is kaĝ'o'j, konstru'it'a'j por en'ten'i la viktim'o'j'n, ĝis est'os ili'a'j vic'o'j por la terur'a mort'o.
Mi'n kaj Kant'os Kan oni kun'e met'is en unu kaĝ'o'n. En la ali'a'j est'is sovaĝ'a'j toatoj kaj kalot'o'j, frenez'a'j zitidaroj, verd'a'j milit'ist'o'j kaj vir'in'o'j el ali'a'j hord'o'j. La bru'o de la muĝ'ad'o, grunt'ad'o kaj fajf'kri'ad'o est'is preskaŭ surd'ig'a.
Kant'os Kan klar'ig'is al mi, ke fin'e de la tag'o unu el la kapt'it'o'j est'os liber'a, kaj la ali'a'j kuŝ'os mort'a'j sur la aren'o. La venk'int'o'j'n en la divers'a'j lukt'o'j oni batal'ig'os unu kontraŭ la ali'a, ĝis rest'os viv'a'j nur du; la venk'int'o'n en la last'a lukt'o, ĉu hom'a'n, ĉu best'a'n, oni liber'ig'os. La post'a'n maten'o'n oni re'plen'ig'os la kaĝ'o'j'n per viktim'o'j, kaj tiel de'nov'e dum ĉiu'j dek tag'o'j de la lud'o'j.
Baldaŭ post ni'a en'kaĝ'iĝ'o, la amfiteatr'o komenc'is plen'iĝ'i, kaj post unu hor'o ĉiu'j sid'lok'o'j est'is pren'it'a'j. Dak Kov'a, kun si'a'j jedoj kaj ĉef'ul'o'j, sid'is centr'e de unu flank'o, sur grand'a estrad'o.
Je sign'o de Dak Kov'a oni mal'ferm'is la pord'o'j'n de du kaĝ'o'j, kaj pel'is dek'du'o'n da Verd'mars'an'in'o'j al la centr'o de la aren'o. Al ĉiu oni don'is ponard'o'n, post'e, ĉe la mal'proksim'a fin'aĵ'o, oni liber'ig'is dek'du'o'n da kalot'o'j, sovaĝ'a'j hund'o'j.
Dum la best'o'j, grunt'ant'a'j kaj buŝ'ŝaŭm'ant'a'j, kur'eg'is al la preskaŭ sen'arm'il'a'j vir'in'o'j, mi turn'is la kap'o'n por ne vid'i tia'n abomen'aĵ'o'n. La kri'eg'o'j kaj rid'o'j de la hord'o'j atest'is pri la bon'a kvalit'o de la sport'o, kaj kiam mi re'rigard'is al la aren'o, inform'it'e de Kant'os Kan, ke ĉio fin'iĝ'is, mi vid'is tri venk'int'a'j'n kalot'o'j'n, ŝmac'ant'a'j je la korp'o'j de la viktim'o'j. La vir'in'o'j est'is bon'e defend'int'a'j si'n.
Oni liber'ig'is frenez'a'n zitidaron je la rest'ant'a'j kalot'o'j.
Kaj tiel daŭr'is, dum la tut'a varm'eg'a, terur'a tag'o.
Mi'n oni batal'ig'is komenc'e kontraŭ vir'o'j, post'e kontraŭ best'o'j, sed ĉar mi hav'is long'a'n glav'o'n, ĉiam super'is mi'a'n kontraŭ'ul'o'n per facil'mov'ec'o, kaj preskaŭ ĉiam per fort'ec'o, ĉio est'is por mi infan'lud'o. Plur'foj'e mi gajn'is aplaŭd'o'n de la sang'avid'a ĉe'est'ant'ar'o, kaj iom antaŭ la fin'o oni kri'is, ke oni pren'u mi'n de la aren'o kaj nom'u mi'n an'o de la hord'o'j de Varhun.
Fin'e rest'is nur tri; grand'a verd'a milit'ist'o el nord'a hord'o, Kant'os Kan kaj mi. Oni aranĝ'is, ke la du ali'a'j inter'batal'os, kaj post'e mi lukt'os kontraŭ la venk'int'o por la liber'ec'o, kiu'n oni don'os al la last'a viv'ant'o.
Kant'os Kan est'is batal'int'a plur'foj'e dum la tag'o, kaj, sam'e kiel mi, est'is ĉiam venk'int'a, sed kelk'foj'e nur et'marĝen'e, precip'e kontraŭ la verd'a'j milit'ist'o'j. Mi mal'mult'e pov'is esper'i, ke li venk'os si'a'n gigant'a'n kontraŭ'ul'o'n, kiu dum la tag'o kvazaŭ falĉ'e for'ig'is ĉiu'n antaŭ si.
La ul'o alt'is je tri metr'o'j, Kant'os Kan je apenaŭ unu.
Kiam ili al'proksim'iĝ'is por batal'o, mi vid'is artifik'o'n de Mars'a glav'art'o, kiu centr'ig'is ĉi'a'n esper'o'n de Kant'os Kan al unu ĵet'o; kiam li est'is nur je sep metr'o'j de si'a kontraŭ'ul'o li met'is si'a'n glav'man'o'n kiel ebl'e plej mal'proksim'e'n post la ŝultr'o, kaj ĵet'eg'is la arm'il'o'n, kun la pint'o antaŭ'e, rekt'e al la verd'a milit'ist'o. Ĝi flug'is traf'e kiel sag'o, tra'pik'is la kor'o'n, kaj kuŝ'ig'is mort'int'o'n en la aren'o.
Nun Kant'os Kan kaj mi dev'os lukt'i unu kontraŭ la ali'a. Kiam ni al'proksim'iĝ'is mi flustr'is al li, ke ni daŭr'ig'u la batal'o'n ĝis mal'lum'o, esperant'e, ke ni pov'os trov'i okaz'o'n por fuĝ'o. La rigard'ant'o'j evident'e diven'is, ke ni ne kor'em'is al inter'batal'o, kaj hurl'is koler'e, ĉar neni'u el ni don'is mort'ig'a'n pik'o'n. Kiam mi vid'is la subit'a'n ek'mal'lum'iĝ'o'n, mi flustr'is al Kant'os Kan, ke li puŝ'u si'a'n glav'o'n inter mi'a'n mal'dekstr'a'n brak'o'n kaj mi'a'n korp'o'n.
Kiam li far'is tio'n, mi ŝancel'fal'is, prem'ant'e la glav'o'n fort'e per la brak'o, tiel ke ĝi ŝajn'e penetr'is mi'a'n brust'o'n.
Kant'os Kan konstat'is mi'a'n artifik'o'n, kaj paŝ'int'e rapid'e al mi'a flank'o, li met'is pied'o'n sur mi'a'n kol'o'n, el'tir'is la glav'o'n, kaj ŝajn'e don'is la fin'a'n mort'ig'a'n tranĉ'o'n tra la kol'o, kvankam ver'e la kling'o en'ir'is sen'danĝer'e la sabl'o'n en la aren'o. En la mal'lum'o nun fal'int'a ĉi'e'n neni'u pov'us vid'i, ke li ne mort'ig'is mi'n. Mi flustr'is al li, ke li ir'u por pretend'i si'a'n liber'ec'o'n, kaj post'e serĉ'u mi'n en la mont'o'j orient'e de la civit'o. Tiel li las'is mi'n.
Kiam la amfiteatr'o est'is mal'plen'a, mi si'n'gard'em'e ir'is al la supr'o. Ĉar la grand'a el'kav'aĵ'o trov'iĝ'is mal'proksim'e de la plac'o, en ne'loĝ'at'a part'o de la grand'a mort'int'a civit'o, mi sufiĉ'e facil'e pov'is ating'i al la preter'a'j mont'o'j.
Tie dum du tag'o'j mi atend'is por Kant'os Kan, sed li ne ven'is, kaj mi ek'ir'is pied'e laŭ nord'okcident'a direkt'o, al punkt'o kie, laŭ li'a dir'o, trov'iĝ'is la plej proksim'a akv'o'voj'o. Mi'a tut'a nutr'aĵ'o est'is nur la veget'aĵ'a lakt'o de plant'o'j, kiu'j liber'e don'is si'a'n valor'a'n fluid'o'n.
Dum du long'a'j semajn'o'j mi vag'ad'is, stumbl'ant'e tra la nokt'o'j, gvid'at'a nur de la stel'o'j, kaj dum'tag'e kaŝ'ant'e mi'n post ia el'star'a rok'aĵ'o aŭ inter la mont'o'j, kiu'j'n mi kelk'foj'e traf'is. Plur'foj'e sovaĝ'a'j best'o'j atak'is mi'n, en la mal'lum'o al'salt'ant'e mi'n, tiel ke mi dev'is ĉiam ten'i mi'a'n glav'o'n en la man'o. Kutim'e mi'a nov'e trov'it'a, strang'a telepati'a potenc'o don'is al mi sufiĉ'a'n antaŭ'avert'o'n, sed unu'foj'e mi trov'is mi'n renvers'it'a, kaj akr'eg'a'j dent'o'j pik'is mi'a'n gorĝ'o'n, kaj vil'a vizaĝ'o prem'is si'n al mi'a.
Kiu best'o atak'is mi'n? Mi sci'is nur, ke ĝi est'as grand'a, pez'a, kaj mult'pied'a. Mi'a'j man'o'j kapt'is ĝi'a'n gorĝ'o'n antaŭ ol la dent'o'j pov'is profund'iĝ'i en mi'a'n kol'o'n, kaj mal'rapid'e mi per'fort'e for'ig'is la vil'a'n vizaĝ'o'n, kaj prem'is mi'a'j'n fingr'o'j'n ferm'ig'e sur ĝi'a'n trake'o'n. Silent'e ni kuŝ'is tie, dum la best'o ĉiel pen'is ating'i mi'n per si'a'j dent'o'j, kaj mi egal'e pen'is sufok'i el ĝi la viv'o'n. Mal'rapid'e mi'a'j brak'o'j ek'ced'is en la mal'egal'a lukt'o, kaj col'o'n post col'o proksim'iĝ'is la bril'ant'a'j okul'o'j kaj dent'o'j, ĝis fin'e la vil'a vizaĝ'o al'tuŝ'is mi'n, kaj mi konsci'is, ke ĉio fin'iĝ'as. Subit'e, el la ĉirkaŭ'a mal'lum'o salt'eg'is ia viv'ant'a amas'o de detru'aĵ'o rekt'e al la best'o mi'n ten'ant'a al'ter'e. La batal'o inter ili ne long'e daŭr'is. Sur la musk'o ili ŝir'is kaj pik'is unu la ali'a'n, sed baldaŭ mi'a sav'ant'o star'is super la kadavr'o de la best'o, kiu ali'e est'us mi'a mort'ig'int'o.
La pli proksim'a lun'o, subit'e lev'iĝ'int'e super la horizont'o kaj lum'ig'int'e la Barsuman ter'o'n, montr'is al mi, ke mi'a sav'int'o est'as Ul'a, sed mi neniel pov'is diven'i, de kie ĝi ven'is, aŭ kiel ĝi trov'is mi'n. Ne neces'as dir'i, ke mi ĝoj'is pri ĝi'a ĉe'est'o, sed sam'temp'e mi sent'is mal'trankvil'o'n, ĉar Dej'a Tor'is est'as for'las'it'a de ĝi. Tiom mi sci'is, ke ĝi fidel'e obe'as mi'a'j'n ordon'o'j'n, ke ŝajn'is ke preskaŭ nur ŝi'a mort'o pov'us klar'ig'i ĝi'a'n for'las'o'n.
Per la nun'n bril'a lun'lum'o mi vid'is, ke la best'o mal'dik'iĝ'is al nur'a ombr'o, kaj kiam ĝi for'las'is mi'a'n kares'ad'o'n, kaj komenc'is avid'e manĝ'i la kadavr'o'n ĉe mi'a'j pied'o'j, mi sci'is, ke la kompat'ind'ul'o est'as ne'sufiĉ'e nutr'it'a.
Mi'a propr'a stat'o est'is apenaŭ pli bon'a, sed mi ne sent'is mi'n kapabl'a manĝ'i la krud'a'n karn'o'n, kaj mi ne hav'is rimed'o'j'n por far'i fajr'o'n. Kiam Ul'a fin'is si'a'n manĝ'o'n, mi de'nov'e re'komenc'is mi'a'n lac'ig'a'n kaj ŝajn'e sen'fin'a'n serĉ'ad'o'n por la akv'o'voj'o.
Je tag'iĝ'o, en la dek'kvin'a tag'o de mi'a serĉ'ad'o, mi ĝoj'eg'is vid'ant'e la alt'a'j'n arb'o'j'n, kiu'j montr'is, ke la cel'at'aĵ'o est'as proksim'a. Proksim'um'e je tag'mez'o mi lac'e tren'is mi'n al la pord'o de grand'a konstru'aĵ'o, kiu kovr'is preskaŭ dek kvadrat'a'j'n kilo'metr'o'j'n, kaj alt'is je ses dek metr'o'j.
Neni'u apertur'o est'is vid'ebl'a en la grand'eg'a'j mur'o'j, krom et'a pord'o, ĉe kiu mi fal'is el'lac'ig'it'a, nek iu ajn sign'o de viv'o.
Mi ne pov'is trov'i sonor'il'o'n, nek ali'a'n il'o'n por inform'i la en'loĝ'ant'o'j'n pri mi'a ĉe'est'o. Mi nur rimark'is et'a'n rond'tru'o'n en la mur'o, kiu ebl'e serv'as por tia cel'o. Ĝi est'is sam'grand'a kiel ordinar'a krajon'o. Pens'ant'e, ke ebl'e ĝi est'as ia parol'tub'o, mi met'is la buŝ'o'n al ĝi, kaj est'is vok'ont'a, kiam voĉ'o ven'is el ĝi, kaj demand'is, kiu mi est'as, de kiu lok'o mi ven'as, kaj kio'n mi vol'as. Mi klar'ig'is, ke mi fuĝ'is de la Varhunanoj, kaj preskaŭ mort'as pro mal'sat'o kaj el'lac'iĝ'o.
”Vi port'as la metal'o'n de verd'a milit'ist'o, kaj sovaĝ'a hund'o sekv'as vi'n, tamen vi hav'as la figur'o'n de ruĝ'a hom'o. Laŭ kolor'o vi est'as nek verd'a, nek ruĝ'a. Kio do vi est'as?”
”Mi est'as amik'o de la ruĝ'a'j hom'o'j de Barsumo, kaj mi mal'sat'as. Pro human'ec'o, mi pet'as mal'ferm'u por ni.”
Baldaŭ la pord'et'o komenc'is retro'iĝ'i antaŭ mi, ĝis ĝi fund'e'n'iĝ'is je du'dek metr'o'j, post'e ĝi halt'is kaj glit'is mal'dekstr'e'n, montr'ant'e mal'long'a'n, mal'larĝ'a'n beton'a'n koridor'o'n, ĉe kies mal'proksim'a fin'o est'is ali'a pord'et'o, ĉiel simil'a al la unu'a. Neni'u est'is vid'ebl'a, tamen tuj kiam ni tra'pas'is la unu'a'n pord'et'o'n ĝi glit'is trankvil'e en si'a'n lok'o'n post ni, kaj re'vojaĝ'is rapid'e al si'a origin'a lok'o en la antaŭ'a mur'o de la konstru'aĵ'o. Mi rimark'is, dum ĝi glit'is antaŭ ni, ke ĝi est'as dik'a je ses metr'o'j. Ankaŭ mi vid'is, kiam ĝi re'ating'is si'a'n lok'o'n, ke grand'a'j ŝtal'a'j cilindr'aĵ'o'j ven'is el la plafon'o mal'antaŭ ĝi, kaj ili'a'j fin'o'j fiks'iĝ'is en apertur'o'j'n kontraŭ'fos'it'a'j'n en la plank'o.
Du'a kaj tri'a pord'o'j retro'iĝ'is antaŭ mi kaj glit'is flank'e'n kiel la unu'a, antaŭ ol mi ating'is grand'a'n intern'a'n ĉambr'o'n, kie mi trov'is manĝ'o'n kaj trink'o'n el'met'it'a'j'n sur grand'a ŝton'a tabl'o. Voĉ'o ordon'is, ke mi kontent'ig'u mi'n kaj mi'a'n kalot'o'n, kaj dum mi far'is tio'n, mi'a ne'vid'ebl'a gast'ig'ant'o far'is al mi vigl'a'n demand'ar'o'n.
”Vi'a'j dir'o'j est'as tre rimark'ind'a'j,” dir'is la voĉ'o, ”kaj evident'e est'as, ke vi parol'as la ver'o'n. Ceter'e, evident'e est'as, ke vi ne est'as indiĝen'o de Barsumo. Tio'n mi pov'as konstat'i per la form'o de vi'a cerb'o, la strang'a lok'ig'o de vi'a'j intern'a'j organ'o'j, kaj la form'o kaj grand'ec'o de vi'a kor'o.”
”Ĉu vi pov'as vid'i intern'e'n de mi?” mi ek'kri'is.
”Jes, mi pov'as vid'i ĉio'n krom vi'a'j pens'o'j, kaj se vi est'us Barsumano mi pov'us ankaŭ leg'i tiu'j'n.”
Pord'o mal'ferm'iĝ'is je la trans'a flank'o de la ĉambr'o, kaj strang'a, sek'aspekt'a, mumi'simil'a vir'o ven'is al mi. Li port'is neniu'n vest'o'n aŭ ornam'aĵ'o'n krom mal'grand'a or'a kol'um'o, de kiu pend'is sur li'a brust'o ornam'aĵ'o grand'a kiel manĝ'teler'o. Ĝi est'is inkrust'it'a de diamant'o'j, krom ĝust'e en la centr'o, kie trov'iĝ'is strang'a ŝton'o, laŭ diametr'o unu'col'a, kiu fajr'er'is je naŭ mal'simil'a'j radi'o'j, sep el ili la sep de ni'a Ter'a prism'o, kaj du bel'a'j radi'o'j, kiu'j por mi est'is nov'a'j kaj sen'nom'a'j. Mi sam'e ne kapabl'as pri'skrib'i ili'n, kiel vi mem ne kapabl'as pri'skrib'i ruĝ'o'n al blind'ul'o. Mi sci'as, tamen, ke ili est'is ekstrem'e bel'a'j.
La mal'jun'ul'o sid'is kaj parol'is kun mi dum plur'a'j hor'o'j, kaj strang'e est'is, ke mi kapabl'is leg'i ĉiu'n li'a'n pens'o'n, dum li pov'is percept'i neni'o'n en mi'a mens'o, krom se mi parol'is. Mi ne sci'ig'is li'n, ke mi tio'n kapabl'as, kaj mi lern'is mult'o'n, kio post'e montr'iĝ'is eg'e valor'a, mult'o'n, kio'n mi neniam lern'us se li diven'us mi'a'n pov'o'n; la Mars'an'o'j tiel estr'as si'a'n mens'a'n maŝin'ar'o'n, ke ili kapabl'as tut'e preciz'e direkt'i si'a'j'n pens'o'j'n.
La konstru'aĵ'o, en kiu mi trov'iĝ'is en'hav'is la maŝin'ar'o'n por produkt'i la art'e'far'it'a'n atmosfer'o'n, kiu sub'ten'as la viv'o'n sur Mars'o. La sekret'o de la proced'o kuŝ'as je la util'ig'o de la naŭ'a radi'o el la radi'ar'o, kiu'n mi alud'is en la pri'skrib'o pri la juvel'ar'o de mi'a gast'ig'ant'o.
Oni apart'ig'as tiu'n radi'o'n de la ali'a'j sun'radi'o'j per instrument'o'j lok'ig'it'a'j sur la tegment'o de la grand'a konstru'aĵ'o, kies tri kvar'on'o'j'n oni uz'as kiel rezerv'uj'o'j'n por proviz'o'j de la naŭ'a radi'o. Tiu'n ĉi produkt'aĵ'o'n oni pri'labor'as elektr'e, pli ĝust'e, i'a'j'n proporci'o'j'n de delikat'a'j elektr'a'j vibr'o'j oni en'korp'ig'as je ĝi, kaj la rezult'o'n oni pump'as al la kvin ĉef'a'j aer'centr'o'j de la planed'o kie, okaz'e de ĝi'a liber'ig'o, kontakt'e kun la eter'o de la spac'o trans'form'as ĝi'n al atmosfer'o.
Ĉiam oni hav'as sufiĉ'e da rezerv'proviz'o de la naŭ'a radi'o en la grand'a konstru'aĵ'o por daŭr'ig'i la nun'a'n Mars'a'n atmosfer'o'n dum mil jar'o'j, kaj la sol'a eventual'a tim'o est'us, laŭ la klar'ig'o de mi'a nov'a amik'o, ke iu akcident'o traf'us la pump'a'n aparat'o'n.
Li konduk'is mi'n al intern'a ĉambr'o, kie mi vid'is du'dek'o'n da radium'a'j pump'il'o'j, ĉiu kapabl'a proviz'i la tut'a'n Mars'o'n per la atmosfer'a kombinaĵ'o. Dum ok'cent jar'o'j, li dir'is, li rigard'is tiu'j'n pump'il'o'j'n, kiu'j'n oni uz'as altern'e dum unu tag'o de iom pli ol du'dek kvar kaj du'on'o da Ter'a'j hor'o'j. Li hav'as unu help'ant'o'n, kiu divid'as kun li la period'o'n de observ'ad'o; ĉiu el la du hom'o'j pas'ig'as sol'a en la grand'a fabrik'ej'o du'on'a'n Mars'a'n jar'o'n, do tri'cent kvar'dek kvar Ter'a'j tag'o'j.
Al ĉiu Ruĝ'mars'an'o oni instru'as dum plej fru'a infan'aĝ'o la princip'o'j'n de la fabrik'ad'o de atmosfer'o, sed nur du hom'o'j sam'temp'e ten'as la sekret'o'n pri en'ir'o al la grand'a konstru'aĵ'o, kiu, kun mur'o'j dik'a'j kvin'dek metr'o'j'n, kaj kun vitr'a kontraŭ'aviad'il'a ŝirm'il'o super'tegment'a, dik'a du metr'o'j'n, est'as komplet'e ne'atak'ebl'a. Oni tim'as atak'o'n nur flank'e de la verd'a'j hom'o'j, aŭ de iu frenez'a ruĝ'a vir'o, ĉar ĉiu'j Barsumanoj sci'as, ke ĉia viv'ant'aĵ'o sur Mars'o de'pend'as por si'a ekzist'o de la sen'inter'romp'a funkci'ad'o de la fabrik'o.
Dum mi rigard'is li'a'j'n pens'o'j'n, mi el'trov'is la kurioz'a'n fakt'o'n, ke la ekster'a'j'n pord'o'j'n oni funkci'ig'as per telepati'o. La serur'o'j est'as tiel delikat'e far'it'a'j, ke la pord'o'j liber'iĝ'as per la efik'o de ia kombinaĵ'o de pens'radi'o'j. Eksperiment'e mi vol'is ig'i li'n pro surpriz'o mal'kaŝ'i la kombin'o'n, kaj mi demand'is li'n en sen'zorg'a manier'o, kiel li pov'is mal'ŝlos'i la pord'o'n por mi, est'ant'e intern'e de la konstru'aĵ'o. Fulm'rapid'e naŭ Mars'a'j son'o'j lev'iĝ'is en li'a mens'o, sed tiel rapid'e ili mal'aper'is, kaj li respond'is, ke tia'n sekret'o'n li ne rajt'as mal'kaŝ'i.
De tiu moment'o li'a si'n'ten'o al mi ŝanĝ'iĝ'is, kvazaŭ li tim'is, ke li mal'kaŝ'is si'a'n grand'a'n sekret'o'n, kaj mi leg'is la suspekt'em'o'n en li'a'j rigard'o'j kaj pens'o'j, malgraŭ tio, ke li ankoraŭ amik'e parol'is.
Antaŭ ol mi ir'is ripoz'i por la nokt'o, li promes'is don'i al mi leter'o'n al apud'a agronom'o, kiu help'os mi'n ating'i Zodangan, la plej proksim'a'n Mars'a'n civit'o'n.
”Sed nepr'e ne dir'u al ili, ke vi cel'as al Heliumio, ĉar ili milit'as kontraŭ tiu land'o. Mi'a help'ant'o kaj mi aparten'as al neni'u land'o; ni aparten'as al tut'a Barsumo, kaj tiu ĉi talisman'o, kiu'n ni port'as, protekt'as ni'n en ĉiu'j land'o'j, eĉ inter la verd'a'j hom'o'j, se okaz'e ni ne pov'as evit'i ili'n.
Do, bon'a'n nokt'o'n, amik'o mi'a, vi hav'u long'a'n kaj ripoz'a'n dorm'o'n. Jes, long'a'n dorm'o'n.”
Li rid'et'is afabl'e, sed mi leg'is en li'a'j pens'o'j la dezir'o'n, ke neniam li las'is ni'n en'ir'i, post'e mi vid'is bild'o'n, laŭ kiu li dum'nokt'e star'as super mi, rapid'e uz'as long'as glav'o'n, kaj form'as la vort'o'j'n: ”Mi bedaŭr'as, sed tiel est'os plej bon'e por Barsumo.”
Kiam li ferm'is la pord'o'n de mi'a ĉambr'o, el'ir'int'e, mi ne plu vid'is li'a'j'n pens'o'j'n, ne plu vid'ant'e li'n; tio ŝajn'is al mi strang'a, pro mi'a ne'sci'o pri la funkci'metod'o'j de telepati'o.
Kio'n mi far'u? Kiel fuĝ'i tra tiu'j grand'eg'a'j mur'o'j? Avert'it'a, nun mi pov'us facil'e li'n mort'ig'i, sed se li est'us mort'a mi ne pov'us fuĝ'i, kaj la halt'ig'o de la fabrik'a maŝin'ar'o rezult'ig'us, ke mi mort'us kun'e kun ĉiu'j Barsumanoj, inkluziv'e de Dej'a Tor'is, se ŝi ankoraŭ ne mort'is. La sort'o de la ali'a'j neniel interes'is mi'n, sed la pens'o pri Dej'a Tor'is for'pel'is el la mens'o ĉiu'n dezir'o'n mort'ig'i mi'a'n erar'ig'it'a'n gast'ig'ant'o'n.
Si'n'gard'em'e mi el'ir'is el mi'a ĉambr'o. Sekv'at'a de Ul'a, mi serĉ'is la plej intern'a'n el la pord'o'j. Frenez'a plan'o traf'is mi'a'n mens'o'n; mi pen'os per'fort'i la grand'a'j'n serur'o'j'n, uz'ant'e la naŭ pens'radi'o'j'n, kiu'j'n mi leg'is en la mens'o de mi'a gast'ig'ant'o. Kaŭr'ir'ant'e tra koridor'o post koridor'o, mal'supr'e'n tra serpent'ant'a'j pas'ej'o'j, mi fin'e ating'is la grand'a'n salon'o'n, kie mi manĝ'is en tiu maten'o. Neni'e mi vid'is mi'a'n gast'ig'ant'o'n, kaj mi ne sci'is, kie li nokt'e loĝ'as. Ĝust'e kiam mi est'is paŝ'ont'a brav'e en la salon'o'n, et'a bru'o avert'e pel'is mi'n retro'e'n en la ombr'o'n de alkov'o en la koridor'o. Tir'ant'e al Ul'a, mi kaŭr'is en la mal'lum'o.
Baldaŭ la mal'jun'ul'o preter'pas'is mi'n proksim'e, kaj kiam li en'ir'is la mal'hel'e lum'ig'at'a'n ĉambr'o'n mi vid'is, ke li ten'as en la man'o long'a'n mal'dik'a'n ponard'o'n, kaj akr'ig'as ĝi'n sur ŝton'o. En li'a mens'o est'is la decid'o, inspekt'i la radium'a'j'n pump'il'o'j'n, kio okup'os proksim'um'e tri'dek minut'o'j'n, kaj post'e re'ven'i al mi'a dorm'ĉambr'o kaj mort'ig'i mi'n.
Dum li pas'is tra la salon'o kaj mal'aper'is en la pas'ej'o'n konduk'ant'a'n al la pump'il'ej'o, mi si'n'gard'em'e el'ir'is el mi'a kaŝ'ej'o kaj trans'ir'is al la pord'o, la intern'a pord'o el la tri star'ant'a'j inter mi kaj la liber'ec'o.
Koncentr'ig'ant'e mi'a'n mens'o'n je la grand'a serur'o, mi ĵet'eg'is al ĝi la naŭ pens'radi'o'j'n. Sen'spir'e mi atend'is, kaj fin'e la grand'a pord'o trankvil'e mal'ferm'iĝ'is, kaj glit'is flank'e'n. Unu post la ali'a ĉiu'j pord'o'j mal'ferm'ig'is laŭ mi'a ordon'o, kaj Ul'a kaj mi paŝ'is en la mal'lum'o'n, liber'a'j, sed apenaŭ en pli bon'a stat'o ol antaŭ'e, krom tio, ke ni hav'is plen'a'j'n ventr'o'j'n.
For'rapid'ant'e de la tim'ig'a konstru'aĵ'eg'o, mi ir'is al la unu'a trans'voj'o, intenc'ant'e kiel ebl'e plej fru'e ating'i la centr'a'n impost'barier'o'n. Mi ating'is ĝi'n maten'e, kaj en'ir'int'e la unu'a'n en'ferm'aĵ'o'n, mi serĉ'is i'a'n loĝ'at'ej'o'n. Trov'iĝ'is mal'alt'a'j, ne'regul'a'j beton'a'j konstru'aĵ'o'j. Ili'a'j pord'o'j est'is fort'a'j kaj ne mal'ferm'ebl'a'j, kaj neni'o rezult'is de frap'ad'o kaj vok'ad'o. El'lac'ig'it'a pro mank'o de dorm'o, mi teren'ĵet'is mi'n, ordon'int'e al Ul'a, ke ĝi gard'o'star'u.
Iom post'e ĝi'a'j murmur'eg'o'j vek'is mi'n, kaj mi mal'ferm'is la okul'o'j'n por vid'i tri Ruĝ'mars'an'o'j'n, kiu'j star'is proksim'e kaj al'cel'is mi'n per si'a'j paf'il'o'j.
”Mi est'as sen'arm'il'a kaj neniel mal'amik'a,” mi rapid'e klar'ig'is, ”mi est'is mal'liber'ig'it'o de la verd'a'j hom'o'j, kaj nun est'as sur'voj'e al Zodanga. Mi pet'as nur nutr'aĵ'o'n kaj ripoz'o'n por mi kaj por mi'a kalot'o, kaj konsil'o'n pri la voj'o al mi'a cel'o.”
Ili las'is fal'i la paf'il'o'j'n, kaj antaŭ'e'n ven'is al mi kun afabl'a mien'o. Ili met'is la dekstr'a'j'n man'o'j'n sur mi'a'n mal'dekstr'a'n ŝultr'o'n, laŭ si'a salut'mor'o, kaj far'is mult'a'j'n demand'o'j'n pri mi kaj mi'a'j vag'ad'o'j. Post'e ili konduk'is mi'n al la dom'o de unu el ili, tut'e proksim'e.
La konstru'aĵ'o'j, ĉe kiu'j mi fru'maten'e frap'ad'is en'ten'is nur farm'bien'a'n best'ar'o'n kaj produkt'aĵ'o'n. La loĝ'dom'o star'is en bosk'o de arb'eg'o'j, kaj simil'e al ĉiu'j Ruĝ'mars'an'a'j hejm'o'j est'is lev'it'a dum la nokt'o al alt'ec'o de du'dek metr'o'j super la ter'o, sur grand'a rond'form'a metal'a ŝaft'o, glit'ig'ebl'a supr'e'n aŭ mal'supr'e'n en ing'o konstru'it'a en la ter'o, kun et'a radium'a motor'o, en la en'ir'ej'o de la konstru'aĵ'o, kiel funkci'ig'il'o. Anstataŭ rigl'i kaj serur'i si'a'j'n dom'o'j'n, la Ruĝ'mars'an'o'j simpl'e alt'ig'as ili'n dum'nokt'e al nivel'o sen'danĝer'a. Ankaŭ ili hav'as rimed'o'j'n por privat'e sub'ter'ig'i aŭ super'ter'ig'i ili'n, kiam ili vol'as liber'temp'e for'est'i.
Ĉi tiu'j frat'o'j, kun si'a'j edz'in'o'j kaj infan'o'j, est'is okup'ant'a'j tri tia'j'n dom'o'j'n sur la farm'bien'o. Ili ne mem labor'is, deĵor'ant'e kiel reg'ist'ar'a'j ofic'ist'o'j por labor'ig'i la milit'kapt'it'o'j'n, la ne'pag'ont'a'j'n ŝuld'ant'o'j'n, kaj la ne'edz'iĝ'em'a'j'n fraŭl'o'j'n, tro mal'riĉ'a'j'n por pag'i la alt'a'n impost'o'n, kiu'n ĉiu'j Ruĝ'mars'an'a'j reg'ist'ar'o'j far'as kontraŭ la fraŭl'ec'o. Ili est'is eg'e bon'kor'a'j kaj gast'ig'em'a'j, kaj mi rest'is plur'a'j'n tag'o'j'n inter ili, ripoz'ant'e kaj re'san'iĝ'ant'e post mi'a'j mult'a'j lac'ig'a'j kaj streĉ'a'j tra'viv'aĵ'o'j.
Kiam ili fin'aŭskult'is mi'a'n histori'o'n, en kiu mank'is ĉia alud'o pri Dej'a Tor'is kaj pri la mal'jun'ul'o en la atmosfer'a fabrik'ej'o, ili konsil'is al mi kolor'ig'i mi'a'n korp'o'n por pli simil'ig'i mi'n al ili, kaj post'e serĉ'i dung'iĝ'o'n en Zodanga, aŭ en la arme'o, aŭ en la milit'ŝip'ar'o.
”Ne est'as ver'ŝajn'e, ke oni kred'os vi'a'n histori'o'n antaŭ ol vi pruv'os vi'a'n fid'ind'ec'o'n, kaj gajn'os amik'o'j'n inter la alt'rang'a'j nobel'o'j de la kort'eg'o. Plej bon'e est'os por vi far'i milit'a'n serv'o'n, ĉar ni Barsumanoj est'as favor'a'j al milit'o, kaj rezerv'as ni'a'j'n plej alt'a'j'n disting'o'j'n kaj premi'o'j'n por la milit'ist'o'j ”
Kiam mi est'is pret'a por for'las'i, ili don'is al mi mal'grand'a'n mal'sovaĝ'a'n virt'o'at'o'n, de la spec'o kiu'n la Ruĝ'mars'an'o'j uz'as por rajd'ad'o. La best'o est'as sam'grand'a kiel ĉeval'o, kaj tut'e mild'natur'a, sed laŭ kolor'o kaj form'o ĝust'e kopi'o de si'a sovaĝ'a kuz'o.
La frat'o'j don'is al mi ruĝ'a'n ole'o'n per kiu mi kovr'is mi'a'n tut'a'n korp'o'n, kaj unu el ili tond'is mi'a'n har'ar'o'n, jam tre long'a'n, laŭ la mod'o, tiel ke mi pov'us sur Barsumo ŝajn'i ordinar'a Ruĝ'mars'an'o. Oni don'is al mi ankaŭ nov'a'j'n metal'o'n kaj ornam'aĵ'o'j'n laŭ la stil'o de ĝentleman'o de Zodanga an'ig'it'a al la famili'o Ptor; la famili'a nom'o de mi'a'j bon'far'ant'o'j est'is Ptor.
Ili plen'ig'is ankaŭ sak'et'o'n por mi per mon'o de Zodanga. La sign'o'j por inter'ŝanĝ'o sur Mars'o simil'as al ni'a'j mon'er'o'j, krom ke ili est'as oval'a'j. Paper'mon'o'n el'don'as individu'o'j laŭ'bezon'e, du'foj'e en la jar'o, kaj du'foj'e en la jar'o ili re'aĉet'as ĝi'n. Se iu vir'o el'don'as pli, ol li pov'as re'aĉet'i, la reg'ist'ar'o pag'as li'a'j'n kreditor'o'n plen'e, kaj la ŝuld'ant'o per'labor'as la sum'o'n sur la farm'bien'o'j aŭ en la min'ej'o'j, kiu'j sen'escept'e est'as reg'ist'ar'e posed'at'a'j. Tia aranĝ'o kontent'ig'as ĉiu'n, krom la ŝuld'ant'o'j, ĉar est'as mal'facil'e trov'i volont'ul'o'j'n por labor'i sur la grand'a'j farm'bien'o'j, kiu'j etend'iĝ'as kiel mal'larĝ'a'j ruband'o'j de polus'o ĝis polus'o, tra sen'civiliz'a'j ter'pec'o'j loĝ'at'a'j de sovaĝ'a'j best'o'j, kaj eĉ pli sovaĝ'a'j hom'o'j.
Kiam mi menci'is, ke mi ne kapabl'as re'pag'i ili'n por ili'a'j afabl'ec'o kaj komplez'em'o, ili asert'is, ke mi ja hav'os okaz'o'n, se mi viv'os long'e sur Barsumo. Adiaŭ'int'e mi'n, ili rigard'is al mi, ĝis mi iĝ'is ne plu vid'ebl'a sur la larĝ'a blank'a voj'o.
Dum mi vojaĝ'is al Zodanga, mult'a'j strang'a'j kaj interes'a'j afer'o'j kapt'is mi'a'n atent'o'n. Ĉe la divers'a'j bien'dom'o'j, kie mi halt'is, mi lern'is mult'o'n nov'a'n kaj instru'a'n pri la kutim'o'j kaj mor'o'j de Barsumo.
Oni kolekt'as la akv'o'n por la farm'bien'o'j en grand'eg'a'j sub'ter'a'j rezerv'uj'o'j ĉe la polus'o'j. La akv'o ven'as de la degel'ant'a'j neĝ'o'j sur'mont'a'j, kaj oni pump'as ĝi'n tra long'a'j konduk'il'o'j al la divers'a'j centr'o'j en mult'loĝ'at'a'j lok'o'j.
Ambaŭ'flank'e kaj laŭ'long'e de la konduk'il'o'j kuŝ'as la kultur'it'a'j region'o'j, divid'it'a'j en sam'grand'a'j ter'pec'o'j, ĉiu kontrol'at'a de unu aŭ du reg'ist'ar'a'j ofic'ist'o'j. Anstataŭ akv'um'i la surfac'o'n de la kamp'o'j, tiel ke mal'spar'iĝ'us mult'e da akv'o pro for'vapor'iĝ'o, om transport'as la alt'valor'a'n fluid'o'n sub'ter'e'n, tra vast'a maŝ'ar'o de et'a'j tub'o'j, rekt'e al la radik'o'j de la veget'aĵ'o. La rikolt'aĵ'o'j sur Mars'o ĉiam est'as sam'grand'a'j, ĉar mal'est'as pluv'o'j, mal'est'as mal'pluv'o'j, mal'est'as fort'a'j vent'o'j, mal'est'as insekt'o'j kaj mal'est'as detru'ant'a'j bird'o'j.
Dum tiu ĉi vojaĝ'o mi manĝ'is viand'o'n unu'a'foj'e post kiam mi for'las'is Ter'o'n, suk'plen'a'j'n pec'o'j'n, kaj grand'a'j'n kotlet'o'j'n, el la bon'e nutr'at'a'j best'o'j de la farm'bien'o'j.
Ankaŭ mi frand'is frukt'o'j'n kaj legom'o'j'n, neniel simil'a'j'n al tiu'j de Ter'o.
Okaz'e de mi'a du'a halt'o mi renkont'is kelk'a'j'n kultur'it'a'j'n hom'o'j'n de la nobel'a klas'o, kaj dum ni inter'parol'is, lev'iĝ'is hazard'e Heliumio kiel tem'o. Unu el la pli mal'jun'a'j vir'o'j antaŭ kelk'a'j jar'o'j est'is tie kiel an'o de diplomat'a misi'o, kaj li parol'is bedaŭr'e pri la stat'o de konstant'a milit'o inter la du land'o'j.
”Heliumio,” li dir'is, ”prav'e fanfaron'as pri la bel'a'j vir'in'o'j de Barsumo, kaj el ĉiu'j ĝi'a'j trezor'o'j la mir'ind'a fil'in'o de Mors Kajak, Dej'a Tor'is, est'as la plej rav'a. La popol'o efektiv'e ador'as la grund'o'n sur kiu ŝi paŝ'as, kaj tut'a Heliumio funebr'as, de kiam ŝi perd'iĝ'is dum tiu mal'bon'sort'a ekspedici'o. Ni'a atak'o kontraŭ la invalid'a aviad'il'ar'o dum ĝi retro'ir'is al Heliumio est'is unu el tiu'j aĉ'a'j erar'o'j de ni'a reg'ant'o, pro kiu'j Zodango dev'os pli'mal'pli baldaŭ alt'ig'i pli saĝ'a'n vir'o'n al li'a ofic'o. Eĉ nun, malgraŭ tio, ke ni'a'j venk'ant'a'j arme'o'j ĉirkaŭ'as Heliumion, la popol'o de Zodanga aŭd'ig'as si'a'n voĉ'o'n mal'kontent'a'n, ĉar la milit'o, al kiu mank'is just'a baz'o, est'as mal'popular'a. Ni'a'j arme'o'j profit'is la for'est'o'n de la ĉef'a aviad'il'ar'o de Heliumio, kiu serĉ'as la princ'in'o'n, tiel ni pov'is jam tre mal'fort'ig'i la civit'o'n. Oni dir'is, ke ĝi fal'os en ni'a'j'n man'o'j'n dum la kelk'a'j ven'ont'a'j preter'pas'o'j de la mal'proksim'a lun'o.”
”Kaj kia,” mi demand'is kiel ebl'e plej sen'zorg'e, ”laŭ vi'a opini'o est'is la sort'o de la princ'in'o, Dej'a Tor'is?”
”Ŝi mort'is,” li respond'is. ”Tio'n sci'ig'is al ni verd'a milit'ist'o last'a'temp'e kapt'it'a de ni'a sud'a arme'o. Ŝi fuĝ'is de la Tarkaj hord'o'j kun strang'a viv'ant'aĵ'o el ali'a mond'o, sed nur traf'iĝ'is en la man'o'j'n de la Varhunanoj. Oni trov'is ili'a'j'n toatojn vag'ant'a'j sur la mar'fund'o, kaj apud'e post'sign'o'j'n de sang'a lukt'o.”
La inform'o ne est'is trankvil'ig'a, sam'temp'e ĝi ne pruv'is fin'e la mort'o'n de Dej'a Tor'is. Mi decid'is streĉ'i ĉiu'n fort'o'n por ating'i Heliumion kiel ebl'e plej rapid'e, kaj port'i al Tard'os Mors tiom da nov'aĵ'o pri la kie'o de li'a nep'in'o, kiom mi pov'is.
Dek tag'o'j'n post kiam mi for'las'is la frat'o'j'n Ptor, mi ating'is Zodangan. De la moment'o, kiam mi kontakt'iĝ'is kun la ruĝ'a'j hom'o'j de Mars'o, mi konstat'is, ke Ul'a tir'is al mi mult'e da ne'dezir'at'a atent'o, ĉar la grand'a best'o aparten'is al spec'o, kiu'n la ruĝ'a'j hom'o'j neniam mal'sovaĝ'ig'as. Se oni promen'us tra ĉef'strat'o de Nov'jork'o kun grand'eg'a leon'o ĉe si'a'j kalkan'o'j, oni efik'us sam'e kiel mi efik'us, se mi en'ir'us Zodangan kun Ul'a.
Eĉ la pens'o pri for'ig'o de la fidel'a kun'ul'o kaŭz'is al mi tiom da bedaŭr'o kaj profund'a ĉagren'o, ke mi prokrast'is la afer'o'n ĝis ni ating'is la pord'eg'o'j'n de la civit'o; sed fin'e ni nepr'e dev'is dis'iĝ'i. Se mi pens'us nur pri la propr'a sekur'ec'o aŭ plezur'o, neni'u argument'o persvad'us mi'n for'turn'i la sol'a'n viv'ant'o'n sur Mars'o, kiu neniam mank'is en am'o kaj lojal'ec'o; sed sam'e kiel mi plezur'e ced'us la viv'o'n por serv'i al tiu, por kiu'n serĉ'i mi front'as la ne'kon'at'a'j'n danĝer'o'j'n de tiu ĉi civit'o, por mi tiel mister'a, sam'e mi ne pov'us permes'i eĉ ke la viv'o de Ul'a minac'u la sukces'o'n de mi'a entrepren'o. Ceter'e, tem'is ebl'e ne pri ĝi'a viv'o, sed ĝi'a moment'a feliĉ'o, ĉar mi ne dub'is, ke ĝi baldaŭ forges'os mi'n. Tial mi am'e adiaŭ'is la kompat'ind'a'n best'o'n, promes'ant'e al ĝi tamen, ke se mi post'viv'os mi'a'n aventur'a'n entrepren'o'n, iel mi trov'os rimed'o'j'n por el'serĉ'i ĝi'n.
Ĝi ŝajn'e plen'e kompren'is mi'n, kaj kiam mi montr'is en la direkt'o de Tark ĝi bedaŭr'e for'turn'is si'n. Mi ne kuraĝ'is rigard'i ĝi'a'n for'ir'o'n, sed turn'is la vizaĝ'o'n al Zodanga, kaj kun ĉagren'o en la kor'o al'proksim'iĝ'is al ĝi'a'j minac'ant'a'j mur'o'j.
La leter'o, kiu'n mi port'is de la frat'o'j, hav'ig'is al mi tuj'a'n en'ir'o'n en la grand'a'n ĉirkaŭ'mur'it'a'n civit'o'n. Ankoraŭ est'is fru'maten'e, kaj la strat'o'j est'is preskaŭ sen'hom'a'j. La loĝ'ej'o'j, alt'ig'it'a'j sur si'a'j metal'a'j kolon'o'j, simil'is al grand'a en'arb'ar'a frugileg'a ne'star'o, kun la metal'a'j kolon'o'j simil'a'j al ŝtal'a'j arb'o'trunk'o'j. La butik'o'j'n oni kutim'e ne lev'is de la ter'o, kaj neniel oni rigl'is aŭ ŝlos'is ili'n, ĉar sur Barsumo ŝtel'ad'o est'as ne'kon'at'a. Ĉiu'j Barsumanoj tim'as konstant'e pri murd'o, kaj nur pro tio ili lev'as si'a'j'n hejm'o'j'n super'ter'e'n dum'nokt'e kaj en temp'o'j de danĝer'o.
La frat'o'j Ptor est'is don'int'a'j al mi klar'a'j'n sci'ig'o'j'n por ating'i tiu'n part'o'n de la civit'o, kie mi pov'os trov'i taŭg'a'n loĝ'ej'o'n, kaj est'i apud la ofic'ej'o'j de la reg'ist'ar'a'j agent'o'j, al kiu'j ili don'is al mi leter'o'j'n.
La plac'o de Zodanga kovr'as pli ol du kvadrat'a'j'n kilo'metr'o'j'n, kaj kiel kutim'e est'is la centr'o de la civit'o. Palac'o'j de la je'dak'o, la jedoj kaj ali'a'j nobel'o'j ĉirkaŭ'is ĝi'n, kiel ankaŭ la ĉef'a'j publik'a'j konstru'aĵ'o'j, kaf'ej'o'j kaj butik'o'j. Dum mi trans'ir'is la grand'a'n plac'o'n, mir'ant'e pri la impon'a arkitektur'o, kaj la bel'eg'a skarlat'a veget'aĵ'ar'o, kiu tapiŝ'is la larĝ'a'j'n razen'o'j'n, mi trov'is, ke iu Ruĝ'mars'an'o pas'as rapid'e al mi el unu el la avenu'o'j. Li neniel atent'is mi'n, sed kiam li ven'is flank'e mi re'kon'is li'n. Mi met'is man'o'n sur li'a'n ŝultr'o'n, kri'ant'e: ”Salut'o'n, Kant'os Kan!”
Fulm'rapid'e li turn'is si'n, kaj antaŭ ol mi pov'is eĉ mal'alt'ig'i mi'a'n man'o'n, mi trov'is la pint'o'n de li'a glav'o apud mi'a brust'o.
”Kiu vi est'as?” li grunt'is, sed kiam retro'a salt'o for'ig'is mi'n je du'dek metr'o'j de li'a glav'o, li las'is ĝi'n fal'i kaj rid'e el'kri'is: ”Mi ne bezon'as pli bon'a'n respond'o'n! Sur tut'a Barsumo ekzist'as nur unu vir'o, kiu pov'as salt'i kiel kaŭĉuk'a pilk'o. Ĵur'u je la nom'o de la patr'in'o de la mal'proksim'a lun'o, Johano Carter, kiel vi ven'is ĉi tie'n, kaj kiel vi pov'as ŝanĝ'i la kolor'o'n laŭ'vol'e.”
Konciz'e mi rakont'is pri mi'a'j aventur'o'j de kiam mi las'is li'n en la aren'o ĉe Varhun.
”Nu, vi ja dum et'a sekundar'o tim'ig'is mi'n, amik'o mi'a,” li dir'is. ”Se en Zodanga oni sci'us mi'a'n nom'o'n kaj civit'o'n, baldaŭ mi sid'us kun mi'a'j pra'av'o'j sur la bord'o'j de la perd'it'a mar'o de Kor'us. Mi trov'iĝ'as ĉi tie por la profit'o de Tard'os Mors, Je'dak'o de Heliumio, por el'trov'i la kie'o'n de Dej'a Tor'is, ni'a princ'in'o. Sab Ta'n, la princ'o de Zodanga, ten'as ŝi'n kaŝ'it'a en la civit'o, kaj en'am'iĝ'is al ŝi frenez'e. Li'a patr'o Ta'n Kos'is, Je'dak'o de Zodanga, pet'as ŝi'a'n edz'in'iĝ'o'n al si'a fil'o kiel prez'o'n por pac'o inter la du land'o'j, sed Tard'os Mors ne akcept'as, kaj komunik'is, ke li kaj li'a popol'o prefer'e rigard'us ŝi'a'n mort'a'n vizaĝ'o'n ol ŝi'a'n edz'in'iĝ'o'n al iu, kiu'n ŝi ne laŭ'vol'e elekt'is. Li mem, li al'don'is, prefer'us mort'i en la cindr'o'j de brul'ant'a Heliumio ol kun'ig'i la metal'o'n de si'a famili'o kun la metal'o de Ta'n Kos'is. Tia ofend'eg'o al Ta'n Kos'is kaj al Zodanga hav'ig'is al li eĉ pli intens'a'n am'o'n de li'a popol'o.
”Mi est'as ĉi tie jam de tri tag'o'j,” daŭr'ig'is Kant'os Kan, ”sed ankoraŭ mi ne el'trov'is, kie Dej'a Tor'is est'as en'karcer'ig'it'a. Hodiaŭ mi al'iĝ'is al la aviad'il'a milit'an'ar'o kiel aer'a esplor'ant'o, kaj mi esper'as gajn'i la fid'o'n de Sab Ta'n, la princ'o, kiu est'as estr'o, kaj tiel inform'iĝ'i pri la kie'o de Dej'a Tor'is. Mi ĝoj'as, ke vi est'as ĉi tie, Johano Carter, ĉar mi sci'as, kiel lojal'a vi est'as al mi'a princ'in'o, kaj ni du en komun'a labor'o nepr'e pov'os mult'o'n far'i.”
Jam nun la plac'o est'is plen'iĝ'ant'a de hom'o'j tie'n kaj re'e'n ir'ant'a'j pro la ĉiu'tag'a'j afer'o'j. La butik'o'j est'is mal'ferm'iĝ'ant'a'j, kaj fru'maten'a'j mend'ant'o'j plen'ig'is la kaf'ej'o'j'n.
Kant'os Kan konduk'is mi'n al unu el tiu'j bel'eg'a'j manĝ'ej'o'j, kie oni serv'is ni'n tut'e per maŝin'o'j. Neni'u man'o tuŝ'is la manĝ'aĵ'o'n, de kiam ĝi ven'is krud'a en la konstru'aĵ'o'n, ĝis kiam ĝi el'ir'is varm'a kaj bon'gust'a sur la tabl'o'j'n antaŭ la gast'o'j'n, respond'e al prem'et'o sur divers'a'j'n buton'et'o'j'n laŭ la divers'a'j dezir'o'j de la klient'o'j.
Post ni'a manĝ'o, Kant'os Kan kun'konduk'is mi'n al la ĉef'ej'o de la aer'esplor'ant'a skadr'o, kaj pet'is, ke oni an'ig'u mi'n. Laŭ'kutim'e oni postul'is korp'a'n pri'esplor'o'n, sed Kant'os Kan dir'is, ke mi ne tim'u pri tio, ĉar li mem pri'zorg'os la afer'o'n. Tio'n li far'is, pren'ant'e mem la esplor'ordon'o'n al la koncern'a ofic'ist'o, kaj kred'ig'ant'e, ke li est'as Johano Carter.
”Oni trov'os post'e pri la ruz'o,” li klar'ig'is gaj'e, ”kiam ili kontrol'os mi'a'n pez'o'n, mi'a'n alt'o'n kaj simil'a'j'n afer'o'j'n, sed tio'n oni ne far'os dum plur'a'j monat'o'j, kaj ni'a'j klopod'o'j sukces'os aŭ fiask'os long'e antaŭ tiam.”
Dum la post'a'j kelk'a'j tag'o'j Kant'os Kan instru'is al mi la detal'o'j'n de aviad'o, kaj la ripar'ad'o'n de la delikat'a'j maŝin'et'o'j, kiu'j'n la Mars'an'o'j uz'as du'cel'e. La ĉef'part'o de la unu'vir'a aviad'il'o est'as kvin metr'o'j'n long'a, du tri'on'o'j da metr'o larĝ'a, kaj ok centi'metr'o'j'n dik'a, kaj pint'iĝ'as ambaŭ'fin'e. La vetur'ig'ant'o sid'as super la aviad'il'o sur seĝ'o konstru'it'a super la mal'grand'a, sen'bru'a radium'a motor'o. La per'il'o de flot'ig'o est'as en'hav'at'a en la mal'dik'a'j metal'a'j vand'o'j de la ĉef'part'o, kaj konsist'as el la ok'a radi'o de Barsumo, la radi'o de antaŭ'e'n'ig'o, kiel oni pov'as nom'i ĝi'n pro ĝi'a'j ec'o'j.
Ĉi tiu radi'o, sam'e kiel la naŭ'a radi'o, est'as ne'kon'at'a sur Ter'o, sed la Mars'an'o'j el'trov'is, ke ĝi est'as propr'ec'o de ĉiu lum'o. Ili lern'is, ke la ok'a sun'a radi'o est'as tiu, kiu send'ig'as la sun'lum'o'n al la divers'a'j planed'o'j, kaj ke la ok'a radi'o de ĉiu planed'o est'as tiu, kiu ”re'spegul'as” kaj re'send'as tia'n lum'o'n re'e'n en la spac'o'n. La ok'a sun'a radi'o est'us absorb'it'a de la surfac'o de Barsumo, sen la influ'o de la ok'a radi'o de Barsumo; tiu ĉi em'as antaŭ'e'n'ig'i la lum'o'n de Mars'o en'spac'e'n, kaj konstant'e el'ir'as de la planed'o, far'ant'e fort'o'n de re'pel'o al la gravit'o. Tia fort'o, kiam en'ferm'it'a, kapabl'as lev'i grand'eg'a'j'n pez'aĵ'o'j'n de la surfac'o de la ter'o. La radi'o ebl'ig'is tia'n perfekt'a'n aviad'o'n, ke aviad'il'o'j mult'eg'e pli grand'a'j ol tiu'j de Ter'o pov'as vetur'i tra la mal'dens'a aer'o de Barsumo tiel graci'e, kiel infan'a balon'et'o en la pez'a atmosfer'o de Ter'o.
Dum la unu'a'j jar'o'j post la el'trov'o de tiu ĉi radi'o okaz'is mult'a'j strang'a'j akcident'o'j, ĝis la Mars'an'o'j lern'is mezur'i kaj reg'i la mir'ind'a'n potenc'o'n. Iam, antaŭ naŭ'cent jar'o'j, la unu'a'n aviad'il'o'n konstru'it'a'n kun rezerv'uj'o'j por la ok'a radi'o oni tro'mult'e stok'is; kun kvin'cent'a an'ar'o ĝi flug'is supr'e'n de Heliumio, kaj neniam re'ven'is. Ĝi'a potenc'o de re'pel'o al la planed'o est'is tiel grand'a, ke ĝi vojaĝ'is mal'proksim'e'n en la spac'o'n, kie ankoraŭ oni pov'as vid'i ĝi'n, help'e de fort'a'j teleskop'o'j, rapid'ant'a'n tra la ĉiel'o'j du'dek mil mejl'o'j'n de Mars'o, et'a'n satelit'o'n, kiu tiel ĉirkaŭ'ir'os la planed'o'n ĝis la fin'o de la temp'o.
En la kvar'a tag'o post mi'a al'ven'o ĉe Zodanga mi far'is mi'a'n unu'a'n aer'vetur'o'n, kaj rezult'e gajn'is promoci'o'n kaj kun'e loĝ'ej'o'n en la Palac'o de Ta'n Kos'is. Kiam mi supr'e'n'iĝ'is super la civit'o, mi rond'ir'is plur'foj'e, post'e mi rapid'ig'is al plej'ebl'o mi'a'n motor'o'n, kaj sud'e'n flug'is je eg'a rapid'ec'o, sekv'ant'e unu el la grand'a'j akv'o'voj'o'j, kiu'j al'ven'as al Zodanga el tiu direkt'o.
En iom mal'pli ol unu hor'o mi vojaĝ'is proksim'um'e kvar cent kilo'metr'o'j'n, kiam subit'e mi vid'is mal'proksim'e sub mi tri'op'o'n de tri verd'a'j milit'ist'o'j, rajd'ant'a'j al mal'grand'a kur'ant'o, kiu ŝajn'e pen'as ating'i la lim'o'n de unu el la ĉirkaŭ'mur'it'a'j kamp'o'j. Mal'supr'e'n'ig'int'e mi'a'n aviad'il'o'n rapid'e, kaj al'proksim'iĝ'int'e al la milit'ist'o'j, mi baldaŭ vid'is, ke ili ĉas'as Ruĝ'mars'an'o'n port'ant'a'n la metal'o'n de la skadr'o, de kiu mi est'is an'o. Proksim'e est'is li'a aviad'il'et'o, ĉirkaŭ'at'a de ripar'a'j il'o'j, kiu'j'n evident'e li est'is uz'ant'a, kiam la verd'a'j milit'ist'o'j surpriz'atak'is li'n.
Preskaŭ ili jam ating'is li'n. Ili'a'j best'o'j kur'eg'is rekt'e al la mal'fort'a hom'o, dum la milit'ist'o'j klin'is si'n dekstr'e'n kun si'a'j metal'pint'a'j lanc'o'j. Ŝajn'is, ke ĉiu vol'as unu'a tra'pik'i la kompat'ind'a'n Zodanganon. Post moment'o, sen mi'a bon'hazard'a al'ven'o, li cert'e est'us kadavr'o.
Vetur'ig'ant'e mi'a'n aviad'il'o'n rapid'e, mi baldaŭ ating'is la milit'ist'o'j'n. Mi traf'is per ĝi'a pint'o la dors'o'n de tiu plej proksim'a, kaj la frap'o, kiu pov'us tra'ŝir'i col'o'j'n da solid'a stal'o, ĵet'is li'a'n kadavr'o'n trans la kap'o'n de li'a toato kaj stern'ig'is ĝi'n sur la musk'o'n. La toatoj de la ali'a'j du milit'ist'o'j, muĝ'ant'e pro tim'o, turn'is si'n kaj for'kur'eg'is.
Mal'rapid'ig'int'e mi'a'n aviad'il'o'n, mi rond'vetur'is kaj al'ter'iĝ'is ĉe la pied'o'j de la mir'ig'it'a Zodangano. Li varm'e dank'is pro mi'a oportun'a help'o kaj promes'is, ke mi ricev'os merit'it'a'n rekompenc'o'n, ĉar mi ja sav'is la viv'o'n de kuz'o de la je'dak'o de Zodanga.
Ni ne plu parol'is mult'e, ĉar ni sci'is, ke la milit'ist'o'j re'ven'os tiel baldaŭ, kiel ili re'e pov'os reg'i si'a'j'n toatojn.
Al'ir'int'e li'a'n difekt'it'a'n aviad'il'o'n, ni pen'is fin'i la bezon'at'a'j'n ripar'aĵ'o'j'n, kaj preskaŭ sukces'is, kiam ni vid'is, ke la du verd'a'j ul'aĉ'o'j re'ven'as rapid'e al ni de kontraŭ'a'j direkt'o'j. Kiam ili al'ven'is ĝis cent metr'o'j de ni, ili'a'j toatoj de'nov'e iĝ'is ne'reg'ebl'a'j kaj rifuz'is pli'e al'proksim'iĝ'i al la aviad'il'o tim'ig'int'a ili'n.
La milit'ist'o'j fin'e de'iĝ'is, kaj ŝnur'lig'int'e si'a'j'n best'o'j'n, ven'is al ni kun el'ing'ig'it'a'j glav'o'j. Mi al'ir'is la pli grand'a'n, pet'int'e la Zodanganon kiel ebl'e plej bon'e kontraŭ'batal'i la ali'a'n. Ne'streĉ'int'e la fort'o'j'n mi mort'ig'is mi'a'n kontraŭ'ul'o'n, kiel kutim'e mi nun pov'is far'i, kaj mi rapid'is al mi'a nov'a kon'at'ul'o, kiu'n mi trov'is en mal'bon'a situaci'o.
Li est'is vund'it'a kaj kuŝ'ant'a, kaj la pied'eg'o de la kontraŭ'ul'o est'is sur li'a gorĝ'o, kaj la glav'o lev'it'a por don'i mort'ig'a'n bat'o'n. Unu'salt'e mi trans'ir'is la du'dek metr'o'j'n inter ni, kaj tra'pik'is la korp'o'n de la verd'a milit'ist'o. Li'a glav'o fal'is sen'danĝer'e ter'e'n, kaj li mem mal'rigid'e sur la stern'it'a'n korp'o'n de la Zodangano. Mal'long'a esplor'o pri tiu ĉi ne rivel'ig'is danĝer'a'j'n vund'o'j'n, kaj post iom da ripoz'o li dir'is, ke li sent'as si'n kapabl'a prov'i la re'en'vojaĝ'o'n. Li dev'os vetur'ig'i si'n mem, tamen, ĉar la delikat'a'j aviad'il'o'j est'as konstru'it'a'j nur por unu'op'a'j an'o'j.
Rapid'e komplet'ig'int'e la ripar'o'j'n, ni kun'e lev'iĝ'is en la sen'nub'a'n ĉiel'o'n, kaj rapid'e, sen plu'a mis'aventur'o re'ven'is al Zodanga.
Al'proksim'iĝ'ant'e al la civit'o, ni trov'is grand'a'n kun'ven'int'ar'o'n civil'ul'a'n kaj milit'ist'a'n sur la antaŭ'urb'a plat'aĵ'o.
La ĉiel'o est'is preskaŭ nigr'a pro la mult'a'j milit'a'j aviad'il'o'j, kiel ankaŭ privat'a'j kaj publik'a'j plezur'aviad'il'o'j, ĉiu'j flirt'ant'a'j mult'kolor'a'j'n silk'a'j'n ruband'o'j'n, kaj standard'o'j'n kaj flag'o'j'n kun pitoresk'a'j desegn'aĵ'o'j.
Mi'a kun'flug'ant'o far'is sign'o'n, ke mi mal'rapid'u, kaj proksim'iĝ'int'e si'a'n aviad'il'o'n al mi'a, propon'is ke ni al'ir'u kaj rigard'u la ceremoni'o'n. Li dir'is, ke ĝi okaz'as por far'i disting'o'j'n al individu'a'j oficir'o'j kaj soldat'o'j pro kuraĝ'a'j ag'o'j kaj alt'valor'a'j serv'o'j. Li mal'volv'is et'a'n flag'o'n, kiu sign'is, ke li'a aviad'il'o port'as an'o'n de la reĝ'a famili'o de Zodanga, kaj kun'e ni trov'is voj'o'n tra la dens'a amas'o de aviad'il'o'j, ĝis ni rest'is ĝust'e super la je'dak'o de Zodanga kaj li'a stab'o. Ĉiu'j sur'sid'is la et'a'j'n mal'sovaĝ'a'j'n virt'o'at'o'j'n de la Ruĝ'mars'a spec'o, kaj ili'a'j ornam'aĵ'o'j en'hav'is tiel grand'a'n kvant'o'n de bel'kolor'a'j plum'o'j, ke mi nepr'e dev'is rimark'i la simil'ec'o'n kun ar'o da ruĝ'a'j indi'an'o'j sur mi'a propr'a Ter'o.
Unu el la stab'o al'tir'is la atent'o'n de Ta'n Kos'is pri la apud'est'o de mi'a kun'flug'ant'o, kaj la reg'ant'o sign'is, ke li mal'supr'e'n'ven'u. Dum ili atend'is, ke la soldat'ar'o'j okup'u si'a'j'n lok'o'j'n front'e al la je'dak'o, la du vir'o'j inter'parol'is serioz'manier'e. De temp'o al temp'o la je'dak'o kaj li'a'j stab'an'o'j rigard'is al mi. Mi ne pov'is aŭd'i la parol'o'n. Baldaŭ ĝi ĉes'is, kaj ĉiu'j de'iĝ'is de si'a'j toatoj, kiam la last'a soldat'ar'o okup'is si'a'n star'lok'o'n antaŭ si'a imperi'estr'o. Iu stab'an'o al'ir'is la soldat'o'j'n, el'kri'is ies nom'o'n, kaj komand'is tiu'n antaŭ'e'n'ven'i. La oficir'o post'e laŭt'e rakont'is pri la hero'a ag'o, kiu gajn'is la aprob'o'n de la je'dak'o, tiam la je'dak'o mem antaŭ'e'n'ir'is kaj met'is metal'a'n ornam'aĵ'o'n sur la mal'dekstr'a'n brak'o'n de la feliĉ'ul'o.
Dek vir'o'j tiel est'is disting'it'a'j, kiam la oficir'o laŭt'kri'is: ”Johano Carter, aviad'ist'o!”
Neniam en la ĝis'nun'a viv'o mi tiel surpriz'iĝ'is, sed pro mult'jar'a al'kutim'iĝ'o al arme'a disciplin'o mi sen'prokrast'e flug'is al'ter'e'n, kaj paŝ'is antaŭ'e'n imit'ant'e la ali'a'j'n. Kiam mi halt'is antaŭ la oficir'o, li al'parol'is mi'n per voĉ'o aŭd'ebl'a de ĉiu'j kun'ven'int'a'j milit'ist'o'j kaj rigard'ant'o'j.
”Re'kon'int'e, Johano Carter, vi'a'n eg'a'n kuraĝ'o'n kaj vi'a'n rimark'ind'a'n lert'o'n, per kiu'j vi defend'is korp'e la kuz'o'n de la je'dak'o Ta'n Kos'is, kaj unu'op'e venk'is tri verd'a'j'n milit'ist'o'j'n, ni'a je'dak'o kun plej alt'a plezur'o far'as al vi sign'o'n pri si'a ŝat'o.”
Post'e Ta'n Kos'is al'ir'is mi'n. Met'int'e sur mi'n la ornam'aĵ'o'n, li dir'is: ”Mi'a kuz'o rakont'is la detal'o'j'n pri vi'a mir'ind'a far'o, kiu ŝajn'as preskaŭ mirakl'a. Se tiel bon'e vi pov'is defend'i la kuz'o'n de la je'dak'o, kiom pli bon'e vi pov'us defend'i la je'dak'o'n mem. Mi do nom'as vi'n oficir'o de la je'dak'a gvardi'o, kaj est'ont'e vi loĝ'os en mi'a palac'o.”
Mi dank'is al li, kaj laŭ li'a ordon'o okup'is lok'o'n inter la stab'an'o'j. Post la ceremoni'o mi vetur'ig'is mi'a'n aviad'il'o'n al ĝi'a lok'o sur la tegment'o de la kazern'o de la aer'esplor'a skadr'o. Tiam, gvid'at'e de palac'a serv'soldat'o, mi ir'is por kon'ig'i mi'n al la palac'a ĉef'oficir'o.
La ĉef'oficir'o est'is jam instrukci'it'a, ke li don'u al mi gard'lok'o'n apud la je'dak'o, kiu dum milit'o konstant'e tim'as ke iu subit'e mort'ig'os li'n; la regul'o, ke ĉio est'as prav'ig'ebl'a dum milit'o, ŝajn'e est'as la tut'o de la Mars'a batal'etik'o. Li do eskort'is mi'n tuj al la ĉambr'o, kie est'is Ta'n Kos'is. Tiu ĉi est'is okup'it'a en parol'o kun si'a fil'o, Sab Ta'n, kaj plur'a'j kort'eg'an'o'j, kaj ne rimark'is mi'a'n en'ir'o'n.
Bel'a'j teks'tapet'o'j komplet'e kovr'is la mur'o'j'n de la ĉambr'o, kaj kas'is ĉiu'j'n pord'o'j'n kaj fenestr'o'j'n, se ili trov'iĝ'is tie. Kapt'it'a'j sun'radi'o'j lum'ig'is la ĉambr'o'n; ili est'is ten'at'a'j inter la plafon'o kaj la fals'plafon'o far'it'a el ne'polur'it'a vitr'o. Mi'a gvid'ant'o for'tir'is unu el la tapet'o'j, montr'ant'e koridor'o'n, kiu ĉirkaŭ'ir'is la ĉambr'o'n, inter la tapet'o'j kaj la mur'o'j de la ĉambr'o. Li dir'is, ke mi rest'u en tiu koridor'o tiel long'e, kiel Ta'n Kos'is est'os en la ĉambr'o.
Kiam li for'las'os ĝi'n, mi sekv'u. Mi'a sol'a dev'o, ke mi gard'u ĉie la je'dak'o'n, kaj ĉie evit'u mem la rigard'o'n de ali'a'j.
Post kvar hor'o'j oni anstataŭ'ig'os mi'n, li dir'is, kaj for'las'is mi'n.
La tapet'o'j est'is strang'e far'it'a'j, kaj de unu flank'o hav'is aspekt'o'n tre solid'a'n, sed el mi'a kaŝ'lok'o mi pov'is vid'i ĉio'n okaz'ant'a'n en la ĉambr'o tiel klar'e, kvazaŭ ne est'us kurten'o inter'e.
Apenaŭ mi ating'is mi'a'n star'lok'o'n, el inter la tapet'o'j ĉe la kontraŭ'a flank'o de la ĉambr'o ven'is kvar soldat'o'j de la je'dak'a gvardi'o, ĉirkaŭ'ant'a'j vir'in'o'n. Al'proksim'iĝ'int'e al Ta'n Kos'is ili for'paŝ'is ambaŭ'flank'e, kaj rivel'is, tie star'ant'a'n antaŭ la je'dak'o, kaj ne pli ol tri metr'o'j'n for de mi, la bel'a'n figur'o'n de Dej'a Tor'is, kun vizaĝ'o radi'ant'a pro ĝoj'o.
Sab Ta'n, Princ'o de Zodanga, antaŭ'e'n'ir'is por renkont'i ŝi'n, kaj man'o'n en man'o ili ven'is proksim'e antaŭ la je'dak'o'n. Ta'n Kos'is surpriz'it'e rigard'is ili'n, kaj ŝi'n salut'is.
”Al kiu strang'a kapric'o mi dev'as dank'i pro ĉi vizit'o de la Princ'in'o de Heliumio, kiu antaŭ nur du tag'o'j, kun special'a atent'o al mi'a mem'estim'o, inform'is mi'n, ke prefer'e ŝi don'us si'n al Tal Hajus, la verd'a Tarkano, ol edz'in'iĝ'i al mi'a fil'o?”
Dej'a Tor'is nur rid'et'is, kaj la angul'o'j de ŝi'a buŝ'o petol'is, dum ŝi respond'is.
”Ek de la pra'epok'o'j sur Barsumo, la vir'in'o hav'is la rajt'o'n ŝanĝ'i si'a'j'n intenc'o'j'n laŭ'vol'e kaj laŭ'humor'e, kaj hipokrit'i pri la intern'o de si'a kor'o. Tio'n vi pardon'os, Ta'n Kos'is, kiel jam vi'a fil'o pardon'is. Antaŭ du tag'o'j mi ne est'is cert'a pri li'a am'o al mi, sed nun mi iĝ'is cert'a, kaj mi ven'is por pet'i, ke vi forges'u mi'a'j'n brav'aĉ'a'j'n vort'o'j'n, kaj akcept'u la cert'ig'o'n de la Princ'in'o de Heliumio, ke en konven'a temp'o ŝi edz'in'iĝ'os al Sab Ta'n, Princ'o de Zodanga.”
”Mi ĝoj'as, ke tiel vi decid'is,” respond'is Ta'n Kos'is.
”Neniel mi dezir'as daŭr'ig'i la milit'o'n kontraŭ la popol'o de Heliumio. Mi kronik'os vi'a'n promes'o'n, kaj tuj far'os proklam'o'n al mi'a popol'o.”
”Pli bon'e, Ta'n Kos'is,” dir'is inter'romp'e Dej'a Tor'is, ”se vi prokrast'os vi'a'n proklam'o'n ĝis la fin'o de la milit'o.
Strang'e ŝajn'us al mi'a popol'o kiel ankaŭ al vi'a, se dum inter'batal'o la Princ'in'o de Heliumio don'us si'n al la mal'amik'o de si'a land'o.”
”Ĉu ne ebl'as, tuj ĉes'ig'i la milit'o'n?” dir'is Sab Ta'n. ”Neces'as nur la vort'o de Ta'n Kos'is por don'i pac'o'n. Dir'u ĝi'n, patr'o mi'a, dir'u la vort'o'n, kiu rapid'e al'port'os mi'a'n feliĉ'o'n kaj fin'os ne'popular'a'n milit'o'n.”
”Ni konstat'os,” respond'is Ta'n Kos'is, ”kia'manier'e la popol'o de Heliumio akcept'os la pac'o'n. Cert'e mi propon'os ĝi'n al ili.”
Dej'a Tor'is, post kelk'a'j plu'a'j vort'o'j, turn'is si'n kaj for'las'is la ĉambr'o'n, ankoraŭ sekv'at'a de si'a'j gard'ist'o'j.
Kaj tiel la konstru'aĵ'o de mi'a sonĝ'o pri feliĉ'o romp'iĝ'is frakas'e, fal'is sur la ter'o'n de la real'ec'o. La vir'in'o, por kiu mi vol'is don'i mi'a'n viv'o'n, de kies lip'o'j mi eĉ last'a'temp'e aŭd'is deklar'o'n pri am'o al mi, jam facil'anim'e forges'is pri mi'a ekzist'o kaj rid'et'e don'is si'n al la fil'o de tiu plej grand'a mal'amik'o de si'a popol'o. Malgraŭ tio, ke tio'n mi aŭd'is per mi'a'j propr'a'j orel'o'j, mi ne pov'is kred'i. Neces'is trov'i ŝi'a'n ĉambr'ar'o'n kaj dev'ig'i ŝi'n ripet'i la kruel'a'n ver'o'n, antaŭ ol mi konvink'iĝ'os. Mi for'las'is mi'a'n posten'o'n, kaj rapid'is laŭ la koridor'o post la tapet'o'j al la pord'o, tra kiu ŝi for'las'is la ĉambr'o'n. Tra'ir'int'e ĝi'n mi trov'is labirint'o'n de serpent'ant'a'j koridor'o'j. Tra'kur'int'e plur'a'j'n unu post la ali'a, mi baldaŭ komplet'e perd'iĝ'is. Anhel'ant'e mi star'is apud flank'a mur'o, kiam mi aŭd'is proksim'a'j'n voĉ'o'j'n, ŝajn'e ven'ant'a'j'n de la kontraŭ'a flank'o de la vand'o.
Baldaŭ mi aŭd'is la voĉ'o'n de Dej'a Tor'is; mi ne pov'is aŭskult'i la vort'o'j'n, sed sci'is cert'e, ke la parol'o ven'as de ŝi.
Je kelk'a'j paŝ'o'j mi trov'is ali'a'n koridor'o'n, kaj pord'o'n ĉe ĝi'a fin'o. Paŝ'int'e brav'e antaŭ'e'n mi trov'is mi'n en mal'grand'a antaŭ'ĉambr'o kun la kvar gard'ist'o'j, kiu'j akompan'is si'n. Unu el ili star'iĝ'is tuj, kaj demand'is, por kio mi ven'as.
”Mi ven'as de Ta'n Kos'is,” mi respond'is, ”kaj vol'as parol'i privat'e kun Dej'a Tor'is, Princ'in'o de Heliumio.”
”Kaj vi'a ordon'tekst'o?” li demand'is.
Mi ne kompren'is li'n, kaj respond'is, ke mi est'as an'o de la gvardi'o. Ne'atend'int'e respond'o'n mi paŝ'is al la trans'a pord'o de la antaŭ'ĉambr'o. Sed ne tiel facil'e mi pov'is en'ir'i. La gard'ist'o ek'star'is antaŭ mi, kaj dir'is: ”Neni'u ven'as de Ta'n Kos'is ne'port'ant'e ordon'tekst'o'n aŭ signal'dir'o'n.
Unu el ili dev'as est'i liver'it'a al mi, antaŭ ol vi pas'os mi'n.”
Mi frap'et'is per la fingr'o'j la glav'o'n sur mi'a flank'o. ”La sol'a ordon'il'o bezon'at'a de mi pend'as ĉi tie. Ĉi vi las'os mi'n preter'pas'i aŭ ne?”
Respond'e li fulm'rapid'e tir'is si'a'n glav'o'n, kri'ant'e, ke la ali'a'j al'iĝ'u al li. Kaj ĉiu'j kvar star'is antaŭ mi, kun nud'a'j glav'o'j.
”Ne laŭ ordon'o de Ta'n Kos'is vi ven'is tie'n ĉi,” dir'is tiu jam parol'int'a al mi, ”kaj ne nur vi mal'sukces'os en'ir'i la ĉambr'ar'o'n de la Princ'in'o de Heliumio, ankaŭ vi gard'at'e ir'os al Ta'n Kos'is por pri'klar'ig'i vi'n. De'met'u la glav'o'n, vi ne pov'as venk'i kvar'op'o'n.”
Mi'a respond'o est'is subit'a tra'pik'o, kiu las'is nur tri'op'o'n. Kaj cert'e ĉiu el ili est'is ind'a kontraŭ'ul'o. Baldaŭ mi prem'iĝ'is al la mur'o, batal'ant'e por la viv'o. Mal'rapid'e mi sukces'is lok'ig'i mi'n en angul'o de la ĉambr'o, kie nur unu'op'e ili pov'is atak'i mi'n, kaj tiel la batal'o daŭr'is dum preskaŭ du'on'hor'o, bru'plen'ig'ant'e la ĉambr'et'o'n pro la frap'ad'o de ŝtal'o sur ŝtal'o'n. Pro la bru'o Dej'a Tor'is ven'is al la pord'o de si'a ĉambr'ar'o, kaj tie star'is dum la tut'a batal'o kun Solla rigard'ant'a mal'antaŭ ŝi'a ŝultr'o. Ŝi'a vizaĝ'esprim'o est'is sen'emoci'a, kaj mi sci'is, ke nek ŝi nek Solla re'kon'as mi'n.
Fin'e bon'hazard'a tranĉ'o fal'ig'is la du'a'n el la gard'ist'o'j, do kun nur du kontraŭ'ul'o'j mi ŝanĝ'is mi'a'n taktik'o'n, kaj atak'eg'is laŭ manier'o, kiu oft'e hav'ig'is al mi venk'o'n. La tri'a fal'is tri sekund'o'j'n post la du'a. Ankoraŭ kelk'a'j minut'o'j, kaj la last'a kuŝ'is mort'a en la propr'a sang'o. Ili est'is kuraĝ'a'j vir'o'j kaj nobl'a'j batal'ant'o'j, kaj la neces'o mort'ig'i ili'n ĉagren'as mi'n; sed mi nepr'e vol'us mort'ig'i ĉiu'n hom'o'n sur Barsumo, se nur per tia rimed'o mi pov'us al'ven'i al Dej'a Tor'is.
Met'int'e mi'a'n sang'a'n glav'o'n en ĝi'a'n ing'o'n mi al'ir'is al mi'a Mars'a princ'in'o, kiu ankoraŭ star'is rigard'ant'e al mi sen parol'o kaj sen re'kon'o.
”Kiu vi est'as, Zodangano?” ŝi flustr'is. ”De'nov'e en mi'a mizer'o mal'amik'o por turment'i mi'n?”
”Mi est'as amik'o,” mi respond'is, ”iam ŝat'eg'it'a amik'o.”
”Neni'u amik'o de la Princ'in'o de Heliumio port'as tia'n metal'o'n,” ŝi dir'is, ”tamen, la voĉ'o! Mi aŭd'is ĝi'n antaŭ'e, ĉu ebl'e . . . ne, ne'ebl'e, jam li mort'is.”
”Ja tiu est'as li, princ'in'o mi'a, Johano Carter mem. Ĉu vi ne re'kon'as, malgraŭ farb'o kaj strang'a metal'o, rekt'e la kor'o'n de vi'a ĉef'ul'o?”
Kiam mi al'ir'is ŝi'n, ŝi ŝancel'iĝ'is al mi kun man'o'j etend'it'a'j, sed kiam mi vol'is pren'i ŝi'n al mi, ŝi re'tir'is si'n trem'e, kaj ĝem'et'is. ”Tro mal'fru'e, tro mal'fru'e. Ho, mi'a est'int'a ĉef'ul'o, kiu'n mi kred'is mort'int'a, se antaŭ unu hor'o vi re'ven'us . . . sed nun est'as tro mal'fru'e, tro mal'fru'e.”
”Kio'n vi vol'as dir'i, Dej'a Tor'is? Ke vi promes'is vi'n al la Princ'o de Zodanga nur ĉar vi ne sci'is, ke mi viv'as?”
”Ĉu vi kred'as, Johano Carter, ke mi kapabl'as don'i la kor'o'n al vi hieraŭ, kaj al ali'a hodiaŭ? Mi kred'is ĝi'n sub'ter'ig'it'a kun la cindr'o'j de vi'a kadavr'o en la ŝakt'o'j ĉe Varhun, tial hodiaŭ mi promes'is mi'a'n korp'o'n al ali'a, por sav'i mi'a'n popol'o'n de venk'ont'a arme'o.”
”Sed mi ne mort'is, princ'in'o mi'a. Mi ven'is por pretend'i vi'n, kaj tut'a Zodanga ne kapabl'as mal'help'i mi'n.”
”Tro mal'fru'e, Johano Carter; mi'a promes'o est'as don'it'a, kaj sur Barsumo promes'o ĉio'n fin'as. La post'a'j ceremoni'o'j est'as sen'signif'a'j formal'aĵ'o'j. Ili far'as la fakt'o'n de edz'ec'o neniel pli cert'a, ol la funebr'ant'a sekv'ant'ar'o de je'dak'a kadavr'o met'as sur li'n de'nov'e la sigel'o'n de mort'o. Mi est'as tia, kvazaŭ jam edz'in'ig'it'a, Johano Carter. Ne plu vi rajt'as nom'i mi'n vi'a princ'in'o. Ne plu vi est'as mi'a ĉef'ul'o.”
”Mi mal'mult'e kon'as la mor'o'j'n de Barsumo, Dej'a Tor'is, sed mi sci'as cert'e, ke mi am'as vi'n, kaj se vi kun intenc'o dir'is la last'a'j'n vort'o'j'n, kiu'j'n vi parol'is al mi en tiu tag'o. kiam la hord'o'j de Varhun al'kur'eg'is al ni, neni'u ali'a vir'o iam pretend'os vi'n kiel edz'in'o'n. Tiu'temp'e vi intenc'e parol'is, princ'in'o mi'a, kaj tiel vi intenc'as nun. Dir'u, ke jes.”
”Tiu'temp'e mi intenc'e parol'is tiel, Johano Carter,” ŝi flustr'is. ”Mi ne pov'as nun tiel parol'i, ĉar mi don'is mi'n al ali'a. Ha, se nur vi est'us kompren'int'a ni'a'j'n mor'o'j'n, la promes'o est'us vi'a jam antaŭ monat'o'j, kaj rajt'e vi pov'us pretend'i mi'n. Ebl'e Heliumio pere'us rezult'e, sed mi'a'n imperi'o'n mi volont'e est'us perd'int'a por mi'a Tarka ĉef'ul'o. Ĉu vi memor'as la nokt'o'n, kiam vi ofend'is mi'n? Vi nom'is mi'n vi'a princ'in'o, ne'pet'int'e edz'ec'o'n, post'e vi fanfaron'is, ke vi batal'is por mi. Vi ne sci'is, kaj sen'kaŭz'e mi ofend'iĝ'is, tio'n mi kompren'as nun. Sed neni'u est'is por dir'i al vi, kio'n mi ne pov'is, ke sur Barsumo trov'iĝ'as du spec'o'j de vir'in'o'j en la civit'o'j de la ruĝ'a'j vir'o'j; por unu spec'o ili batal'as, por rajt'i post'e la edz'iĝ'o'n, por la ali'a spec'o ili batal'as, sed ne kun intenc'o edz'in'ig'i ili'n. Kiam iu vir'o gajn'as por si vir'in'o'n, li pov'as nom'i ŝi'n ’mi'a princ'in'o’, aŭ laŭ simil'a nom'o signif'ant'a posed'o'n. Vi ja batal'is por mi, sed neniam pet'is, ke mi edz'in'iĝ'u al vi, tial kiam vi nom'is mi'n vi'a princ'in'o, kompren'u,” ŝi hezit'parol'is, ”tio dolor'is mi'n. Tamen eĉ tiam, Johano Carter, mi ne mal'akcept'is vi'n, ĝis vi du'obl'ig'is vi'a'n kulp'o'n, riproĉ'ant'e mi'n, ke vi gajn'is mi'n per batal'o.”
”Ne neces'as, ke mi pet'u vi'a'n pardon'o'n nun, Dej'a Tor'is,” mi kri'parol'is. ”Nepr'e vi sci'as, ke mi'a kulp'o est'is nur la ne'sci'o pri la mor'o'j de Barsumo. Kio'n mi ne far'is tiam, kred'ant'e, ke tia pet'o est'us tro pretend'em'a kaj ne'ŝat'at'a, mi far'as nun, Dej'a Tor'is: mi pet'as, ke vi iĝ'u mi'a edz'in'o, kaj ja, nom'e de la batal'sang'o en mi'a'j vejn'o'j, tia vi ja iĝ'os.”
”Ne, Johano Carter, ne ebl'as,” ŝi kri'is sen'esper'e.
”Dum viv'as Sab Ta'n, neniam mi est'os vi'a.”
”Vi ordon'is por li pere'o'n, princ'in'o mi'a; mort'os Sab Ta'n.”
”Ankaŭ ne tio. Mi ne rajt'as edz'in'iĝ'i al vir'o mort'ig'int'a mi'a'n edz'o'n, eĉ si'n'defend'e. Tia est'as la mor'o, kaj la mor'o'j reg'as ni'n sur Barsumo. Ne util'as protest'i, amik'o mi'a, kun mi vi dev'os port'i la ĉagren'o'n, tio'n almenaŭ ni hav'os komun'e. Tio'n, kaj re'memor'o'n pri kelk'a'j mal'long'a'j tag'o'j inter la Tarkanoj. Nun vi dev'os for'ir'i, kaj neniam re'ven'i. Adiaŭ, mi'a iam'a ĉef'ul'o.”
Mal'gaj'a kaj deprim'it'a mi for'las'is la ĉambr'o'n, sed mi ne perd'is esper'o'n, kaj ne konsent'is, ke Dej'a Tor'is est'as tut'e perd'it'a por mi antaŭ ol okaz'is efektiv'e la edz'ec'a ceremoni'o.
Dum mi vag'is laŭ la koridor'o'j mi tiel perd'iĝ'is en la labirint'o de serpent'ant'a'j voj'o'j, kiel antaŭ ol mi trov'is la ĉambr'ar'o'n de Dej'a Tor'is.
Mi sci'is, ke mi'a sol'a esper'o est'as fuĝ'o el la civit'o de Zodanga, ĉar mi dev'us klar'ig'i pri la kvar mort'ig'it'a'j gvardi'an'o'j; sen gvid'ant'o mi neniam pov'us re'ating'i mi'a'n origin'a'n star'lok'o'n, kaj cert'e oni suspekt'us mi'n, se mi est'us trov'at'a vag'ant'a sen'cel'e tra la palac'o.
Baldaŭ mi ven'is al spiral'a koridor'o konduk'ant'a al mal'supr'a etaĝ'o. Mi mal'supr'e'n'ir'is ĝi'n tra plur'a'j etaĝ'o'j, ĝis mi ven'is al pord'o de grand'a ĉambr'o, en kiu est'is plur'a'j gvardi'an'o'j. La mur'o'j est'is kovr'it'a'j per tra'vid'ebl'a'j tapet'o'j, post kiu'j mi kas'is mi'n.
La inter'parol'o de la gvardi'an'o'j tem'is pri ĝeneral'a'j afer'o'j, kaj ne interes'is mi'n, sed ven'is oficir'o kaj ordon'is, ke kvar el ili anstataŭ'u la kvar gard'ant'a'j la princ'in'o'n de Heliumio. Nun, mi sent'is, ven'os por mi la mal'trankvil'o, kaj tio okaz'is; ĉar apenaŭ la kvar for'las'is, unu re'ven'is kri'ant'a, ke ili trov'is si'a'j'n kamarad'o'j'n mort'ig'it'a'j en la antaŭ'ĉambr'o.
Tuj la tut'a palac'o iĝ'is kiel frap'it'a formik'ej'o. Gvardi'an'o'j, oficir'o'j, serv'ist'o'j, kort'eg'ist'o'j kaj sklav'o'j kur'is tie'n kaj re'e'n tra la koridor'o'j kaj ĉambr'o'j, jen oni port'is ordon'o'j'n, jen oni serĉ'is la mort'ig'int'o'n. Por mi jen la oportun'a moment'o. Kiam ar'et'o de soldat'o'j preter'pas'is mi'a'n kaŝ'lok'o'n, mi pren'is lok'o'n post ili kaj sekv'is ili'n tra la koridor'o'j de la palac'o ĝis en grand'a salon'o mi vid'is, ven'ant'a'n tra fenestr'o'j, la kar'a'n tag'lum'o'n.
Tie mi for'las'is mi'a'j'n gvid'int'o'j'n, kur'int'e al la fenestr'o'j, kaj serĉ'is rimed'o'n por fuĝ'o. La fenestr'o'j rigard'is al grand'a balkon'o, kiu si'a'vic'e don'is rigard'o'n al unu el la grand'a'j avenu'o'j de Zodanga. Mal'supr'e je dek metr'o'j trov'iĝ'is la ter'o, kaj sam'distanc'e antaŭ la konstru'aĵ'o est'is mur'o sep metr'o'j'n alt'a, far'it'a el polur'it'a vitr'o dik'a tri'on'a'n metr'o'n. Por Ruĝ'mars'an'o, fuĝ'o laŭ tiu voj'o ŝajn'us ne'ebl'a, sed por mi, hav'ant'a mi'a'n Ter'a'n fort'o'n kaj facil'mov'ec'o'n, la fuĝ'o ŝajn'is kvazaŭ jam far'it'a. Mi tim'is nur, ke oni trov'os mi'n antaŭ ol mal'lum'iĝ'os, ĉar mi ne pov'is far'i la salt'o'n en plen'a tag'lum'o, kiam en la mal'supr'a kort'o kaj la avenu'o est'as mult'eg'a'j Zodanganoj.
Do mi serĉ'is de'nov'e kaŝ'ej'o'n kaj hazard'e trov'is ĝi'n en grand'eg'a ornam'aĵ'o pend'ant'a centr'e de la plafon'o de la grand'a salon'o, je proksim'um'e tri metr'o'j de la plank'o.
En la grand'a'n pelv'o'n mi salt'is facil'e, kaj apenaŭ mi iĝ'is komfort'a tie, mi aŭd'is plur'a'j'n hom'o'j'n en'ir'i la salon'o'n.
Ili halt'is ĝust'e sub mi'a kaŝ'lok'o, kaj mi pov'is aŭd'i ĉiu'n ili'a'n vort'o'n.
”Cert'e ĝi est'as far'it'a de Heliumianoj,” dir'is unu.
”Jes, je'dak'a moŝt'o, sed kiel ili pov'us en'ir'i la palac'o'n?
Mi kred'as, ke malgraŭ la diligent'a deĵor'o de vi'a'j gvardi'an'o'j, unu sol'a mal'amik'o pov'us ebl'e en'ir'i la intern'a'j'n ĉambr'o'j'n, sed kiel ses aŭ ok milit'ist'o'j pov'us far'i tio'n ne'observ'it'e, tio'n mi tut'e ne kompren'as. Sed ni baldaŭ sci'os cert'e, ĉar jen ven'as la reĝ'a psikolog'o.”
Pli'a vir'o al'iĝ'is al la grup'o, kaj post formal'a salut'o al si'a reg'ant'o, li dir'is: ”Ho, plej eminent'a je'dak'o, ja strang'a'n histori'o'n mi leg'as en la mort'int'a'j mens'o'j de vi'a'j fidel'a'j gvardi'an'o'j. Ili est'as kadavr'ig'it'a'j ne de plur'a'j, sed de unu sol'a milit'ist'o.”
Li paŭz'is por las'i plen'e efik'i si'a'n parol'o'n. Ke li'a'n dir'o'n apenaŭ pov'is kred'i la aŭskult'ant'o'j atest'is la sen'pacienc'a ek'kri'o de Ta'n Kos'is. ”Kia'n strang'a'n histori'o'n vi port'as al mi, Not'a'n?”
”Tamen tio est'as ver'a, vi'a je'dak'a moŝt'o,” respond'is la psikolog'o. ”Fakt'e, la impres'o'j est'is fort'e gravur'it'a'j sur la cerb'o de ĉiu gvardi'an'o. La mort'ig'int'o est'is tre alt'statur'a vir'o, port'ant'a la metal'o'n de gvardi'an'o vi'a, kaj li'a batal'kapabl'o est'is preskaŭ mirakl'a. Li batal'is bon'e kontraŭ ĉiu'j kvar, kaj venk'is per si'a el'star'ant'a lert'o kaj per super'hom'a fort'o. Malgraŭ tio, ke li port'is la metal'o'n de Zodanga, je'dak'a moŝt'o, tia'n vir'o'n neniam oni vid'is antaŭ'e en tiu ĉi aŭ iu ajn ali'a land'o de Barsumo. La mens'o de la Princ'in'o de Heliumio, kiu'n mi ekzamen'is kaj pri'demand'is, est'is por mi ne'leg'ebl'a; ŝi perfekt'e reg'is si'n, kaj mi ne pov'is kompren'i eĉ er'et'o'n da ĝi. Ŝi dir'is, ke ŝi vid'is part'o'n de la batal'o, kaj nur unu vir'o kontraŭ'batal'is la gvardi'an'o'j'n, vir'o kiu'n ŝi neniam antaŭ'e vid'is.”
”Kie est'as tiu, kiu iam sav'is mi'a'n viv'o'n?” dir'is iu ali'a el la ar'o, kaj mi re'kon'is la voĉ'o'n de la kuz'o de Ta'n Kos'is, kiu'n mi sav'is de la verd'a'j milit'ist'o'j. ”Je la metal'o de mi'a unu'a pra'av'o,” li daŭr'ig'is, ”cert'e la pri'skrib'o strikt'e sid'as sur li, special'e pri li'a batal'a kapabl'o.”
”Kie est'as la vir'o?” kri'is Ta'n Kos'is. ”Ven'ig'u li'n al mi tuj. Kio'n vi sci'as pri li, kuz'o? Ŝajn'as al mi strang'e nun, ke tia batal'ul'o est'is en Zodanga, kaj mi eĉ li'a'n nom'o'n ne sci'is. Kaj la nom'o, Johano Carter, kiu kon'as tia'n nom'o'n sur Barsumo!”
Baldaŭ oni al'port'is inform'o'n, ke neni'e mi est'as trov'ebl'a, aŭ ĉe la palac'o aŭ ĉe mi'a antaŭ'a loĝ'ej'o en la kazern'o de la aer'esplor'a skadr'o. Kant'os Kan est'is trov'ebl'a, kaj li'n ili pri'demand'is, sed li sci'is neni'o'n pri mi'a kie'o, kaj pri mi'a pas'int'a viv'o sam'e li dir'is, ke li neni'o'n sci'as, ĉar li kon'at'iĝ'is kun mi nur last'a'temp'e, dum en'karcer'iĝ'o inter la Varhunanoj.
”Proksim'e observ'ad'u ankaŭ tiu'n,” ordon'is Ta'n Kos'is.
”Ankaŭ li est'as ali'land'an'o, sen'dub'e ili ambaŭ ven'as de Heliumio, kaj kie est'as unu, baldaŭ aper'os la ali'a. Kvar'obl'ig'u la aviad'il'a'n patrol'o'n, kaj plej detal'e kontrol'u ĉiu'n for'las'ant'a'n la civit'o'n, ĉu aer'e ĉu sur'ter'e.”
Iu en'ven'is kun komunik'o, ke mi est'as ankoraŭ inter la mur'o'j de la palac'o. ”Bild'o'n oni far'is de ĉiu person'o en'ir'int'a aŭ for'las'int'a la palac'o'n hodiaŭ, kaj ekzamen'is zorg'e, sed neni'u simil'as al tiu de la nov'a gvardi'a oficir'o, far'it'a kiam li al'iĝ'is al la gvardi'o.”
”Do, cert'e ni kapt'os li'n baldaŭ,” dir'is Ta'n Kos'is kontent'e, ”dum'e mi ir'os al la ĉambr'ar'o de la Princ'in'o de Heliumio, kaj demand'os ŝi'n pri la afer'o. Ebl'e ŝi sci'as pli, ol ŝi vol'is dir'i al vi, Not'a'n. Ven'u.”
Ili for'las'is la salon'o'n. Jam est'is mal'lum'e en la ĉiel'o. Mi salt'is facil'e de mi'a kaŝ'ej'o kaj rapid'is al la balkon'o. Mal'mult'a'j hom'o'j est'is vid'ebl'a'j. Mi elekt'is moment'o'n, kiam neni'u est'is proksim'a, kaj salt'is sur la supr'o'n de la vitr'a mur'o, kaj de tie de'nov'e al la avenu'o preter la palac'a'j ĝarden'o'j.
Neniel pen'ant'e kaŝ'i mi'n, mi rapid'is al la periferi'o de ni'a kazern'o, kie mi atend'is cert'e renkont'iĝ'i kun Kant'os Kan. Proksim'iĝ'int'e al la kazern'o mi iĝ'is pli si'n'gard'em'a, juĝ'int'e, ke la lok'o est'as gard'at'a. Plur'a'j vir'o'j port'ant'a'j civil'a'n metal'o'n star'is apud la antaŭ'a en'ir'ej'o, kaj mal'antaŭ'e est'is ankoraŭ ali'a'j. Mi'a sol'a voj'o por ating'i ne'vid'it'a la supr'a'n etaĝ'o'n kaj ni'a'j'n ĉambr'ar'o'j'n est'is per apud'a konstru'aĵ'o, kaj post sufiĉ'e da manovr'ad'o mi akir'is lok'o'n sur la tegment'o de butik'o mal'proksim'a je plur'a'j dom'o'j.
Salt'ant'e de tegment'o al tegment'o, mi baldaŭ ven'is al mal'ferm'it'a fenestr'o en la ĉambr'o, kie mi esper'is trov'i la Heliumianon, kaj post pli'a moment'o mi star'is antaŭ li en la ĉambr'o. Li est'is sol'a kaj ne montr'is surpriz'o'n pri mi'a al'ven'o, sed dir'is, ke eĉ pli fru'e li atend'is mi'n, ĉar mi'a deĵor'a period'o sen'dub'e fin'iĝ'is jam antaŭ long'e.
Est'is evident'e, ke li neni'o'n sci'as pri la okaz'aĵ'o'j de la tag'o, kaj kiam mi parol'is pri ili, li tre ekscit'iĝ'is. Special'e li mal'trankvil'ig'is pri tio, ke Dej'a Tor'is promes'is edz'in'iĝ'i al Sab Ta'n.
”Ne, ne pov'as est'i, ne'ebl'e est'as! La tut'a popol'o de Heliumio prefer'us mort'i ol ced'i ni'a'n am'at'a'n princ'in'o'n al la reg'ant'a famili'o de Zodanga. Nepr'e ŝi kvazaŭ frenez'iĝ'is antaŭ ol konsent'i. Kio'n oni pov'as far'i, Johano Carter? Vi est'as rimed'o'plen'a vir'o, ĉu vi ne pov'as el'pens'i, kiel ebl'as sav'i Heliumion de tia hont'o?”
”Se mi pov'us ating'i al Sab Ta'n glav'distanc'e,” mi respond'is, ”mi pov'us solv'i la mal'facil'aĵ'o'n de la vid'punkt'o de Heliumio, sed pro privat'a'j kaŭz'o'j mi prefer'as, ke iu ali'a est'u la liber'ig'ant'o de Dej'a Tor'is.”
Kant'os Kan rigard'is al mi tre observ'em'e antaŭ ol parol'i de'nov'e. ”Vi am'as ŝi'n! Ĉu ŝi sci'as tio'n?”
”Ŝi sci'as tio'n, Kant'os Kan, kaj rifuz'as mi'n nur tial, ke ŝi jam promes'is si'n al Sab Ta'n.”
La brav'a kamarad'o pren'is mi'n je la ŝultr'o, lev'is alt'e'n la glav'o'n, kaj ek'kri'is: ”Kaj se mi'a est'us la elekt'o'rajt'o, pli taŭg'a'n edz'o'n por la plej aĝ'a princ'in'o de Barsumo mi ne pov'us trov'i. Jen mi'a man'o sur vi'a ŝultr'o, Johano Carter, kaj mi promes'as, ke Sab Ta'n mort'os per mi'a glav'o, pro mi'a am'o al Heliumio, al Dej'a Tor'is, kaj al vi. Ĝust'e hodiaŭ nokt'e mi pen'os ating'i li'a'n loĝ'ej'o'n en la palac'o.”
”Kia'manier'e? Vi est'as tre gard'at'a, kaj en la aer'o est'as kvar'obl'ig'it'a patrol'o.”
Kelk'minut'e li pens'ad'is. ”Neces'as nur preter'pas'i la gard'ist'o'j'n por sukces'i. Mi kon'as sekret'a'n en'ir'ej'o'n al la palac'o, tra la pint'o de la plej alt'a tur'o. Hazard'e mi trov'is ĝi'n en iu tag'o, kiam patrol'deĵor'e mi flug'is super la palac'o. Dum tia deĵor'o est'as postulat'e, ke ni pri'esplor'u iu'n ajn ne'ordinar'a'n afer'o'n, kaj est'is al mi tre strang'e, kiam mi vid'is vizaĝ'o'n rigard'ant'a el la pint'o de la plej alt'a palac'tur'o. Mi al'proksim'iĝ'is, kaj trov'is, ke la posed'ant'o de la vizaĝ'o est'as ĝust'e Sab Ta'n. Li koler'et'is pro mi'a el'trov'o, kaj ordon'is, ke mi pri'dir'u ĝi'n al neni'u; li klar'ig'is, ke la koridor'o konduk'as de la tur'o rekt'e al li'a ĉambr'ar'o, kaj est'as kon'at'a nur al li. Se mi pov'as ating'i la kazern'a'n tegment'o'n kaj hav'ig'i mi'a'n aviad'il'o'n, mi pov'as est'i en li'a loĝ'ej'o post kvin minut'o'j; sed kiel fuĝ'i el ĉi tiu konstru'aĵ'o vi'a'dir'e tiel intens'e gard'at'a?”
”Ĉu la aviad'il'ej'o'j ĉe la kazern'o est'as mult'e gard'at'a'j?”
mi demand'is.
”Kutim'e deĵor'as nokt'e nur unu vir'o, sur la tegment'o.”
”Ir'u al la tegment'o, Kant'os Kan, kaj tie atend'u mi'n.”
Mi ne rest'is por klar'ig'i pri mi'a'j plan'o'j, sed tuj re'trov'is la voj'o'n al la strat'o kaj rapid'is al la kazern'o. Mi ne kuraĝ'is en'ir'i la konstru'aĵ'o'n, plen'a'n je an'o'j de la aer'esplor'a skadr'o em'a'j serĉ'rigard'i por mi, kiel ĉiu en Zodanga.
La konstru'aĵ'o est'is grand'eg'a nub'skrap'aĵ'o, alt'a almenaŭ tri'cent kvin'dek metr'o'j'n. Ŝajn'is danĝer'e prov'i la long'a'n grimp'o'n supr'e'n laŭ la front'o de la konstru'aĵ'o, sed jen la sol'a voj'o, kaj mi ek'prov'is. Feliĉ'e, la mult'a'j ornam'aĵ'o'j de la Barsuma arkitektur'o tre facil'ig'is la task'o'n, kaj mi trov'is mult'e da fenestr'o'sojl'o'j kaj el'star'aĵ'o'j kiu'j don'is bon'a'n ŝtup'ar'o'n laŭ la tut'a voj'o ĝis la tegment'rand'o. Jen mi trov'is la unu'a'n ver'a'n obstakl'o'n. La rand'o el'star'is je preskaŭ sep metr'o'j de la mur'o, al kiu mi ten'is mi'n, kaj eĉ ĉirkaŭ'ir'int'e la konstru'aĵ'o'n mi ne pov'is trov'i mal'ferm'aĵ'o'n. La supr'a etaĝ'o est'is lum'plen'a, kaj en'est'is mult'a'j soldat'o'j distr'ant'a'j si'n. Do, mi ne pov'is ating'i la tegment'o'n tra la konstru'aĵ'o.
Ekzist'is unu et'a, risk'o'plen'a rimed'o, kaj mi decid'is, ke ĝi'n mi dev'as prov'i. Ne ekzist'as vir'o, kiu ne risk'us mil'o'n da mort'o'j por tia vir'in'o, kia Dej'a Tor'is.
Ten'ant'e la mur'o'n per la pied'o'j kaj unu man'o, mi mal'lig'is unu el la long'a'j led'a'j rimen'o'j, ĉe kies fin'o pend'is grand'eg'a hok'o, tia, je kiu pend'as ripar'ant'o'j de aviad'il'o'j, kaj al'ter'iĝ'as soldat'o'j dum batal'o'j. Mi sving'is la hok'o'n plur'foj'e al la tegment'o, kaj fin'e ĝi al'kroĉ'is si'n, sed ĉu sufiĉ'e firm'e por sub'ten'i la pez'o'n de mi'a korp'o, tio'n mi ne sci'is. Pov'us est'i, ke ĝi traf'is nur la ekstrem'a'n rand'o'n de la tegment'o, tiel ke kiam mi'a korp'o for'sving'iĝ'os fin'e de la rimen'o, ĝi fal'os kaj ĵet'os mi'n al la strat'o, tri'cent kvin'dek metr'o'j'n sub'e.
Dum moment'o mi hezit'is, post'e, liber'ig'int'e mi'n de la ten'it'a ornam'aĵ'o, mi sving'is mi'n en la spac'o'n fin'e de la rimen'o. Mal'proksim'e sub mi kuŝ'is la bril'lum'a'j strat'o'j, la pavim'a'j ŝton'o'j, kaj la mort'o. Mi sent'is et'a'n spasm'o'n ĉe la tegment'rand'o ten'ant'a mi'a'n pez'o'n, kaj aŭd'is son'o'n grinc'e glit'a'n, kiu mal'varm'ig'is mi'n pro tim'iĝ'o. Post'e la hok'o fiks'is si'n, kaj mi est'is ekster danĝer'o.
Rapid'e grimp'int'e supr'e'n, mi kapt'is la rand'o'n kaj tir'is mi'n al la surfac'o de la tegment'o. Mi ek'star'is, kaj trov'is mi'n rigard'ant'a en la buŝ'o'n de revolver'o, port'at'a de la deĵor'ant'a gard'o'star'ant'o.
”Kiu vi est'as, kaj de kie ven'is?”
”Mi est'as aer'esplor'ant'o, amik'o, kaj preskaŭ mort'int'o, ĉar nur pro hazard'o mi ne fal'is al la mal'supr'a avenu'o.”
”Sed dir'u, kiel vi ating'is la tegment'o'n! Neni'u for'las'is aviad'il'o'n aŭ el'ven'is de la konstru'aĵ'o jam de hor'o. Rapid'e klar'ig'u, aŭ mi ven'ig'os la gvardi'o'n.”
”Rigard'u, kaj vi vid'os kia'manier'e mi ven'is, kaj kiel cert'e mi preskaŭ ne ven'is,” mi respond'is, turn'ant'e mi'n al la rand'o de la tegment'o, kie mal'supr'e je sep metr'o'j pend'is, ĉe la fin'o de la rimen'o, mi'a tut'a arm'il'ar'o.
La soldat'o, pro impuls'o de sci'vol'em'o, kaj fatal'e por si, paŝ'is al mi'a flank'o. Kiam li klin'is si'n por rigard'i mal'supr'e'n mi kapt'is li'a'n gorĝ'o'n kaj li'a'n pistol'a'n brak'o'n, kaj ĵet'is li'n fort'e al la tegment'o. La arm'il'o fal'is en li'a ten'o, kaj mi'a'j fingr'o'j sufok'is li'a'n kri'o'n por help'o. Mi ŝtop'is li'a'n buŝ'o'n per ŝtof'pec'o, lig'is li'n, kaj ig'is li'n pend'i de la tegment'o kiel mi mem pend'is antaŭ kelk'a'j moment'o'j.
Mi sci'is, ke oni ne trov'os li'n antaŭ la maten'o, kaj mi bezon'is kiel ebl'e plej mult'e da temp'o.
Sur'met'int'e mi'a'j'n ornam'aĵ'o'j'n kaj arm'il'o'j'n mi rapid'is al la remiz'o'j, kaj baldaŭ hav'ig'is mi'a'n aviad'il'o'n kaj tiu'n de Kant'os Kan. Lig'int'e li'a'n al mi'a, mi ek'funkci'ig'is la motor'o'n kaj super'glit'is la tegment'rand'o'n. Mal'supr'e'n mi flug'is al la civit'o, kaj post minut'o mi bon'e ating'is la tegment'o'n de ni'a ĉambr'ar'o, kaj trov'is mi'n apud la mir'ig'it'a Kant'os Kan. Mi ne don'is temp'o'n al klar'ig'o'j, sed tuj diskut'ig'is ni'a'j'n plan'o'j'n por la nun'o. Ni decid'is, ke mi pen'os ating'i Heliumion, dum Kant'os Kan en'ir'os la palac'o'n kaj fin'os la viv'o'n de Sab Ta'n, kaj post'e sekv'os mi'n.
Li ord'ig'is por mi kompas'o'n, lert'a'n far'it'aĵ'o'n, kiu rest'is fiks'it'a al iu ajn elektr'ik'a lok'o sur Barsumo. Adiaŭ'int'e unu la ali'a'n ni kun'e lev'iĝ'is en la aer'o, kaj rapid'is en la direkt'o de la palac'o, kiu kuŝ'is en la voj'o konduk'ont'a mi'n al Heliumio.
Kiam ni al'proksim'iĝ'is al la alt'a tur'o, de supr'e aper'is aer'patrol'o, ĵet'ant'e si'a'n potenc'a'n serĉ'lum'o'n rekt'e sur mi'a'n aviad'il'o'n, kaj iu voĉ'o ordon'is halt'o'n. Mi ne atent'is, kaj kugl'o sekv'is. Kant'os Kan fal'ig'is si'n rapid'e en la mal'lum'o'n, dum mi lev'iĝ'is konstant'e, kaj rapid'eg'e flug'is tra la Mars'a ĉiel'o, sekv'at'a de dek'du'o de esplor'a'j aviad'il'o'j, kaj post'e de rapid'a kroz'aviad'il'o port'ant'a cent'op'a'n an'ar'o'n kaj paf'il'eg'ar'o'n. Serpent'um'ant'e konstant'e mi sukces'e evit'is ili'a'j'n serĉ'lum'o'j'n, sed sam'temp'e mi perd'ad'is distanc'o'n, fin'e do mi decid'is risk'i rekt'a'n vetur'o'n, kaj las'i la rezult'o'n al la di'o'j kaj al la rapid'ec'o de mi'a motor'o.
Iam Kant'os Kan montr'is al mi la artifik'o'n de rapid'um'o, kon'at'a'n nur al la aviad'ist'o'j de Heliumio. Mi nun kred'is, ke cert'e per ĝi mi pov'os las'i mi'a'j'n ĉas'ant'o'j'n bon'e mal'antaŭ mi, kondiĉ'e ke mi pov'os evit'i ili'a'j'n paf'aĵ'o'j'n. Dum mi rapid'is tra la aer'o, la kri'aĉ'ant'a'j kugl'o'j konvink'is mi'n, ke nur per mirakl'o mi pov'os evit'i, sed jam mi'a decid'o est'is far'it'a. Kiel ebl'e plej rapid'e mi kapt'is rekt'a'n voj'o'n al Heliumio. Iom post iom la ĉas'ant'o'j pli'mal'proksim'iĝ'is. Mi est'is gratul'ont'a mi'n pri feliĉ'a fuĝ'o, kiam bon'e al'cel'it'a paf'aĵ'o el la kroz'aviad'il'o eksplod'is je mi'a pru'o. La ŝok'o preskaŭ renvers'is mi'a'n tut'a'n aviad'il'o'n, kaj je vom'ig'a angul'o ĝi mal'supr'e'n flug'is tra la mal'lum'a nokt'o.
Kiom'distanc'e ĝi ir'is antaŭ ol mi re'mastr'is ĝi'n, mi ne sci'as, sed cert'e mi est'is tre proksim'a al la ter'o, kiam mi re'e komenc'is lev'iĝ'i, ĉar klar'e mi aŭd'is la kri'o'j'n de best'o'j sub mi. Re'lev'iĝ'int'e mi rigard'is la ĉiel'o'n sen vid'i mi'a'j'n ĉas'ant'o'j'n. Fin'e mi vid'is ili'a'j'n lum'o'j'n mal'proksim'e, kaj kompren'is, ke ili al'ter'iĝ'as, evident'e por serĉ'i mi'n.
Nur kiam ili'a'j lum'o'j ne plu est'is vid'ebl'a'j, mi kuraĝ'is ek'bril'ig'i mi'a'n lamp'et'o'n sur mi'a'n kompas'o'n, kaj konstern'e konstat'is, ke paf'fragment'o tut'e detru'is mi'a'n sol'a'n gvid'il'o'n, kiel ankaŭ mi'a'n mezur'il'o'n pri rapid'ec'o.
Ver'e est'as, ke mi pov'us sekv'i la stel'o'j'n laŭ la ĝeneral'a direkt'o de Heliumio, sed ne'kon'ant'e la ĝust'a'n situ'o'n de la civit'o nek mi'a'n vetur'rapid'ec'o'n, la ebl'ec'o trov'i ĝi'n ne est'is grand'a.
La civit'o Helium'o kuŝ'as je mil kvin'cent kilo'metr'o'j sud'okcident'e de Zodanga, kaj se mi'a kompas'o est'us ne'romp'it'a mi ating'us ĝi'n post kvar aŭ kvin hor'o'j. Efektiv'e tamen, la maten'o trov'is mi'n rapid'ant'a super vast'a are'o de la fund'o de mort'int'a mar'o, post ses hor'o'j da rapid'a flug'ad'o. Baldaŭ mi vid'is sub mi grand'a'n civit'o'n, sed ĝi ne est'is Helium'o; sol'a el la Mars'a'j grand'civit'o'j Helium'o konsist'as el du grand'a'j rond'urb'o'j, apart'a'j je cent du'dek kilo'metr'o'j, kaj dum flug'ad'o est'us facil'e re'kon'ebl'a.
Kred'ant'e, ke mi vojaĝ'is tro mal'proksim'e'n, nord'e'n kaj okcident'e'n, mi re'turn'is mi'n laŭ direkt'o sud'orient'a, super'pas'ant'e dum la maten'o plur'a'j'n grand'a'j'n civit'o'j'n, el kiu'j neni'u est'is Helium'o. Krom la ĝemel'form'o, la civit'o hav'as ankoraŭ ali'a'n karakteriz'aĵ'o'n, du grand'eg'a'j'n tur'o'j'n; unu, bril'skarlat'a, star'as alt'a je mil ses cent metr'o'j centr'e de unu rond'urb'o, la ali'a, bril'flav'a kaj sam'alt'a, disting'as la frat'in'urb'o'n.
Ĉirkaŭ tag'mez'o mi pas'is mal'alt'e super grand'a mort'int'a civit'o de antikv'a Mars'o, al preter'a eben'aĵ'o. Kaj jen mi vid'is plur'mil'o'j'n da verd'a'j milit'ist'o'j okup'at'a'j en grand'eg'a batal'o. Apenaŭ mi vid'is ili'n, tut'a ar'o da paf'o'j cel'is rekt'e al mi, kaj tiel traf'e, ke mi'a aviad'il'o tuj iĝ'is ruin'o, kaj zigzag'is al la ter'o. Mi trov'is mi'n tuj mez'e de la akr'a batal'o, inter milit'ist'o'j, kiu'j tiel okup'iĝ'is en la lukt'o, ke ili ne rimark'is mi'a'n al'proksim'iĝ'o'n. La ordinar'a'j soldat'o'j batal'is sur'pied'e per long'a'j glav'o'j, dum okaz'a'j paf'o'j de periferi'a'j sol'paf'ant'o'j fal'ig'is milit'ist'o'j'n, kiu'j por'moment'e apart'iĝ'is de la en'volv'it'a amas'o.
Mi konstat'is, ke por mi tem'as pri elekt'o inter batal'o aŭ mort'o, kaj la ebl'ec'o, ke kio ajn okaz'os, nepr'e mi mort'os. Mi el'ing'ig'is mi'a'n glav'o'n, kaj star'is pret'a laŭ'ebl'e defend'i mi'n.
Mi trov'is mi'n apud monstr'o kontraŭ'batal'ant'a tri'op'o'n, kaj kiam mi rigard'is li'a'n vizaĝ'o'n, lum'ig'it'a'n de batal'fervor'o, mi vid'is, ke li est'as Tars Tarkas, la Tarkano.
Li ne vid'is mi'n, ĉar mi est'is iom mal'antaŭ li, kaj ĝust'e tiu'moment'e la tri atak'ant'o'j, kiu'j montr'iĝ'is al mi kiel Varhunanoj, sam'temp'e al'kur'eg'is. La brav'ul'o rapid'e mort'ig'is unu el ili, sed paŝ'ant'e mal'antaŭ'e'n por de'nov'e glav'pik'i, li pied'frap'is kadavr'o'n, si'n fal'ig'is, kaj kuŝ'is stern'it'a sub la glav'o'j de la mal'amik'o'j. Tars Tarkas baldaŭ est'us ĉe si'a'j pra'av'o'j, sed mi salt'is antaŭ li'a'n kuŝ'ant'a'n korp'o'n kaj atak'is li'a'j'n mal'amik'o'j'n. Unu el ili est'is jam venk'it'a, kiam la grand'eg'a Tarkano re'star'iĝ'is kaj rapid'e venk'is la ali'a'n.
Li don'is al mi unu rigard'o'n, kaj li'a'j lip'o'j rid'et'um'is, kiam kun tuŝ'o al mi'a ŝultr'o li dir'is: ”Apenaŭ mi re'kon'us vi'n, Johano Carter, sed ne trov'iĝ'as ali'a hom'o sur Barsumo, kiu far'us por mi, kio'n ĵus vi far'is. Mi kred'as fin'e, ke ja ekzist'as io, kio'n oni pov'as nom'i amik'ec'o, amik'o mi'a.”
Ne ebl'is al li plu'dir'i, ĉar la Varhunanoj komenc'is dens'e atak'al'ven'i, kaj kun'e ni batal'is, ŝultr'o'n apud ŝultr'o, dum tiu tut'a long'a, varm'eg'a post'tag'mez'o, ĝis la tajd'o turn'iĝ'is kaj la last'a'j an'o'j de la Varhuna hord'o re'turn'is si'n al si'a'j toatoj, kaj fuĝ'is en la al'ven'ant'a'n mal'lum'o'n.
Dek mil hom'o'j part'o'pren'is tiu'n lukt'eg'o'n, kaj sur la batal'kamp'o kuŝ'is tri mil mort'ig'it'o'j. Ambaŭnanke oni montr'is kaj pet'is neni'a'n kompat'o'n, kaj neniel pen'is akir'i kapt'it'o'j'n.
Re'ven'int'e al la civit'o post la batal'o, ni ir'is tuj al la loĝ'ej'o de Tars Tarkas, kie oni las'is mi'n sol'a dum la ĉef'ul'o ĉe'est'is la konsil'ant'ar'a'n kun'ven'o'n, kiu kutim'e sekv'as batal'o'n.
Dum mi sid'is atend'ant'a la re'ven'o'n de la verd'a milit'ist'o, mi aŭd'is i'o'n mov'a'n en proksim'a ĉambr'o, kaj kiam mi rigard'is al la pord'o, grand'a kaj mal'bel'eg'a viv'ant'aĵ'o subit'e al'kur'eg'is mi'n, kaj stern'is mi'n sur la amas'o'n de silk'o'j kaj pelt'o'j, kie mi kuŝ'is. Ul'a, mi'a fidel'a, am'a Ul'a! Ĝi est'is trov'int'a la voj'o'n re'e'n al Tark, kaj (laŭ post'a inform'o de Tars Tarkas) ir'is tuj al mi'a antaŭ'a loĝ'ej'o, kie ĝi komenc'is si'a'n kor'tuŝ'a'n kaj ŝajn'e sen'esper'a'n atend'ad'o'n por mi'a re'ven'o.
”Tal Hajus sci'as, ke vi est'as ĉi tie, Johano Carter,” dir'is Tars Tarkas, re'ven'int'e de la loĝ'ej'o de la je'dak'o. ”Sarkoja vid'is kaj re'kon'is vi'n dum ni'a re'ven'o. Tal Hajus ordon'is, ke mi ven'ig'u vi'n al li hodiaŭ nokt'e. Johano Carter, mi hav'as dek toatojn; vi pov'as elekt'i inter ili, kaj mi akompan'os vi'n al la plej proksim'a akv'o'voj'o konduk'ant'a al Heliumio. Ebl'e Tars Tarkas est'as kruel'a verd'a milit'ist'o, sed ankaŭ li pov'as est'i amik'o. Ven'u, ni ek'ir'u!”
”Kaj post vi'a re'ven'o, Tars Tarkas?”
”Ver'ŝajn'e inter sovaĝ'a'j'n kalot'o'j'n, krom se mi hav'os la ebl'ec'o'n, kio'n long'e mi dezir'is, batal'i kontraŭ Tal Hajus.”
”Ni rest'os, Tars Tarkas, kaj parol'os kun Tal Hajus ĉi nokt'e. Ne ofer'u vi'n, pov'as est'i, ke hodiaŭ ven'os la ebl'ec'o plen'um'i vi'a'n dezir'o'n.”
Li kontraŭ'parol'is fort'e, dir'ant'e, ke oft'e Tal Hajus est'as traf'it'a de koler'eg'a'j humor'o'j pro la pens'ad'o pri mi'a kondut'o, kaj cert'e oni terur'e tortur'os mi'n, se mi fal'os en li'a'j'n man'o'j'n.
Dum ni manĝ'is, mi ripet'is al Tars Tarkas la histori'o'n rakont'it'a'n al mi de Solla dum tiu nokt'o sur la fund'o de mort'int'a mar'o, okaz'e de la marŝ'ad'o al Tark.
Li dir'is mal'mult'o'n, sed la grand'a'j muskol'o'j de li'a vizaĝ'o spasm'is pro pasi'o kaj angor'o, kiam li pens'is pri la sufer'o'j de la sol'a viv'ant'aĵ'o, kiu'n li am'is dum tut'a si'a mal'varm'a, kruel'a, sen'anim'a viv'o. Li ne plu kontraŭ'parol'is, kiam mi sugest'is, ke ni ir'u al Tal Hajus, sed nur dir'is, ke li vol'as unu'e parol'i al Sarkoja. Laŭ li'a pet'o mi akompan'is li'n al ŝi'a'j ĉambr'o'j, kaj ŝi'a venen'em'a rigard'o al mi preskaŭ rekompenc'is mi'n por eventual'a'j mis'sort'aĵ'o'j tra'font'a'j mi'n dum ĉi hazard'a re'ven'o al Tark.
”Sarkoja,” dir'is Tars Tarkas, ”antaŭ kvar'dek jar'o'j vi kaŭz'is la tortur'ig'o'n kaj mort'ig'o'n de vir'in'o nom'at'a Gonzava. Ĵus oni inform'is mi'n, ke la milit'ist'o, kiu am'is tiu'n vir'in'o'n nun sci'as pri vi'a rol'o. Pov'as est'i, ke li ne mort'ig'os vi'n, Sarkoja, tio ne est'as laŭ la mor'o'j de ni'a ras'o, sed neni'o bar'as, se li vol'as lig'i unu fin'o'n de rimen'o al vi'a gorĝ'o, kaj la ali'a'n fin'o'n al sovaĝ'a toato, kvazaŭ por prov'i vi'a'n hard'ec'o'n, kaj vi'a'n taŭg'ec'o'n por post'viv'i kaj help'i al la daŭr'ig'o de ni'a ras'o. Aŭd'int'e, ke tiel li far'os morgaŭ, mi vol'is avert'i vi'n. Mi est'as just'a vir'o, Sarkoja. Ceter'e, ne est'as long'a la pilgrim'o al la river'o Iss. Ven'u, Johano Carter.”
En la morgaŭ'o Sarkoja est'is neni'e trov'ebl'a, kaj neniam de'nov'e oni post'e vid'is ŝi'n.
Silent'e ni rapid'is al la palac'o de la je'dak'o, kie oni tuj konduk'is ni'n al li; fakt'e, apenaŭ li pov'is atend'i por mi'n vid'i, sed kiam mi en'ir'is, li est'is star'ant'a sur si'a estrad'o kaj koler'rigard'ant'a al la en'ir'pord'o.
”Lig'u li'n al tiu kolon'o,” li kri'eg'is. ”Ni pli bon'e kon'at'iĝ'os kun la ul'o, kiu kuraĝ'aĉ'is atak'i la potenc'ul'o'n Tal Hajus. Varm'ig'u la fer'aĵ'o'j'n; per mi'a'j propr'a'j man'o'j mi for'brul'ig'os la okul'o'j'n el li'a kap'o, por ke li ne mal'pur'um'u mi'n per si'a rigard'o.”
”Ĉef'ul'o'j de Tark,” mi kri'is, turn'ant'e mi'n al la ĉe'est'ant'a konsil'ant'ar'o, ”mi est'is ĉef'ul'o inter vi, kaj hodiaŭ mi batal'is por Tark ŝultr'o'n apud ŝultr'o kun ĝi'a plej eminent'a milit'ist'o. Almenaŭ vi dev'us ced'i al mi aŭskult'o'n, tiom mi merit'as post la hodiaŭ'a batal'o. Vi pretend'as est'i just'a popol'o — — — ”
”Silent'u!” kri'eg'is Tal Hajus. ”Ŝtop'u li'a'n buŝ'o'n kaj lig'u li'n laŭ mi'a ordon'o.”
”Just'ec'o'n don'u, Tal Hajus,” ek'kri'is Lorkas Tomel, ”neniel vi rajt'as flank'e'n'las'i la mal'nov'a'j'n mor'o'j'n de Tark!”
”Jes, just'ec'o'n don'u,” kri'is dek'o da voĉ'o'j, kaj dum Tal Hajus buŝ'ŝaŭm'is pro koler'eg'o, mi daŭr'ig'is la parol'o'n.
”Vi est'as kuraĝ'a popol'o kaj vi am'as la kuraĝ'o'n, sed kie est'is vi'a eminent'a je'dak'o dum la hodiaŭ'a batal'ad'o?
Mi ne vid'is li'n mez'e de la batal'o; li mank'is. Li ŝir'as mal'fort'a'j'n vir'in'o'j'n kaj infan'o'j'n, sed kiel oft'e vi vid'is li'n batal'i kontraŭ vir'o'j? Eĉ mi, et'ul'o kompar'e kun li, fal'ig'is li'n per unu pugn'o'bat'o. Ĉu el tia'j vir'o'j la Tarkanoj elekt'as si'a'j'n je'dak'o'j'n. Apud mi nun star'as grandioz'a Tarkano, eminent'a milit'ist'o kaj nobl'a vir'o. Ĉef'ul'o'j, kiel son'as tio, Tars Tarkas, Je'dak'o de Tark?”
Muĝ'ad'o de bas'voĉ'a aplaŭd'o salut'is tia'n sugest'o'n.
”Nur neces'as ordon'o de vi, la konsil'ant'ar'o, kaj Tal Hajus dev'os pruv'i si'a'n estr'ec'a'n rajt'o'n. Se li est'us kuraĝ'ul'o, li invit'us batal'o'n de Tars Tarkas, sed Tal Hajus tim'as; Tal Hajus, vi'a je'dak'o, est'as mal'kuraĝ'ul'o. Per mi'a'j nud'a'j man'o'j mi pov'us mort'ig'i li'n, kaj li sci'as tio'n.”
Kiam mi ĉes'is parol'i, sekv'is streĉ'a silent'o, kaj ĉiu fiks'is la okul'o'j'n al Tal Hajus. Li ne parol'is aŭ mov'is si'n, sed li'a makul'verd'a vizaĝ'o iĝ'is aĉ'kolor'a.
”Tal Hajus,” dir'is Lorkas Tomel mal'varm'voĉ'e, ”neniam en mi'a long'a viv'o mi vid'is, ke tiel oni humil'ig'is je'dak'o'n de la Tarkanoj. Ebl'as nur unu respond'o vi'a. Ni atend'as ĝi'n.” Kaj ankoraŭ Tal Hajus star'is, kvazaŭ ŝton'ig'it'a.
”Ĉef'ul'o'j,” daŭr'ig'is Lorkas Tomel, ”ĉu la je'dak'o Tal Hajus, prov'u si'a'n merit'o'n kiel reg'ant'o super Tars Tarka?”
Du'dek ĉef'ul'o'j ĉirkaŭ'star'is, kaj du'dek glav'o'j jes'e alt'e bril'is. Ne ebl'is mal'atent'i la dekret'o'n, kaj Tal Hajus el'ing'ig'is si'a'n long'a'n glav'o'n, kaj al'ir'is por batal'i kontraŭ Tars Tarkas.
La fin'o de la batal'o baldaŭ ven'is. Tars Tarkas met'is pied'o'n sur la kol'o'n de la mort'int'a monstr'o, kaj iĝ'is je'dak'o inter la Tarkanoj. Li'a unu'a ag'o nom'is mi'n plen'rajt'a ĉef'ul'o, kun la rang'o, kiu'n mi'a'j batal'o'j gajn'is dum mi'a'j unu'a'j semajn'o'j de kapt'it'ec'o inter ili.
Konstat'int'e la favor'a'n si'n'ten'o'n de la milit'ist'o'j al Tars Tarkas kiel ankaŭ al mi, mi kapt'is la okaz'o'n, varb'i ili'n por mi'a afer'o kontraŭ Zodanga. Mi rakont'is al Tars Tarkas pri mi'a'j aventur'o'j, kaj kelk'vort'e klar'ig'is al li mi'a'j'n intenc'o'j'n.
Li far'is parol'o'n al la konsil'ant'ar'o. ”Johano Carter far'is propon'o'n, kiu'n mi plen'e aprob'as. Mi klar'ig'os konciz'e. Dej'a Tor'is, Princ'in'o de Heliumio, kiu est'is kapt'it'in'o de ni, nun est'as ten'at'a de la je'dak'o de Zodanga, al kies fil'o ŝi dev'os edz'in'iĝ'i por sav'i si'a'n land'o'n el la detru'ont'a'j arme'o'j de Zodanga. Johano Carter sugest'as, ke ni sav'kapt'u ŝi'n, kaj re'don'u ŝi'n al Heliumio. La kapt'ebl'a'j valor'aĵ'o'j de Zodanga est'as ja al'log'a'j; ceter'e, oft'e mi pens'is, ke se ni est'us alianc'an'o'j kun la popol'o de Heliumio ni pov'us garanti'i por ni sufiĉ'e da nutr'aĵ'o por mult'e pli'ig'i ni'a'n el'kov'ad'o'n, kaj tiel iĝ'i nepr'e super'reg'ant'a'j inter la verd'a'j hom'o'j de tut'a Barsumo. Kio'n vi opini'as?”
Jen est'is pretekst'o por batal'o kaj milit'rab'o, kaj ili lev'iĝ'is al la log'aĵ'o kiel trut'o al fals'mus'o. Post du'on'hor'o du'dek rajd'ant'o'j dis'ir'is trans'e'n al mort'int'a'j mar'o'j por kun'vok'i la hord'o'j'n por la ekspedici'o. Post tri tag'o'j ni ek'marŝ'is al Zodanga cent'mil'op'e. En la unu'a vic'o mi rajd'is, flank'e de la eminent'a Tars Tarkas, kun mi'a am'at'a Ul'a.
Ni marŝ'is nur en la nokt'o, aranĝ'ant'e por loĝ'i dum la tag'o'j en for'las'it'a'j civit'o'j, kie ĉiu'j, ankaŭ la best'o'j, rest'is en'dom'e dum la tag'a'j hor'o'j. Dum'voj'e Tars Tarkas, pro si'a ŝtat'estr'a kapabl'o, varb'is ankoraŭ kvin'dek mil milit'ist'o'j'n el divers'a'j hord'o'j, tiel ke fin'e, dek tag'o'j'n post ni'a ek'ir'o, ni halt'is nokt'o'mez'e ekster la grand'a mur'o de la civit'o de Zodanga kiel arme'o nombr'ant'a cent kvin'dek mil. La batal'a potenc'o de tia hord'o egal'is al tiu de Ruĝ'mars'an'ar'o dek'obl'e pli grand'a. Neniam en la histori'o de Barsumo, dir'is Tars Tarkas, antaŭ'e kun'marŝ'is tia'nombr'a verd'milit'ist'ar'o. La task'o ten'i harmoni'o'n inter ili, ja est'is grand'eg'a, kaj mi mir'is, kiam li al'ven'ig'is ili'n ĝis la civit'o sen intern'a batal'o.
Sed kiam ni ven'is apud Zodanga, ili'a'j individu'a'j kverel'o'j sub'iĝ'is pro la pli grand'a mal'am'o al la ruĝ'a'j hom'o'j, special'e por la an'o'j de Zodanga, kiu'j jam de jar'o'j sen'kompat'e milit'is kontraŭ la verd'a'j hom'o'j, special'e atenc'ant'e ili'a'j'n kov'ej'o'j'n.
Nun, kiam ni trov'is ni'n antaŭ la civit'o, la task'o pri metod'o por en'ir'i iĝ'is mi'a dev'o. Instrukci'int'e al Tars Tarkas ten'i si'a'n milit'ist'ar'o'n en du part'o'j ekster la civit'o, kaj ĉiu'n part'o'n kontraŭ grand'a pord'o, mi pren'is du'dek milit'ist'o'j'n kaj al'proksim'iĝ'is al unu el la pli mal'grand'a'j pord'o'j, kiu'j tru'ig'is la mur'o'n je regul'a'j inter'spac'et'o'j. Ne ekzist'as regul'a gvardi'o por tiu'j pord'et'o'j, kiu'j'n pri'zorg'as gard'o'soldat'o'j; ĉi tiu'j patrol'marŝ'ad'as laŭ la avenu'o, kiu ĉirkaŭ'ir'as la civit'o'n intern'e de la mur'o, sam'e kiel polic'an'o'j patrol'marŝ'ad'as ni'a'j'n civit'o'j'n sur si'a'j deĵor'lok'o'j.
La mur'o'j de Zodanga est'as alt'a'j du'dek kvin metr'o'j'n, kaj dik'a'j dek ses metr'o'j'n. Ili est'as konstru'it'a'j el grand'eg'a'j blok'o'j de karborund'o, kaj al mi'a eskort'o de verd'a'j milit'ist'o'j la en'ir'o ŝajn'is ne'ebl'a. Ili est'is de unu el la mal'grand'a'j hord'o'j kaj ne bon'e kon'is mi'n.
Met'ant'e tri el ili al'vizaĝ'e al la mur'o kun inter'plekt'it'a'j brak'o'j, mi ordon'is al du ali'a'j, sur'ir'i ili'a'j'n ŝultr'o'j'n, kaj ankoraŭ al ali'a mi ordon'is sur'grimp'i la ŝultr'o'j'n de la supr'a du'o. La kap'o de la plej alt'a do est'is jam pli ol dek tri metr'o'j'n de la ter'o. Tia'manier'e, per dek milit'ist'o'j, mi konstru'is ŝtup'ar'o'n de la ter'o ĝis la ŝultr'o'j de la plej alt'a vir'o. Post'e mi ek'kur'is de iom'a distanc'o, laŭ la unu'a ŝtup'o ĝis la plej alt'a vir'o, fin'e salt'eg'is de ties larĝ'a'j ŝultr'o'j kaj fingr'e ten'eg'is la supr'o'n de la grand'a mur'o. Trankvil'e mi lev'is mi'n ĝis ĝi'a larĝ'a supr'o, kaj post'e supr'e'n'tren'is ses led'a'j'n long'pec'o'j'n de tiom da mi'a'j milit'ist'o'j. Jam ni est'is lig'int'a'j ili'n unu al la ali'a, kaj pas'ig'int'e unu fin'o'n al la plej alt'a milit'ist'o mi las'is la ali'a'n fal'i sur la kontraŭ'a'n flank'o'n de la mur'o preskaŭ al la mal'supr'a avenu'o. Neni'u est'is vid'ebl'a tie. Mal'lev'ant'e mi'n al la fin'o de la rimen'o, mi las'is mi'n fal'i la ceter'a'j'n dek metr'o'j'n ĝis la strat'o.
De Kant'os Kan mi lern'is la sekret'o'n, kiel mal'ferm'i la pord'o'j'n, kaj post moment'o mi star'is kun mi'a'j du'dek milit'ist'o'j en la fatal'tra'fot'a civit'o de Zodanga.
Foj'e mi trov'is, ke mi en'ir'is je la mal'supr'a lim'o de la grand'eg'a palac'a teren'o. La palac'o mem montr'iĝ'is bel'eg'lum'e, kaj tuj mi decid'is gvid'i ar'et'o'n da milit'ist'o'j rekt'e en la konstru'aĵ'o'n, dum la grand'eg'a hord'o atak'os la soldat'a'j'n kazern'o'j'n.
Send'int'e unu milit'ist'o'n al Tars Tarkas por pet'i kvin'dek'o'n da soldat'o'j kaj inform'i pri mi'a'j intenc'o'j, mi ordon'is al dek milit'ist'o'j la kapt'o'n de unu el la grand'a'j pord'o'j, dum kun la ceter'a'j naŭ mi kapt'is la ali'a'n. Ni dev'is labor'i kviet'e, oni ne far'is paf'o'j'n nek ĝeneral'a'n antaŭ'e'n'ir'o'n antaŭ ol mi ating'is la palac'o'n kun mi'a'j kvin'dek Tarkanoj. Ni'a'j plan'o'j perfekt'e evolu'is. Du gard'o'soldat'o'j'n ni renkont'is, kaj send'is al ili'a'j pra'av'o'j sur la bord'o'j de la mort'int'a mar'o de Kor'us, ankaŭ la gard'ist'o'j ĉe ambaŭ pord'eg'o'j sekv'is ili'n silent'e.
La pord'eg'o apud mi'a star'lok'o sving'e mal'ferm'iĝ'is, kaj mi'a'j kvin'dek Tarkanoj, konduk'at'a'j de Tars Tarkas mem, en'rajd'is sur si'a'j grand'eg'a'j toatoj. Mi gvid'is ili'n ĝis la palac'a mur'o, kiu'n mi trans'salt'is sufiĉ'e facil'e. Eĉ intern'e tamen mi mal'facil'e pov'is mal'ferm'i la mur'a'n pord'eg'o'n, sed fin'e mi ĝoj'e vid'is mi'a'n eskort'o'n en'ir'i, kaj rajd'i sur la ĝarden'o'j'n de la je'dak'o de Zodanga.
Kiam ni al'proksim'iĝ'is al la palac'o, mi pov'is vid'i la fenestr'eg'o'j'n de la unu'a etaĝ'o en la bril'e lum'ig'at'a aŭdienc'ej'o de Ta'n Kos'is. Nobel'o'j kun si'a'j vir'in'o'j plen'ig'is la grand'eg'a'n salon'o'n, kvazaŭ okaz'as grav'a soci'a kun'ven'o. Ekster la palac'o gvardi'an'o'j neni'e est'is vid'ebl'a'j, ver'ŝajn'e pro la opini'o, ke la civit'a'j kaj palac'a'j mur'o'j est'as ne'kapt'ebl'a'j. Facil'e, do, mi pov'is al'proksim'iĝ'i kaj en'rigard'i.
Ĉe unu fin'o de la ĉambr'o, sur grand'eg'a'j tron'o'j inkrust'it'a'j per diamant'o'j, sid'is Ta'n Kos'is kaj li'a kun'reg'ant'in'o, ĉirkaŭ'at'a'j de oficir'o'j kaj ŝtat'rang'ul'o'j. Antaŭ ili soldat'o'j flank'is la nav'o'n, kaj dum mi rigard'is, ĉe la mal'proksim'a fin'o, en'ir'is procesi'o, kiu fin'e al'ir'is ĝis la tron'o'j.
Komenc'e marŝ'is kvar oficir'o'j de la je'dak'a gvardi'o, port'ant'e plet'eg'o'n, sur kiu kuŝ'is, sur kusen'o skarlat'silk'a, grand'a or'a ĉen'ar'o, kies ĉiu fin'o sur'hav'is kol'um'o'n kaj serur'o'n. Tuj mal'antaŭ la oficir'o'j ven'is kvar ali'a'j, port'ant'a'j simil'a'n plet'o'n sur'hav'ant'a'n la bel'eg'a'j'n ornam'aĵ'o'j'n de la ge'princ'o'j de la reg'ant'a famili'o de Zodanga. Ating'int'e la tron'o'n, la du ar'o'j dis'iĝ'is kaj halt'is, rigard'ant'a'j unu la ali'a'n de kontraŭ'a'j flank'o'j de la nav'o. Post'e ven'is pli'a'j alt'rang'ul'o'j kaj oficir'o'j de la palac'o kaj la arme'o, kaj fin'e du figur'o'j ĉirkaŭ'volv'it'a'j per skarlat'a'j silk'o'j, tiel ke neni'u vizaĝ'trajt'o est'is vid'ebl'a. La par'o halt'is antaŭ la tron'o de Ta'n Kos'is. Kiam la ceter'o de la procesi'o jam en'ir'is kaj pren'is lok'o'n. Ta'n Kos'is ek'parol'is al la par'o. Mi ne pov'is aŭskult'i li'a'j'n vort'o'j'n, sed baldaŭ du oficir'o'j al'ir'is kaj for'pren'is la skarlat'a'j'n silk'o'j'n de unu el la par'o.
Tiam mi vid'is, ke Kant'os Kan mal'sukces'is en si'a misi'o por mi; ĉar tiu, kiu nun vid'ebl'iĝ'is antaŭ mi'a'j okul'o'j, est'is Sab Ta'n, Princ'o de Zodanga.
Nun Ta'n Kos'is pren'is ornam'aĵ'ar'o'n de unu el la plet'o'j, kaj met'is unu el la or'a'j kol'um'o'j ĉirkaŭ li'a'n kol'o'n kaj ŝlos'is la serur'o'n. Post kelk'a'j pli'a'j vort'o'j al Sab Ta'n, li turn'is si'n al la ali'a figur'o, de kiu ankaŭ la oficir'o'j nun for'pren'is la silk'o'j'n. Antaŭ mi'a vid'o star'is Dej'a Tor'is, Princ'in'o de Heliumio.
Bon'e mi kompren'is. Post kelk'a'j moment'o'j Dej'a Tor'is est'os lig'it'a por ĉiam al la Princ'o de Zodanga. La ceremoni'o est'is bel'a kaj impon'a, sed por mi ĝi est'is diabl'ec'a vid'aĵ'o. Kiam Ta'n Kos'is komenc'is aranĝ'i la ornam'aĵ'o'j'n sur ŝi'a bel'a korp'o, kaj pret'ig'is la or'a'n kol'um'o'n, mi lev'is mi'a'n glav'eg'o'n al super mi'a kap'o, frakas'is la vitr'o'n de la fenestr'eg'o, kaj salt'is mez'e'n de la mir'ig'it'a ĉe'est'ant'ar'o. Unu plu'a salt'o, kaj mi est'is apud Ta'n Kos'is, kaj dum li rest'is pro surpriz'o fiks'it'a en si'a lok'o, mi tranĉ'is per mi'a glav'o la or'a'n ĉen'ar'o'n, kiu dev'is lig'i si'n al ali'ul'o.
Ĉie reg'is konfuz'o. Mil'o da glav'o'j minac'is mi'n, kaj Sab Ta'n salt'is al mi, kun juvel'um'it'a ponard'o, kiu'n li pren'is el si'a'j edz'iĝ'a'j ornam'aĵ'o'j. Ebl'us al mi mort'ig'i li'n facil'e kiel mus'o'n, sed la mal'nov'a mor'o de Barsumo de'ten'is mi'a'n man'o'n. Pren'ant'e li'a'n man'radik'o'n dum la ponard'o cel'is al mi'a kor'o, mi ten'is li'n rigid'a, kaj per mi'a glav'o montr'is al la mal'proksim'a fin'o de la hal'o.
”Rigard'u la fal'o'n de Zodanga!” mi kri'is.
Ĉies okul'o'j turn'iĝ'is laŭ la direkt'o, kiu'n mi montr'is.
Tars Tarkas kaj kvin'dek milit'ist'o'j de Tark est'is en'rajd'ant'a'j sur si'a'j grand'a'j toatoj. Kri'o'j de alarm'o kaj surpriz'o ven'is de la ĉe'est'ant'o'j, sed montr'iĝ'is neni'u tim'em'o, kaj post moment'o la soldat'o'j kaj nobel'o'j de Zodanga ĵet'is si'n atak'e al la al'ven'ant'a'j Tarkanoj.
Ĵet'int'e la korp'o'n de Sab Ta'n for de la estrad'o, mi tir'is Dej'a Tor'is al mi'a flank'o. Post la tron'o est'is pord'et'o mal'larĝ'a, en kiu nun star'is Ta'n Kos'is, kontraŭ'ant'a mi'n per el'ing'it'a glav'o. Ni ek'lukt'is, kaj mi trov'is ind'a'n opon'ant'o'n. Dum ni cirkl'e paŝ'et'is sur la larĝ'a estrad'o, mi vid'is, ke Sab Ta'n supr'e'n'rapid'as la ŝtup'ar'o'n por help'i si'a'n patr'o'n; sed kiam li lev'is la man'o'n por frap'i, Dej'a Tir'os salt'is antaŭ li'n, kaj en tiu moment'o mi'a glav'o far'is tiu'n traf'o'n, pro kiu Sab Ta'n iĝ'is je'dak'o de Zodanga.
Dum li'a patr'o fal'is mort'int'a al la ter'o, la nov'a je'dak'o per tord'iĝ'o liber'ig'is si'n de Dej'a Tor'is, kaj ni front'is de'nov'e unu la ali'a'n. Baldaŭ al'iĝ'is al li kvar oficir'o'j. Kun dors'o al la or'a tron'o, mi batal'is ankoraŭ unu'foj'e por Dej'a Tor'is.
Est'is mal'facil'e defend'i mi'n, kaj tamen ne don'i mort'ig'a'n frap'o'n al Sab Ta'n, kaj sam'temp'e al la ebl'ec'o, gajn'i la vir'in'o'n kiu'n mi am'as. Mi'a glav'kling'o mov'iĝ'is fulm'rapid'e, dum mi de'turn'is la kling'o'j'n de mi'a'j opon'ant'o'j. Jam mi sen'arm'ig'is du el ili kaj fal'ig'is tri'a'n, kiam ankoraŭ ali'a'j al'kur'is por help'i si'a'n nov'a'n reg'ant'o'n, kaj venĝ'i la mort'o'n de la reg'int'o. Dum ili al'kur'is oni kri'is: ”La vir'in'o! La vir'in'o! Frap'u ŝi'n al la ter'o! La komplot'o est'as ŝi'a, mort'ig'u ŝi'n!”
Kri'ant'e al Dej'a Tor'is, ke ŝi lok'ig'u si'n post mi, mi ad'e ir'et'um'is al pord'et'o mal'antaŭ la tron'o, sed la oficir'o'j kompren'is mi'a'j'n intenc'o'j'n. Tri el ili salt'is mal'antaŭ mi'n, kaj mal'ebl'ig'is mi'a'n al'ven'o'n al lok'o, kie mi pov'us don'i protekt'o'n al Dej'a Tor'is kontraŭ tut'a arme'o de glav'batal'ant'o'j.
La Tarkanoj sufiĉ'e mal'facil'e defend'is si'n mez'e de la ĉambr'o, kaj mi komenc'is kompren'i, ke nur mirakl'o pov'us evit'ig'i la mort'o'n al Dej'a Tor'is kaj mi. Subit'e mi vid'is, ke Tars Tarkas hak'as voj'o'n tra la ĉirkaŭ'ant'a pigme'ar'o. Per unu glav'bat'o li kuŝ'ig'is dek'du'o'n da kadavr'o'j, kaj far'is tiel voj'o'n al ŝi, ĝis fin'e li star'is apud mi sur la estrad'o, dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n don'ant'e mort'o'n kaj detru'o'n.
La kuraĝ'o de la Zodanganoj merit'is la plej alt'a'n admir'o'n. Neni'u el ili prov'is fuĝ'i, kaj kiam la batal'ad'o ĉes'is, tio est'is tial, ke krom Dej'a Tor'is kaj mi, rest'is viv'ant'a'j en la hal'o nur Tarkanoj. Sab Ta'n kuŝ'is mort'a apud la patr'o, kaj la kadavr'o'j de la nobel'ar'o kaj kavalir'ar'o de Zodanga kovr'is la plank'o'n.
Post la batal'o mi pens'is unu'e al Kant'os Kan. Zorg'int'e, ke Dej'a Tor'is est'u protekt'at'a de Tars Tarkas, mi rapid'is kun dek'o da milit'ist'o'j al la sub'palac'a'j karcer'o'j. Ĉiu'j karcer'a'j ofic'ist'o'j est'is al'iĝ'int'a'j al la batal'o en la hal'o, kaj ni pov'is esplor'i la labirint'a'n mal'liber'ej'o'n sen kontraŭ'star'o. En ĉiu koridor'o mi laŭt'e kri'is la nom'o'n de Kant'os Kan, kaj fin'e mi pov'is aŭd'i mal'laŭt'a'n respond'o'n.
Gvid'it'a de la son'o'j, ni baldaŭ trov'is li'n lig'it'a en mal'lum'a alkov'o. La eg'e ĝoj'is re'vid'i mi'n, kaj aŭd'i klar'ig'o'n pri la batal'o, kies mal'proksim'a'j son'o'j ating'is li'a'n karcer'et'o'n. Li dir'is, ke la aer'a patrol'o kapt'is li'n antaŭ ol li ating'is la alt'a'n tur'o'n de la palac'o, tiel ke li eĉ ne vid'is Sab Ta'n.
Ni trov'is, ke est'us sen'util'e prov'i for'tranĉ'i li'a'j'n ĉen'ar'o'j'n. Laŭ li'a sugest'o mi ir'is por esplor'i la kadavr'o'j'n sur la supr'a etaĝ'o por trov'i la ŝlos'il'o'j'n de li'a'j serur'o'j; feliĉ'e, la unu'a kiu'n mi esplor'is, montr'iĝ'is est'i la deĵor'int'o de li'a karcer'o, kaj Kant'os Kan pov'is tuj al'iĝ'i al ni en la tron'hal'o.
De la strat'o'j ven'is son'o'j de paf'ad'o kaj kri'eg'o'j, kaj Tars Tarkas for'rapid'is por prior'don'i la ekster'a'n batal'ad'o'n.
Kant'os Kan akompan'is li'n kiel gvid'ant'o, la verd'a'j milit'ist'o'j komenc'is esplor'o'n de la palac'o por plu'a'j Zodanganoj kaj por rab'aĵ'o, kaj Dej'a Tor'is kaj mi trov'iĝ'is sol'a'j.
Ŝi fal'sid'iĝ'is en unu el la or'a'j tron'o'j, kaj salut'is mi'n per lac'a rid'et'o.
”Ĉu iam antaŭ'e ekzist'is tia vir'o? Cert'e tia'n oni neniam kon'is sur Barsumo. Ĉu ĉiu'j vir'o'j de Ter'o simil'as al vi?
Sol'a, fremd'ul'a, persekut'at'a, minac'at'a, vi far'is dum kelk'a'j monat'o'j tio'n, kio'n en ĉiu'j pas'int'a'j epok'o'j de Barsumo far'is neni'u; vi kun'lig'is la sovaĝ'a'j'n hord'o'j'n de la mar'fund'o'j, kaj ven'ig'is ili'n por kun'batal'i kun Ruĝ'mars'an'a popol'o.”
”La respond'o est'as facil'a, Dej'a Tor'is. Tio'n far'is ne mi, tio'n far'is am'o, am'o al Dej'a Tor'is, am'o, kies potenc'o pov'us far'i eĉ pli grand'a'j'n mirakl'o'j'n.”
Bel'a ruĝ'o de embaras'iĝ'o kovr'is ŝi'a'n vizaĝ'o'n. ”Vi rajt'as dir'i tio'n nun, Johano Carter, kaj mi rajt'as aŭskult'i, ĉar mi est'as liber'a.”
”Kaj ankoraŭ mi vol'as parol'i, antaŭ ol de'nov'e est'os tro mal'fru'e,” mi respond'is. ”Dum mi'a viv'o mi oft'e ag'is strang'e, ag'is, kiel ne kuraĝ'us pli saĝ'a'j vir'o'j, sed neniam dum mi'a'j plej fantazi'a rev'ad'o mi imag'is, ke iam Dej'a Tor'is est'os mi'a, ĉar neniam mi imag'is, ke ekzist'as tia vir'in'o, kia la Princ'in'o de Heliumio. La fakt'o, ke vi est'as princ'in'o, do ne tim'ig'as mi'n, sed la fakt'o, ke vi est'as tia vir'in'o, kia vi ja est'as, tio ver'e ig'as mi'n dub'i pri mi'a propr'a mens'o, dum mi pet'as al vi, princ'in'o mi'a, ke vi iĝ'u ankaŭ mi'a edz'in'o.”
”Tiu ne'neces'e dub'as, kiu dev'us sci'i la respond'o'n al si'a pet'o jam antaŭ ol li pet'as,” ŝi respond'is. Ŝi lev'iĝ'is, kaj met'is la kar'a'j'n man'o'j'n sur mi'a'j'n ŝultr'o'j'n, kaj mi volv'is ŝi'n per mi'a'j brak'o'j, kaj kis'is ŝi'a'n brov'o'n.
Tiel est'is, ke mez'e de batal'ŝir'at'a urb'o, plen'a de la alarm'o'j de milit'o, kie reg'is mort'o kaj detru'o, angor'o kaj rab'ad'o, Dej'a Tor'is, Princ'in'o de Heliumio, ver'a fil'in'o de Mars'o, la Di'o de Milit'o, promes'is si'n kiel edz'in'o'n al Johano Carter, ĝentleman'o, de la ŝtat'o Virginio, en Uson'o.
Iom post'e Tars Tarkas kaj Kant'os Kan re'ven'is, kaj rakont'is ke Zodanga est'as preskaŭ neni'ig'it'a. Ĝi'a'j milit'ist'ar'o'j ĉiu'j kapt'iĝ'is aŭ preskaŭ detru'iĝ'is, kaj intern'e oni ne atend'as plu'a'n kontraŭ'star'o'n. Plur'a'j mil'o'j da milit'a'j kaj komerc'a'j aviad'il'o'j trov'iĝ'as sub gard'o de Tarkaj milit'ist'o'j. La hord'o'j jam komenc'is rab'i, kaj disput'i inter si.
Ni decid'is kolekt'i tiom da milit'ist'o'j kiom ebl'e, met'i kapt'it'o'j'n de Zodanga por labor'i sur ar'o da aviad'il'o'j, kaj per ili ek'ir'i al Heliumio sen prokrast'o. Kvin hor'o'j'n post'e ni ek'vojaĝ'is de la dok'a'j tegment'o'j, du cent kvin'dek batal'aviad'il'o'j, port'ant'a'j preskaŭ cent mil verd'a'j'n milit'ist'o'j'n, kaj sekv'is ni'n ar'o da ŝarg'aviad'il'o'j port'ant'a'j ni'a'j'n toatojn. Ni las'is la frap'it'a'n civit'o'n mal'antaŭ ni, al la feroc'a'j man'o'j de kvar'dek mil verd'a'j milit'ist'o'j el la pli mal'grand'a'j hord'o'j. Ili est'is rab'ant'a'j, murd'ant'a'j, kaj batal'ant'a'j inter si. En cent lok'o'j ili per torĉ'o komenc'is incendi'o'n, kaj amas'o'j da fum'o alt'iĝ'is super la civit'o, kvazaŭ por kaŝ'i al la ĉiel'a'j okul'o'j la terur'a'j'n far'o'j'n, kiu'j okaz'as sob'e.
Mez'e de post'tag'mez'o ni vid'is la skarlat'a'n kaj flav'a'n tur'o'j'n de la civit'o Helium'o, kaj baldaŭ grand'a ar'o da batal'aviad'il'o'j lev'iĝ'is el la vic'o'j de la Zodangaj sieĝ'ant'o'j ĉirkaŭ la civit'o, kaj al'ven'is atak'e al ni. Ni port'is flag'o'j'n de Heliumio, sed la Zodangaj aviad'il'o'j ne bezon'is tia'n aviz'o'n pri ni'a mal'amik'a si'n'ten'o, ĉar jam kiam ili komenc'e lev'iĝ'is de la ter'o, ni'a'j verd'a'j milit'ist'o'j paf'is al ili, kaj pro si'a ĝust'a cel'ad'o bon'e traf'is ili'n.
La ĝemel'civit'o'j de Heliumio, kompren'ant'e ke ni est'as amik'o'j, send'is cent'o'j'n da aviad'il'o'j por help'i ni'n, kaj nun komenc'iĝ'is la unu'a grand'eg'a aer'batal'o, kiu'n mi ĝis nun vid'is.
La aviad'il'o'j port'ant'a'j ni'a'j'n verd'a'j'n milit'ist'o'j'n dev'is cirkl'e ir'i super la inter'batal'ant'a'j aviad'il'ar'o'j de Heliumio kaj Zodanga, ĉar ili'a'j paf'eg'il'o'j est'is sen'util'a'j por la Tarkanoj, kiu'j kutim'as uz'i nur mal'grand'a'j'n man'paf'il'o'j'n. Ĉi tiu'j'n, tamen, ili mult'efik'e uz'is nun, tiel ke ili cert'e help'is decid'i la fin'a'n venk'o'n. Komenc'e la du aviad'il'ar'o'j cirkl'e ĉirkaŭ'ir'is je la flam'a nivel'o, paf'ant'e salv'o'n post salv'o unu en la ali'a'n. Baldaŭ grand'eg'a tru'o ŝir'iĝ'is en aviad'il'o de la parti'o de Zodanga; ĝi tut'e renvers'iĝ'is, kaj la et'a'j hom'figur'o'j el'fal'is al la ter'o tri cent metr'o'j'n sub'e; post'e, terur'rapid'e, la grand'eg'a maŝin'o sam'e fal'is, kaj preskaŭ sub'ter'ig'is si'n en la sabl'argil'aĵ'o'n de la mal'nov'a mar'fund'o.
Kri'eg'o de batal'ĝoj'o lev'iĝ'is de la Heliumianoj, kaj ankoraŭ pli feroc'e ili ĵet'is si'n al la aviad'il'ar'o de Zodanga.
Per lert'a manovr'o du aviad'il'o'j de Heliumio lok'iĝ'is super si'a'j kontraŭ'ul'o'j, kaj el si'a'j kil'a'j bomb'ej'o'j el'vers'is lavang'o'n da eksplod'ant'a detru'aĵ'o. Post'e, unu post unu, la aviad'il'o'j de Heliumio sukces'is lev'iĝ'i super tiu'j de Zodanga, kaj baldaŭ grand'a nombr'o el tiu'j de Zodanga, sen'esper'e difekt'it'a'j, driv'is al la skarlat'a tur'o de la pli grand'a civit'o de Helium'o. Ali'a'j pen'is fuĝ'i, sed mil'o'j da et'a'j unu'op'ul'a'j aviad'il'o'j ĉirkaŭ'ir'is ili'n, kaj super ĉiu ŝveb'is grand'a aviad'il'o pret'a por las'i fal'i kapt'ont'ar'o'n.
Baldaŭ, apenaŭ unu hor'o'n post la komenc'o, la batal'o fin'iĝ'is, kaj oni konduk'is al la civit'o'j de Helium'o la aviad'il'o'j'n de Zodanga ne fal'ig'it'a'j'n al la ter'o.
Tre kor'tuŝ'is, okaz'e de la si'n'ced'o de la gigant'a'j aviad'il'o'j, la efektiv'ig'o de la mor'o, laŭ kiu la kapitan'o de la venk'it'a aviad'il'o dev'as ĵet'i si'n al la ter'o. Unu post la ali'a, la kuraĝ'a'j kapitan'o'j, ten'ant'e si'a'j'n flag'o'j'n alt'e super la kap'o'j, salt'is mal'supr'e'n al terur'a mort'o. Nur kiam la ĉef'general'o tiel ĵet'is si'n en la abism'o'n, indik'ant'e ced'o'n de la ceter'a aviad'il'ar'o, fin'iĝ'is la batal'ad'o, kaj fin'iĝ'is la sen'util'a si'n'ofer'ad'o de kuraĝ'a'j vir'o'j.
Ni nun signal'is, ke la flag'aviad'il'o de Heliumio al'proksim'iĝ'u, kaj mi kri'e inform'is, ke ĉe ni est'as la Princ'in'o de Heliumio, kaj ni vol'as trans'don'i ŝi'n al la flag'aviad'il'o, por ke ĝi port'u ŝi'n tuj al la civit'o. Kiam ili kompren'is plen'e la signif'o'n de mi'a dir'o, ven'is grand'a hura'o de la ferdek'o'j de la flag'aviad'il'o, kaj moment'o'n post'e la flag'o de la Princ'in'o de Heliumio flirt'is de cent lok'o'j sur ĝi'a supr'o.
Kiam la ali'a'j aviad'il'o'j kompren'is la signif'o'n de la signal'o'j, kiu'j'n oni don'is al ili, sam'e ili flirt'ig'is si'a'n flag'o'n en la bril'a sun'lum'o. Kiam la flag'aviad'il'o ven'is apud ni'n, dek'o da oficir'o'j al'salt'is ni'a'n ferdek'o'n; kaj tuj kun mir'eg'o ili rigard'is la cent'o'j'n da verd'a'j milit'ist'o'j, ĝis Kant'os Kan antaŭ'e'n'ir'is, kaj ili al'ir'is li'n. Post'e Dej'a Tor'is kaj mi antaŭ'e'n'ir'is, kaj ili hav'is okul'o'j'n nur por ŝi. Ŝi akcept'is ili'n ĝentil'e, ĉiu'n laŭ li'a nom'o, ĉar ili est'is vir'o'j alt'e ŝat'at'a'j de ŝi'a av'o, kaj ŝi kon'is ili'n tre bon'e.
”Met'u vi'a'j'n man'o'j'n sur la ŝultr'o'j'n de Johano Carter,”
ŝi dir'is, turn'ant'e si'n al mi, ”la vir'o al kiu Heliumio dank'as pro la al'ven'o de si'a princ'in'o, kiel ankaŭ pro si'a hodiaŭ'a venk'o.”
Ili est'is tre ĝentil'a'j al mi, kaj dir'is mult'o'n afabl'a'n kaj laŭd'a'n, sed ĉef'e impres'is ili'n, ke mi akir'is la help'o'n de la sovaĝ'a'j Tarkanoj en mi'a batal'kampanj'o por la liber'ig'o de Dej'a Tor'is kaj la sav'o de Heliumio.
”Pli mult'e vi dev'as dank'i al iu ali'a vir'o,” mi dir'is, ”kaj jen li ven'as, jen unu el la plej grand'a'j milit'ist'o'j kaj ŝtat'gvid'ant'o'j de Barsumo, Tars Tarkas, Je'dak'o de Tark.”
Sam'e ĝentil'e kiel al mi, ili don'is si'a'j'n salut'o'j'n al la eminent'a Tarkano, kaj li mem surpriz'is mi'n per si'a'j polur'it'a'j manier'o'j kaj parol'o'j. La Tarkanoj ne est'as parol'em'a popol'o, sed tre formal'a, kaj facil'e al'pren'as dign'a'j'n manier'o'j'n.
Dej'a Tor'is sur'ir'is la flag'aviad'il'o'n, kaj tre ĉagren'iĝ'is, ke mi ne sekv'is. Sed mi klar'ig'is, ke nur part'e ni venk'is la pardon de Zodanga; ankoraŭ ni dev'os atak'i la sur'ter'a'n milit'ist'ar'o'n, kaj mi ne pov'os dis'iĝ'i de Tars Tarkas, ĝis ni venk'is ankaŭ sur tiu kamp'o.
La ĉef'general'o de la aviad'il'ar'o de Heliumio promes'is, ke li atak'os sam'temp'e kun ni'a sur'ter'a atak'o. Ni'a'j aviad'il'o'j dis'iĝ'is kaj Dej'a Tor'is est'is port'at'a hejm'e'n al la kort'eg'o de si'a av'o, Tard'os Mors, Je'dak'o de Heliumio.
Mal'proksim'e trov'iĝ'is ni'a'j ŝarg'aviad'il'o'j, kun la toatoj de la verd'a'j milit'ist'o'j, rest'int'a'j en la sam'a lok'o dum la daŭr'o de la batal'o. Sen al'ter'ig'a'j estrad'o'j est'is mal'facil'e mal'ŝarg'i la best'o'j'n sur la sen'ŝirm'a'n eben'aĵ'o'n, sed per rimen'o'j kaj skarp'o'j ni sukces'is en ni'a klopod'ad'o, en lok'o dek ok kilo'metr'o'j'n de la civit'o. La labor'o okup'is la ceter'o'n de la tag'o kaj du'on'o'n de la nokt'o. Du'foj'e ar'o'j da ĉeval'soldat'o'j de Zodanga atak'is ni'n, sed sen'sukces'e.
Tuj kiam oni mal'ŝarg'is la last'a'n toaton, Tars Tarkas ordon'is antaŭ'e'n'ir'o'n, kaj en tri part'o'j ni al'ir'is la lok'o'n, kie la arme'o'j de Zodanga kamp'loĝ'is, respektiv'e de nord'o, sud'o kaj orient'o. Je du kilo'metr'o'j de la ĉef'arme'o ni renkont'is ili'a'j'n ekster'a'j'n gard'o'soldat'o'j'n, kaj laŭ antaŭ'a aranĝ'o akcept'is tio'n kiel signal'o'n por komenc'i la al'kur'eg'o'n. Kun feroc'a'j kri'eg'o'j, sur batal'avid'a'j toatoj, ni atak'is, sed neniel ni trov'is ili'n dorm'ant'a'j. Bon'e prepar'it'a batal'lini'o trov'iĝ'is antaŭ ni, kaj konstant'e oni re'puŝ'is ni'n, ĝis fin'e, ĉirkaŭ tag'mez'o, mi komenc'is mal'esper'i pri ni'a venk'o. De Zodanga est'is preskaŭ milion'o da batal'ant'o'j, kolekt'it'a'j inter la du polus'o'j, kie ajn etend'iĝ'is ili'a'j ruband'simil'a'j akv'o'voj'o'j; el ni'a'j verd'a'j milit'ist'o'j est'is mal'pli ol cent mil. De Heliumio ven'is nek soldat'o'j nek komunik'o'j.
Ĝust'e je tag'mez'o ni aŭd'is fort'a'n paf'ad'o'n inter la arme'o'j de Zodanga kaj la civit'o, kaj ni sci'is, ke al'ven'is la urĝ'e bezon'at'a help'o. Tars Tarkas de'nov'e ordon'is al'kur'eg'o'n, kaj de'nov'e la grand'a'j toatoj port'is si'a'j'n feroc'a'j'n rajd'ant'o'j'n kontraŭ la rempar'o'j'n de la mal'amik'o'j. Sam'temp'e la batal'lini'o de Heliumio svarm'is trans la ali'flank'a'j'n bar'il'o'j'n de la arme'o'j de Zodanga, kaj ĉi tiu'j trov'is si'n prem'at'a'j inter du muel'ŝton'eg'o'j. Nobl'e ili batal'is, sed van'e.
La eben'aĵ'o antaŭ la civit'o iĝ'is ver'a buĉ'ej'o, antaŭ ol la last'a an'o de Zodanga ced'is si'n, sed fin'e la mort'ig'ad'o ĉes'is, la kapt'it'o'j'n oni retro'e'n marŝ'ig'is al Helium'o, kaj ni en'ir'is la pord'eg'o'j'n de la pli grand'a civit'o kiel venk'int'a'j hero'o'j.
Kiel du lini'o'j flank'e de la larĝ'a'j avenu'o'j dens'e star'is vir'in'o'j kaj infan'o'j, kaj kelk'a'j vir'o'j, kies dev'o'j neces'ig'is ili'a'n ĉe'est'o'n en la civit'o dum la batal'ad'o. Sen'ĉes'a aplaŭd'o salut'is ni'n, kaj oni ŝut'is al ni donac'e ornam'aĵ'o'j'n de or'o, platen'o kaj arĝent'o. Mi'a'j sovaĝ'a'j Tarkanoj el'vok'is la plej grand'a'n entuziasm'o'n; neniam antaŭ'e okaz'is, ke verd'a'j milit'ist'o'j tra'ir'is la pord'o'j'n de Helium'o, kaj la Ruĝ'mars'an'o'j ĝoj'is, ke nun ili ven'as kiel amik'o'j kaj alianc'an'o'j. Laŭt'e oni el'kri'is mi'a'n nom'o'n, atest'ant'e, ke en Helium'o oni jam sci'as pri mi'a'j modest'a'j serv'o'j al Dej'a Tor'is.
Kiam ni al'proksim'iĝ'is al la bel'eg'a palac'o, ar'o da oficir'o'j renkont'is ni'n kaj pet'is, ke Tars Tarkas kun si'a'j jedoj, kaj la je'dak'o'j de li'a'j alianc'an'o'j kun si'a'j jedoj, kun'e kun mi, de'iĝ'u de si'a'j toatoj, kaj akompan'u ili'n por ricev'i de Tard'os Mors la esprim'o'n de li'a dank'em'o pro ni'a'j serv'o'j. Supr'e de la grand'a ŝtup'ar'o, kiu konduk'is al la ĉef'pord'eg'o de la palac'o, star'is la reĝ'a ar'o, kaj kiam ni ating'is la mal'supr'a'j'n ŝtup'o'j'n, unu el ili ven'is por renkont'i ni'n. Li est'is preskaŭ perfekt'a specimen'o de vir'ec'o: alt'kresk'a, rekt'statur'a kiel sag'o, kun bel'eg'a'j muskol'o'j, kaj kun mien'o de de'nask'a reg'ant'o super la hom'o'j.
Mi kompren'is tuj, ke li est'as Tard'os Mors, Je'dak'o de Heliumio.
La unu'a an'o de ni'a ar'o, kiu'n li renkont'is, est'is Tars Tarkas, kaj li'a'j unu'a'j vort'o'j por ĉiam sigel'is la nov'a'n amik'ec'o'n inter la du popol'o'j. ”Est'as ja grand'a honor'o por Tard'os Mors renkont'i la plej grand'a'n milit'ist'o'n sur Barsumo, sed ankoraŭ pli grand'a est'as por li la honor'o, met'i si'a'n man'o'n sur la ŝultr'o'n de amik'o kaj alianc'an'o.”
”Je'dak'o de Heliumio,” respond'is Tars Tarkas, ”est'as destin'it'e, ke vir'o el ali'a mond'o instru'u al la verd'a'j milit'ist'o'j, kio'n signif'as la amik'ec'o; al li ni dank'as pro tio, ke la Tarkaj hord'o'j pov'as kompren'i vi'n, ke ili pov'as ĝust'e taks'i kaj reciprok'i la sentiment'o'j'n tiel bel'e esprim'it'a'j'n.”
Nun Tard'os Mors salut'is apart'e al ĉiu verd'a je'dak'o kaj jedo, kaj al ĉiu dir'is vort'o'j'n de amik'ec'o kaj ŝat'o.
Kiam li ven'is al mi li met'is ambaŭ man'o'j'n sur mi'a'j'n ŝultr'o'j'n. ”Est'u bon'ven'a, fil'o mi'a! Sufiĉ'e mi montr'as mi'a'n ŝat'o'n al vi, don'ant'e al vi tut'kor'e kaj ĝoj'e la plej alt'valor'a'n juvel'o'n en tut'a Heliumio, jes, kaj en tut'a Barsumo.”
Post'e oni prezent'is ni'n al Mors Kajak, jedo de la pli mal'grand'a Helium'o, la patr'o de Dej'a Tor'is. Li ŝajn'is eĉ pli kor'tuŝ'it'a ol la patr'o pro la renkont'o. Dek'foj'e li pen'is esprim'i al mi si'a'n dank'em'o'n, sed li sufok'iĝ'is pro emoci'o kaj ne pov'is parol'i. Malgraŭ tio, mi post'e trov'is, ke kiel feroc'a kaj sen'tim'a milit'ist'o li hav'as reputaci'o'n ne'ordinar'a'n eĉ sur la milit'em'a Barsumo. Kiel ĉiu Heliumiano li ador'is si'a'n fil'in'o'n, kaj tio fort'e emoci'is li'n, kiam li pens'is pri la sufer'o'j, de kiu'j ŝi est'as sav'it'a.
Dum dek tag'o'j oni regal'is la hord'o'j'n de Tark kaj ili'a'j'n sovaĝ'a'j'n alianc'an'o'j'n. Post'e, ŝarg'it'a'j de mult'e'kost'a'j donac'o'j kaj eskort'at'a'j de dek mil soldat'o'j de Heliumio sub komand'o de Mors Kajak, ili komenc'is si'a'n re'en'vojaĝ'o'n al la propr'a'j land'o'j. La jedo de la pli mal'grand'a Helium'o, kun ar'o de nobel'o'j, akompan'is ili'n la tut'a'n voj'o'n al Tark, por sigel'i eĉ pli firm'e la nov'a'n pac'o'n kaj amik'ec'o'n. Ankaŭ Solla est'is akompan'ant'o de Tars Tarkas, kiu, antaŭ ĉiu'j ĉef'ul'o'j, jam konfes'is ŝi'n si'a fil'in'o.
Tri semajn'o'j'n post'e Mors Kajak kaj li'a'j oficir'o'j, kun'e kun Tars Tarkas kaj Solla, re'ir'is al Heliumio, sur grand'eg'a aviad'il'o, send'it'a al Tark por al'port'i ili'n por la ceremoni'o, kiu far'os unu hom'o'n el Dej'a Tor'is kaj mi.
Dum naŭ jar'o'j mi serv'is en la konsil'ant'ar'o'j kaj batal'is en la arme'o'j de Heliumio, kiel princ'o de la famili'o de Tard'os Mors. Ŝajn'is, ke neniam la popol'o enu'as, verŝ'ant'e sur mi'n honor'o'j'n, kaj neni'u tag'o pas'is, kiu ne al'port'is nov'a'n pruv'o'n pri ili'a am'o al mi'a princ'in'o, la unik'a, la unu'sol'a Dej'a Tor'is.
En or'a kov'ej'o sur la tegment'o de ni'a palac'o kuŝ'is neĝ'blank'a ov'o. Dum preskaŭ kvin jar'o'j dek soldat'o'j el la je'dak'a gvardi'o konstant'e star'is apud ĝi, kaj kiam mi est'is en la civit'o, ĉiu'tag'e Dej'a Tor'is kaj mi star'is man'o'n en man'o antaŭ ni'a sankt'ej'o, pens'ant'e pri la est'ont'ec'o, kiam la delikat'a ŝel'o romp'iĝ'os.
Net'a en mi'a memor'o est'as la nokt'o, kiam ni sid'is tie, babil'ant'e pri la romanc'a sort'o, kiu kun'lig'is ni'a'j'n du viv'o'j'n, kaj pri la mir'ig'aĵ'o ven'ont'a por pli'intens'ig'i ni'a'n feliĉ'o'n kaj plen'um'i ni'a'j'n esper'o'j'n. En la mal'proksim'o ni vid'is la bril'blank'a'n lum'o'n de al'ven'ont'a aviad'il'o, sed neniel ni atribu'is grand'a'n signif'o'n al vid'ind'aĵ'o tiel ordinar'a. Fulm'rapid'e ĝi vetur'is al Heliumio, ĝis fin'e ĝi'a eg'a rapid'ec'o komenc'is est'i signif'o'plen'a. Bril'ig'ant'e signal'o'j'n por montr'i, ke ĝi port'as komunik'o'j'n por la je'dak'o, ĝi cirkl'e vetur'is sen'pacienc'e, atend'ant'e la patrol'a'n aviad'il'et'o'n, kiu port'os ĝi'n al la palac'a'j dok'o'j. Dek minut'o'j'n post ĝi'a al'ven'o al la palac'o oni postul'is mi'a'n ĉe'est'o'n en la konsil'ant'ar'a ĉambr'eg'o, kiu'n mi trov'is hom'plen'a.
Sur la tron'a estrad'o trov'iĝ'is Tard'os Mors, kiu paŝ'is tie'n kaj re'e'n kun streĉ'it'a vizaĝ'o. Kiam ĉiu okup'is si'a'n sid'lok'o'n li turn'is si'n al ni.
”Hodiaŭ maten'e fam'o ating'is la divers'a'j'n reg'ist'ar'o'j'n de Barsumo, ke la intendant'o de la atmosfer'a fabrik'ej'o far'is neniu'n radi'a'n raport'o'n jam de du tag'o'j kaj ke ripet'it'a'j komunik'o'j al li, el du'dek'o da ĉef'urb'o'j, ricev'is neniu'n respond'o'n. La ambasador'o'j de la ali'a'j naci'o'j pet'is ni'n okup'iĝ'i pri la afer'o kaj rapid'e send'i la help'intendant'o'n al la fabrik'ej'o. Dum la tut'a tag'o mil aviad'il'o'j serĉ'is li'n, kaj unu ĵus re'ven'is kun li'a kadavr'o, kiu'n oni trov'is, terur'e hak'it'a, en la kav'o'j sub li'a dom'o.
”Ne neces'as akcent'i la grav'ec'o'n de tio por ni, Barsumanoj. Neces'us monat'o'j da labor'o por penetr'i tiu'j'n gigant'a'j'n mur'o'j'n. Ne ekzist'us motiv'o por tim'o, se la motor'o de la pump'il'ar'o bon'e funkci'us, kiel jam de plur'a'j jar'cent'o'j ĝi funkci'is. Sed fakt'e ni tre'eg'e tim'as. La mezur'il'o'j indik'as rapid'e mal'pli'iĝ'ant'a'n aer'dens'o'n sur ĉiu'j region'o'j de Barsumo. La motor'o ĉes'is funkci'i. Sinjor'o'j, maksimum'e ni pov'os viv'i ankoraŭ tri tag'o'j'n.”
Dum plur'a'j minut'o'j reg'is absolut'a silent'o. Post'e lev'iĝ'is jun'a nobel'o, kiu lev'is si'a'n glav'o'n alt'e super si'a'n kap'o'n, kaj parol'is al Tard'os Mors. ”La vir'o'j de Heliumio ĉiam fier'is, ke ili kapabl'as montr'i al Barsumo, kiel Ruĝ'mars'an'o'j pov'as viv'i, kaj nun ven'is por ni oportun'a temp'o montr'i al ili, kiel ili mort'u. Ni re'ir'u al ni'a'j afer'o'j tiel, kvazaŭ kuŝ'us antaŭ ni ankoraŭ mil util'a'j jar'o'j.” Son'o'j de aplaŭd'eg'ad'o plen'ig'is la ĉambr'eg'o'n, kaj por for'ig'i la tim'o'j'n de la ordinar'a'j hom'o'j ni dis'iĝ'is kun rid'et'o'j sur la vizaĝ'o'j, malgraŭ tio, ke la ĉagren'o mord'is en ni'a'j kor'o'j.
Re'ven'int'e al la palac'o, mi trov'is, ke la fam'o jam ating'is al Dej'a Tor'is, tial mi rakont'is al ŝi ĉio'n, kio'n mi aŭd'is.
”Johano Carter, ni tra'viv'is temp'o'n de grand'eg'a feliĉ'o, kaj mi dank'as al kia ajn sort'o tra'font'a ni'n, ke ĝi permes'os al ni mort'i kun'e.”
La post'a'j du tag'o'j ne montr'is rimark'ind'a'n ŝanĝ'o'n en la aer'proviz'o, sed en la maten'o de la tri'a tag'o la spir'ad'o iĝ'is pli mal'facil'a sur la pli alt'a'j tegment'o'j. La avenu'o'j kaj plac'o'j de Heliumio plen'iĝ'is de hom'o'j, kaj ĉiu komerc'o ĉes'ig'is. Plej'part'e la hom'o'j brav'e rigard'is en la vizaĝ'o'n de si'a ne'evit'ebl'a sort'o, sed de temp'o al temp'o iu vir'o aŭ vir'in'o si'n don'is al ĉagren'o.
Ĉirkaŭ tag'mez'o mult'a'j mal'fort'ul'o'j komenc'is sub'iĝ'i, kaj baldaŭ post'e la Barsumanoj mil'op'e fal'is en la koma'o'n, kiu antaŭ'ir'as la asfiksi'a'n mort'o'n.
Dej'a Tor'is kaj mi, kun la ali'a'j an'o'j de la reĝ'a famili'o, kun'iĝ'is en ĝarden'o de la intern'a kort'o de la palac'o. Ni parol'is en mal'laŭt'a'j ton'o'j, sent'ant'e, ke ombr'o de mort'o baldaŭ kovr'os ni'n. Eĉ Ul'a ŝajn'is part'o'pren'i ni'a'j'n sent'o'j'n, ĉar ĝi prem'is si'n al Dej'a Tor'is kaj al mi, kaj plend'plor'et'is kompat'ig'e.
Laŭ pet'o de Dej'a Tor'is oni al'port'is de la palac'a tegment'o ni'a'n et'a'n kov'ej'o'n, kaj ŝi sid'is rigard'ant'a la et'a'n viv'o'n, kiu'n ŝi neniam kon'os.
La spir'ad'o iĝ'is ankoraŭ pli mal'facil'a, kiam lev'iĝ'is Tard'os Mors kaj parol'is al ni. ”Ni dir'u adiaŭ'o'n unu al la ali'a, ĉar la tag'o'j de la grandioz'ec'o de Barsumo est'as preskaŭ fin'it'a'j. La morgaŭ'a sun'o rigard'os al mort'int'a planed'o, kiu dum la etern'ec'o tra'ir'os la spac'o'n sen la re'memor'o pri ni. Ven'is por ni la fin'o.” Li klin'iĝ'is kaj kis'is la vir'in'o'j'n, kaj met'is si'a'n fort'a'n man'o'n sur la ŝultr'o'j'n de la vir'o'j. Kiam ĉagren'e mi turn'is mi'n for de li, mi rigard'is al Dej'a Tor'is. Ŝi'a kap'o klin'iĝ'is al la brust'o, kaj ŝi ŝajn'is sen'viv'a. Kri'ant'e mi salt'is al ŝi kaj lev'is ŝi'n per mi'a'j brak'o'j.
Ŝi mal'ferm'is la okul'o'j'n, kaj rigard'is al mi. ”Kis'u mi'n, Johano Carter. Mi am'as vi'n! Mi am'as vi'n! Kruel'a est'as la sort'o, kiu ŝir'e apart'ig'as ni'n, tuj kiam ni komenc'is kun'viv'ad'o'n am'a'n kaj feliĉ'a'n.”
Dum mi prem'is ŝi'a'j'n kar'a'j'n lip'o'j'n al mi'a'j, re'ven'is al mi la mal'nov'a sent'o de potenc'o kaj de kapabl'o, kaj salt'is en mi'a'j vejn'o'j la batal'a sang'o de Virginio.
”Tiel ne est'os, princ'in'o mi'a,” mi kri'is. ”Nepr'e ekzist'as rimed'o'j, kaj Johano Carter, kiu batal'e hak'is voj'o'n tra fremd'a mond'o, pro am'o al vi, nepr'e li trov'os ili'n!” Kaj eĉ dum mi parol'is, trans la sojl'o de mi'a ne'konsci'a mens'o ven'is seri'o de naŭ son'o'j jam de long'e forges'it'a'j. Kiel subit'a ek'bril'o de fulm'o ili'a signif'o traf'is mi'n; ili est'as la ŝlos'il'o al la tri pord'eg'o'j de la atmosfer'a fabrik'ej'o!
Turn'ant'e mi'n al Tard'os Mors, dum ankoraŭ mi prem'is mi'a'n mort'ant'a'n am'at'in'o'n al mi'a brust'o, mi kri'is: ”Aviad'il'o'n hav'ig'u, ho moŝt'a je'dak'o! Rapid'u! Ordon'u kiel ebl'e plej rapid'a'n, rapid'e al la palac'a tegment'o. Eĉ nun mi pov'as sav'i vi'a'n planed'o'n.”
Li ne atend'is por mi'n demand'i, kaj tuj plur'a'j gvardi'an'o'j kur'eg'is al la plej proksim'a dok'o; malgraŭ la jam'a mal'dens'ec'o de la aer'o ili sukces'is ven'ig'i al la palac'a tegment'o la plej rapid'a'n unu'op'ul'a'n aviad'il'o'n, kiu'n sur Barsumo oni iam konstru'is.
Kis'int'e dek'foj'e mi'a'n am'at'in'o'n, kaj ordon'int'e al Ul'a, kiu vol'is sekv'i mi'n, ke ĝi rest'u kaj gard'u ŝi'n, mi salt'is, laŭ mi'a mal'nov'a facil'mov'ec'o kaj fort'ec'o, al la alt'a'j rempar'o'j de la palac'o. Post moment'o mi est'is vojaĝ'ant'a al la cel'o de ĉiu'j esper'o'j de Barsumo.
Mi dev'is flug'i mal'alt'e por akir'i sufiĉ'a'n aer'o'n por spir'i, sed mi elekt'is rekt'a'n voj'o'n super la fund'o de la mort'int'a mar'o, kaj tiel dev'is est'i nur unu-du metr'o'j'n super la ter'o. Mi vetur'is laŭ rapid'ec'o preskaŭ mal'san'ig'a. La vizaĝ'o de Dej'a Tor'is rest'is ĉiam antaŭ mi. Mi konsci'is, ke se ne re'nov'iĝ'os la aer'proviz'o, ŝi fal'os en la fin'a'n koma'o'n antaŭ la mort'o. For'ĵet'int'e al la vent'o'j ĉi'a'n ornam'aĵ'o'n, ĉi'a'n super'flu'aĵ'o'n, ĉio'n krom motor'o kaj kompas'o, kaj for'las'int'e ĉi'a'n si'n'gard'em'o'n, mi kuŝ'is sur'ventr'e laŭ'long'e de la ferdek'o, kun unu man'o sur la gvid'il'o kaj la ali'a puŝ'ant'a la rapid'um'il'o'n al ĝi'a plej'alt'o.
Unu hor'o'n antaŭ la mal'lum'iĝ'o mi subit'e vid'is la grand'a'j'n mur'o'j'n de la atmosfer'a fabrik'ej'o alt'ant'a'j antaŭ mi. Mi subit'e frap'iĝ'is al la ter'o kaj trov'is mi'n antaŭ la pord'et'o, kiu de'ten'as la viv'rimed'o'j'n de la loĝ'ant'ar'o de tut'a planed'o. Apud la pord'o grand'a ar'o da vir'o'j est'is labor'int'a'j por penetr'i la mur'eg'o'n, sed apenaŭ ili sukces'is far'i cikatr'o'n sur la silik'simil'a surfac'o, kaj nun ili plej'part'e kuŝ'is en la last'a dorm'o, ne'vek'ebl'a'j eĉ de aer'o. Kelk'a'j ankoraŭ est'is konsci'a'j, kaj mi parol'is al unu el ili.
”Se mi pov'os mal'ferm'i la pord'o'j'n, ĉu ekzist'as vir'o kapabl'a funkci'ig'i la motor'o'j'n?”
”Mi mem kapabl'as,” li respond'is, ”se vi rapid'os. Nur kelk'a'j'n moment'o'j'n mi pov'os el'ten'i ankoraŭ. Ne util'as tamen. Ili ambaŭ mort'is, kaj neni'u ali'a sur Barsumo kon'as la sekret'o'n de tiu'j terur'a'j serur'o'j. Dum tri tag'o'j jam, vir'o'j frenez'a'j pro tim'o amas'iĝ'is ĉe tiu ĉi pord'et'o, van'e prov'ant'e solv'i ĝi'a'n enigm'o'n.”
Ne rest'is temp'o por parol'o. Jam mi iĝ'is tre mal'fort'a, kaj nur mal'facil'e reg'is mi'a'n mens'o'n. Sed per fin'a pen'eg'o, dum mi'a'j genu'o'j ced'is sub mi, mi ĵet'eg'is la naŭ pens'radi'o'j'n antaŭ mi'n. La Mars'an'o tren'is si'n al mi'a flank'o, kaj en la silent'o de mort'o ni atend'is kun la okul'o'j fiks'it'a'j al la pord'o.
Mal'rapid'e la pord'o re'tir'is si'n. Mi prov'is lev'iĝ'i kaj sekv'i, sed jam tro mal'fort'is. ”Sekv'u ĝi'n!” mi kri'is al la ali'a, ”kaj se vi ating'os la pump'ej'o'n liber'ig'u ĉiu'j'n pump'il'o'j'n.
Nur tio pov'os ebl'ig'i por Barsumo la morgaŭ'a'n ekzist'o'n.”
Kuŝ'ant'e en la sam'a lok'o mi sukces'is mal'ferm'i la du'a'n pord'o'n, post'e la tri'a'n. Mi vid'is, ke tiu, kiu port'as la esper'o'j'n de tut'a Barsumo, ramp'as mal'fort'e, sur man'o'j kaj genu'o'j, tra la last'a pord'o. En tiu moment'o mi fal'is en la sen'konsci'o'n.
Kiam mi de'nov'e mal'ferm'is la okul'o'j'n, jam est'is mal'lum'e. Sur mi est'is strang'a'j, rigid'a'j vest'o'j, kiu'j pulvor'e fal'is de mi, kiam mi lev'ig'is. Mi palp'is mi'n de kap'o al pied'o'j, kaj de kap'o al pied'o'j trov'is mi'n vest'it'a, malgraŭ tio, ke kiam mi fal'is sen'konsci'a apud la pord'o, mi est'is tut'e nud'a. Antaŭ mi'a'j okul'o'j est'is pec'et'o de lun'lum'a ĉiel'o, vid'ebl'a tra ne'regul'a apertur'o.
Dum mi palp'is mi'a'n korp'o'n, mi'a'j fingr'o'j kontakt'iĝ'is kun poŝ'o'j, kaj en unu el ili mi trov'is uj'et'o'n da alumet'o'j.
Per la ne'bril'a flam'o de unu el ili mi pov'is vid'i grand'eg'a'n kavern'o'n, kaj esplor'ant'e la fon'o'n, mi trov'is strang'a'n, sen'mov'a'n hom'figur'o'n, kurb'iĝ'ant'a'n al mal'grand'a stabl'o. Kiam mi al'ir'is ĝi'n, mi trov'is mumi'simil'a'n kadavr'o'n de et'a, mal'jun'a vir'in'o, kun long'a'j nigr'a'j har'o'j. Tio, super kio ŝi kurb'iĝ'is, est'is brul'ig'il'o por lign'o'karb'o, sur kiu est'is rond'a kupr'a uj'o en'hav'ant'a iom da verd'a pulvor'o.
Mal'antaŭ ŝi, pend'ant'e de la plafon'o per fel'a'j rimen'o'j, etend'iĝ'ant'e de unu flank'o de la kavern'o al la ali'a, est'is vic'o da hom'a'j skelet'o'j. De la rimen'o, sur kiu ili pend'is, ali'a rimen'o konduk'is ĝis la mort'a man'o de la mal'jun'a vir'in'et'o; kiam mi tuŝ'is la rimen'o'n, la skelet'o'j balanc'iĝ'is, far'ant'e susur'o'n kiel sek'foli'ar'o. Ĉio kun'e far'is makabr'a'n vid'aĵ'o'n, kaj ĝoj'e post'las'ant'e tiu'n grotesk'aĵ'o'n, mi for'rapid'is en la freŝ'a'n aer'o'n.
Tio, kio'n mi vid'is, kiam mi paŝ'is sur la mal'grand'a'n mont'rand'o'n antaŭ la kavern'o, mir'ig'is kaj konstern'is mi'n. Nov'a ĉiel'o kaj nov'a pejzaĝ'o renkont'is mi'a'j'n okul'o'j'n. La arĝent'a'j mont'o'j en la mal'proksim'o, la sen'mov'a lun'o en la ĉiel'o, la kakt'o'plen'a val'o sub'e de mi, tiu'j ne est'is Mars'o. Apenaŭ mi pov'is kred'i la okul'o'j'n, sed baldaŭ la ver'o konvink'is mi'n. Mi rigard'as al Arizon'o, de tiu sam'a rand'o, de kiu antaŭ dek jar'o'j mi sopir'e rigard'is al Mars'o.
Mi met'is mi'a'n vizaĝ'o'n en la man'o'j'n, kaj turn'is mi'n, mal'gaj'a kaj ĉagren'plen'a, for de la kavern'o, kaj mal'supr'e'n'ir'is laŭ la voj'et'o.
Super mi bril'is la ruĝ'a okul'o de Mars'o, konserv'ant'a si'a'n terur'a'n sekret'o'n, for'eg'a je kvar'dek ok milion'o'j da mejl'o'j. Ĉu la mars'an'o ating'is la pump'ej'o'n? Ĉu la viv'ig'a aer'o iam ating'is la hom'o'j'n sur tiu mal'proksim'a planed'o sufiĉ'e fru'e por sav'i ili'n? Ĉu Dej'a Tor'is viv'as ankoraŭ, aŭ ĉu ŝi'a bel'a korp'o kuŝ'as mort'mal'varm'a, apud tiu or'a kov'ej'o en la ĝarden'o de la intern'a kort'o en la palac'o de Tard'os Mors, Je'dak'o de Heliumio?
Dum dek jar'o'j mi atend'is kaj preĝ'is por respond'o al mi'a'j demand'o'j. Dum dek jar'o'j mi atend'is kaj preĝ'is por re'trov'i mi'n en la mond'o de mi'a perd'it'a am'o. Prefer'e mi kuŝ'us mort'a apud ŝi, ol viv'i ĉi tie sur Ter'o, milion'mejl'e for.
La mal'nov'a min'ej'o, kiu'n mi trov'is ne'difekt'it'a, far'is mi'n fabel'e riĉ'a; sed kiel la riĉ'aĵ'o'j interes'as mi'n? Mi sid'as ĉi tie, en mi'a ĉambr'et'o rigard'ant'a al la river'o Hudson, kaj pas'is ĝust'e du'dek jar'o'j, de kiam mi unu'e mal'ferm'is la okul'o'j'n sur Mars'o.
Tra la et'a fenestr'o apud mi'a pupitr'o mi pov'as vid'i la planed'o'n bril'ant'a en la ĉiel'o, kaj hodiaŭ nokt'e ŝajn'as, ke ĝi vok'as al mi pli fort'e, ol ĝi vok'is de post tiu nokt'o antaŭ long'e. Mi kred'as vid'i, trans tiu grand'eg'a spac'o, bel'a'n vir'in'o'n, kiu star'as en palac'a ĝarden'o, kaj ĉe ŝi'a flank'o est'as et'a knab'o, kiu met'as la brak'o'n ĉirkaŭ ŝi'n, dum ŝi montr'as en la ĉiel'o'n, al la planed'o Ter'o. Ĉe ili'a'j pied'o'j est'as grand'a kaj mal'bel'eg'a best'o, kies karakter'o est'as fidel'a kaj nobl'a.
Mi kred'as, ke ili atend'as mi'n tie, kaj iel mi sent'as, ke baldaŭ mi sci'os cert'e.